1 Il sapiente ricerca la sapienza di tutti gli antichi, e si occupa de' profeti. | 1 Inaczej rzecz się ma z tym, co duszę swoją przykłada do rozważania Prawa [Boga] Najwyższego. Badać on będzie mądrość wszystkich starożytnych, a czas wolny poświęci proroctwom. |
2 Le spiegazioni degli uomini celebri tiene di conto, e ne' rigiri degli acuti detti s'addentra con [loro]. | 2 Zachowa opowiadania ludzi znakomitych i wnikać będzie w tajniki przypowieści - |
3 Il senso riposto de' proverbi egli scruta, e sugli enimmi delle allegorie s'intrattiene. | 3 wyszukiwać będzie ukryte znaczenie przysłów i zajmować się będzie zagadkami przypowieści. |
4 In mezzo a' magnati e' presta servizio, e al cospetto del principe apparisce. | 4 Znakomitościom będzie oddawał usługi i pokaże się przed panującymi. Przebiegać będzie ziemię obcych narodów, bo zechce doświadczyć dobra i zła między ludźmi. |
5 In paese di popoli stranieri farà viaggi, perchè il bene e il male ei vuol saggiare tra gli uomini. | 5 Postara się pilnie, by od samego ranka zwrócić się do Pana, który go stworzył, i przed Najwyższego zaniesie swą prośbę. Otworzy usta swe w modlitwie i błagać będzie za swoje grzechy. |
6 Il suo cuore e' lo mette nel ricercar di buon mattino il Signore che [l'ha creato,] e davanti all'Altissimo inalza preghiere. | 6 Jeżeli Pan Wielki zechce, napełni go duchem rozumu, on zaś słowa mądrości swej jakby deszcz wyleje i w modlitwie wychwalać Go będzie. |
7 Apre la sua bocca nell'orazione, e prega per i suoi peccati. | 7 Sam pokieruje swoją radą i rozumem, nad ukrytymi Jego tajemnicami zastanawiać się będzie. |
8 Se il Signore, il grande [Iddio], vorrà, lo riempirà dello spirito d'intelligenza. | 8 Wyłoży swą naukę o umiejętności postępowania i Prawem Przymierza Pana chlubić się będzie. |
9 E come pioggia [allora] e' spanderà le parole della sua sapienze, e nell'orazione loderà il Signore. | 9 Wielu chwalić będzie jego rozum i na wieki nie będzie zapomniany, nie zatrze się pamięć o nim, a imię jego żyć będzie z pokolenia w pokolenie. |
10 Indirizzerà bene la sua prudenza e il sapere, e sui misteri di lui mediterà. | 10 Mądrość jego opowiadać będą narody, a zgromadzenie wychwalać go będzie. |
11 Divulgherà l'insegnamento della sua dottrina, e nella legge dell'alleanza del Signore si glorierà. | 11 Za życia zostawi imię [większe] niż tysiąc [innych], które po śmierci jeszcze wzrośnie. |
12 Loderanno molti la sapienza di lui, e non sarà dimenticato in eterno. | 12 Jeszcze, zastanowiwszy się, mówić będę, albowiem mam wiele myśli, jak księżyc w pełni. |
13 Non perirà la sua memoria, e il suo nome vivrà di generazione in generazione. | 13 Posłuchajcie mnie, pobożni synowie, rozwijajcie się jak róża rosnąca nad strumieniem wody! |
14 La sapienza di lui celebreranno i popoli, e le sue lodi predicherà l'assemblea. | 14 Wydajcie przyjemną woń jak kadzidło, rozwińcie się jak kwiat lilii, podnieście głos i śpiewajcie pieśń, wychwalajcie Pana z powodu wszystkich dzieł Jego! |
15 Finché rimane [in vita], il suo nome è più celebre di mille, e quando riposerà [nella tomba], ciò sarà a lui di profitto. | 15 Oddajcie chwałę Jego imieniu! Podziękujcie Mu przez wysławianie przy dźwięku harf i wszelkich instrumentów muzycznych! A tak powiecie w dziękczynieniu: |
16 Seguiterò ad esporre il frutto delle mie riflessioni, perchè come d'un [sacro] furore son pieno. | 16 Wszystkie dzieła Pana są bardzo piękne, a każdy rozkaz Jego w swoim czasie jest wykonany. Nie można mówić: Cóż to? Dlaczego tamto? Wszystko bowiem się pozna w swoim czasie. |
17 Ascoltatemi, o divini rampolli, e germogliate come rosa piantata in riva alle acque. | 17 Na Jego wezwanie woda stanęła jak spiętrzony wał, a na słowo ust Jego powstały niezmierzone oceany. |
18 Come incenso mandate profumo soave, | 18 Na Jego rozkaz stanie się to wszystko, co Mu się podoba, i nikt nie może przeszkodzić, gdy spieszy z pomocą. |
19 fate fiori come il giglio, e spandete odore e ricopritevi di amene fronde. E cantate un cantico di lode e benedite il Signore per [tutte] le opere sue. | 19 Czyny wszystkich ludzi są przed Nim i nic nie może się ukryć przed Jego oczami. |
20 Date gloria al suo nome, e lodatelo col suono delle vostre labbra e coi canti delle labbra e con le cetre. E cosi direte celebrandolo: | 20 On wzrokiem sięga od wieku do wieku i nic nie jest dla Niego dziwne. |
21 « Le opere tutte del Signore son buone molto, [e ogni comando si compie a suo tempo] ». | 21 Nie można mówić: Cóż to? Dlaczego tamto? Wszystko bowiem zostało stworzone w zamierzonym celu. |
22 Ad una sua parola si stette l'acqua come ammassata, e a un detto della sua bocca [ci furon] come serbatoi d'acqua. | 22 Błogosławieństwo Jego jak rzeka pokryło suchą ziemię i napoiło ją jak potop. |
23 Perchè, al suo comando, si compie quanto a lui place, e non c'è impedimento alla salvezza da lui [largita]. | 23 Gniew zaś Jego wypędził narody i obrócił miejsca nawodnione w słoną pustynię. |
24 Le opere d'ognl mortale sono davanti a lui, e nulla è nascosto ai suoi occhi. | 24 Jak dla sprawiedliwych drogi Jego są proste, tak dla bezbożnych pełne przeszkód. |
25 Da secolo a secolo egli stende lo sguardo, e nulla c'è di meraviglioso dinanzi a lui. | 25 Jak od początku dobro zostało przeznaczone dla dobrych, tak zło - dla grzeszników. |
26 Non s'ha a dire: «Cos'è questo? a che prò questo?», perchè ogni cosa sarà ricercata [e utile] a suo tempo, | 26 Rzeczy pierwszej potrzeby dla życia człowieka - to: woda, ogień, żelazo i sól, mąka pszenna, mleko i miód, krew winogron, oliwa i odzienie: |
27 La benedizione di lui inonda quasi un fiume, | 27 wszystko to służy bogobojnym ku dobremu, grzesznikom zaś obróci się na nieszczęście. |
28 [e] come il diluvio Inzuppa l'arida [terra]. Così l'ira di lui s'impossessera delle genti che non l'han cercato, | 28 Są wichry, które stworzone zostały jako narzędzie pomsty, gniewem swym wzmocnił On ich smagania, w czasie zniszczenia wywierają swą siłę i uśmierzają gniew Tego, który je stworzył. |
29 come cambiò una ben irrigata regione in salato deserto. Le sue vie son diritte [e piane] per i pii: per gli empi, divengono inciampi a cagion dell'ira sua. | 29 Ogień, grad, głód i śmierć - wszystko to w celu pomsty zostało stworzone. |
30 I beni furon per i buoni fin da principio: così per i malvagi i mali. | 30 Kły dzikich zwierząt, skorpiony i żmije, miecz mściwy - ku zagładzie bezbożnych - |
31 Le necessità prime per la vita dell'uomo sono acqua, fuoco e ferro, sale, latte, pane di farina, miele, il grappolo d'uva, l'olio e il vestito. | 31 radują się Jego rozkazem, gotowe są na ziemi służyć według potrzeby - i gdy przyjdzie czas, nie przekroczą polecenia. |
32 Tutte queste cose son beni per i pii, e si convertono in mali per gli empi e i peccatori. | 32 Dlatego od początku byłem o tym przekonanyprzemyślałem i na piśmie zostawiłem: |
33 C'è de' venti creati per il castigo, e nel loro furore aggravano i loro flagelli. | 33 wszystkie dzieła Pana są dobre, w odpowiedniej chwili dostarcza On wszystkiego, czego potrzeba. |
34 Nel tempo della distribuzione metton fuori la loro forza, e placano lo sdegno di colui che gli ha creati. | 34 Nie można mówić: To od tamtego gorsze, albowiem wszystko uznane będzie za dobre w swoim czasie. |
35 Fuoco, grandine, fame e peste, tutte queste cose son create [anch'esse] per il castigo. | 35 A teraz ustami i z całego serca śpiewajcie i wychwalajcie imię Pana! |
36 E così pure le zanne delle belve e gli scorpioni e le vipere e la spada vendicatrice a sterminio degli empi. | |
37 Ai comandi di lui si rallegrano, e sulla terra stan pronte al bisogno, e a suo tempo non ne trasgrediranno l'ordine. | |
38 Perciò fin da principio mi confermai [in questa idea], e dopo ponderata riflessione [la] misi in iscritto. | |
39 Tutte le opere del Signore sono buone, e a ogni bisogno basterà [nno] nel momento opportuno» | |
40 Non s'ha a dire: « Questa cosa è peggiore di quella »; perchè ogni cosa sarà riconosciuta buona a suo tempo. | |
41 E ora con tutto il cuore e la bocca inneggiate, e benedite il nome del Signore. | |