| 1 Come la neve all'estate e la pioggia al tempo della messe, così l'onore non s'addice allo stolto. | 1 Jak śnieg w lecie, deszcz we żniwa, tak cześć nie przystoi głupiemu. |
| 2 Come uccello che passa volando, come passerotto che va qua e là, così la maledizione non meritata non ha effetto. | 2 Jak ptak, co ucieka, wróbel, co leci, tak niesłuszne przekleństwo - bez skutku. |
| 3 La frusta pel cavallo, la cavezza per l'asino, il bastone sul dorso degli stolti. | 3 Na konia - bicz, na osła - wędzidło, a kij na plecy głupiego. |
| 4 Non rispondere allo stolto secondo la sua stoltezza, chè tu non abbia a diventar simile a lui. | 4 Nie odpowiadaj głupiemu według jego głupoty, byś nie stał się jemu podobnym. |
| 5 Rispondi allo stolto secondo la sua stoltezza, perchè non si tenga saggio. | 5 Głupiemu odpowiadaj według jego głupoty, by nie pomyślał, że mądry. |
| 6 Si tronca le gambe e beve iniquità chi affida messaggi ad uno stolto. | 6 Nogi sobie odcina, szkody się nabawi, kto posyła wiadomość przez głupca. |
| 7 Come lo zoppo ha invano belle gambe, così le gravi sentenze non stan bene in bocca dello stolto. | 7 Jak chwieją się nogi chromego, tak w ustach głupiego przysłowie. |
| 8 Come chi getta la pietra nel mucchio di Mercurio, così fa chi onora lo stollo. | 8 Jak kamień przywiązać do procy, tak cześć oddawać głupiemu. |
| 9 Come spina capitata nella mano d'un briaco, così una massima nella bocca dello stolto. | 9 Cierń wpił się w rękę pijaka, a przysłowie - w usta głupców. |
| 10 La sentenza del giudice finisce le liti, e chi impone silenzio allo stolto calma gli sdegni. | 10 Jak łucznik raniący przechodniów, tak ten, kto głupca najmuje lub pijaka-przechodnia. |
| 11 Come cane che torna al suo vomito, così è lo stolto che ricade nella sua stoltezza. | 11 Jak pies do wymiotów powraca, tak głupi powtarza szaleństwa. |
| 12 Hai tu veduto un uomo che si crede sapiente? Più di lui può sperare uno stolto. | 12 Widziałeś takiego, co mądry w swych oczach? Więcej nadziei w głupim niż w takim. |
| 13 Dice il pigro: « C'è un leone nella via, c'è una leonessa nel cammino ». | 13 Leniwy mówi: Lwica na drodze, lew jest na miejscach otwartych. |
| 14 Come la porta gira sui gangheri, così il pigro nel suo letto. | 14 Kręcą się drzwi na zawiasach, a człowiek leniwy na łóżku. |
| 15 Il pigro nasconde la mano sotto l'ascella, gli par gran fatica portarla alla bocca. | 15 Wyciągnął leniwy swą rękę do misy, trudno mu ją do ust doprowadzić. |
| 16 Il pigro si crede più sapiente di sette uomini che pronunziano sentenze. | 16 Leniwy ma się za mądrzejszego niż siedmiu, co odpowiada rozumnie. |
| 17 E' come chi piglia un cane per le orecchie colui che, passando, s'irrita e s'immischia nella lite d'un altro. | 17 Chwyta za uszy psa, który biegnie - kto w cudze spory się miesza. |
| 18 Come è reo chi scaglia saette e dardi mortali, | 18 Jak ten, co rzuca bezmyślnie strzały, oszczepy i śmierć - |
| 19 così è colui che danneggia con frode l'amico, e, scoperto, dice: « L'ho fatto per scherzo ». | 19 tak człowiek, co zwodzi bliźniego i mówi: To tylko dla żartu. |
| 20 Al mancar della legna si spegne il fuoco, tolto via il sussurrone, cessan le contese. | 20 Bez drew zagaśnie ognisko, bez donosiciela spór zniknie. |
| 21 Come i carboni dàn la brace e le legna il fuoco, così l'iracondo accende le risse. | 21 Węgiel dla żaru, drwa dla ognia - a człowiek kłótliwy - do wzniecania sporu. |
| 22 Le parole del sussurrone sembran semplici, ma penetrano nell'intimo delle viscere. | 22 Słowa donosiciela są jak przysmaki: zapadają do głębi wnętrzności. |
| 23 Come scoria d'argento a vernice di vaso di terra cotta, così le labbra gonfie unite a cuore malvagio. | 23 Czym na garnku glinianym srebrna polewa, tym wargi palące, a w sercu zło. |
| 24 Il nemico si riconosce al suo parlare, quando nel cuore cova tradimenti. | 24 Ustami wróg zwodzi - a w sercu kryje podstęp. |
| 25 Quando parla con voce sommessa, non te ne fidare, perchè porta nel cuore sette malizie. | 25 Nie ufaj miłemu głosowi, gdyż siedem ohyd ma w sercu; |
| 26 Egli con finzione nasconde il suo odio, ma la sua malizia sarà rivelata nell'assemblea. | 26 choć się zatai nienawiść podstępnie, to złość się wyda na zgromadzeniu. |
| 27 Chi scava la fossa vi cadrà, e la pietra cadrà addosso a chi la rotola. | 27 Kto kopie dół - weń wpada, a kamień wraca na tego, co go toczy. |
| 28 La lingua ingannatrice non ama la verità, la bocca che adula è causa di rovine. | 28 Fałszywy język nie znosi skrzywdzonych, usta przymilne powodem zguby. |