Ecclesiasticus 39

VULGATA	Biblia Tysiąclecia
1 Sapientiam omnium antiquorum exquiret sapiens, et in prophetis vacabit.	1 Inaczej rzecz się ma z tym, co duszę swoją przykłada do rozważania Prawa [Boga] Najwyższego. Badać on będzie mądrość wszystkich starożytnych, a czas wolny poświęci proroctwom.
2 Narrationem virorum nominatorum conservabit, et in versutias parabolarum simul introibit.	2 Zachowa opowiadania ludzi znakomitych i wnikać będzie w tajniki przypowieści -
3 Occulta proverbiorum exquiret, et in absconditis parabolarum conversabitur.	3 wyszukiwać będzie ukryte znaczenie przysłów i zajmować się będzie zagadkami przypowieści.
4 In medio magnatorum ministrabit, et in conspectu præsidis apparebit.	4 Znakomitościom będzie oddawał usługi i pokaże się przed panującymi. Przebiegać będzie ziemię obcych narodów, bo zechce doświadczyć dobra i zła między ludźmi.
5 In terram alienigenarum gentium pertransiet : bona enim et mala in hominibus tentabit.	5 Postara się pilnie, by od samego ranka zwrócić się do Pana, który go stworzył, i przed Najwyższego zaniesie swą prośbę. Otworzy usta swe w modlitwie i błagać będzie za swoje grzechy.
6 Cor suum tradet ad vigilandum diluculo ad Dominum, qui fecit illum, et in conspectu Altissimi deprecabitur.	6 Jeżeli Pan Wielki zechce, napełni go duchem rozumu, on zaś słowa mądrości swej jakby deszcz wyleje i w modlitwie wychwalać Go będzie.
7 Aperiet os suum in oratione, et pro delictis suis deprecabitur.	7 Sam pokieruje swoją radą i rozumem, nad ukrytymi Jego tajemnicami zastanawiać się będzie.
8 Si enim Dominus magnus voluerit, spiritu intelligentiæ replebit illum :	8 Wyłoży swą naukę o umiejętności postępowania i Prawem Przymierza Pana chlubić się będzie.
9 et ipse tamquam imbres mittet eloquia sapientiæ suæ, et in oratione confitebitur Domino :	9 Wielu chwalić będzie jego rozum i na wieki nie będzie zapomniany, nie zatrze się pamięć o nim, a imię jego żyć będzie z pokolenia w pokolenie.
10 et ipse diriget consilium ejus, et disciplinam, et in absconditis suis consiliabitur.	10 Mądrość jego opowiadać będą narody, a zgromadzenie wychwalać go będzie.
11 Ipse palam faciet disciplinam doctrinæ suæ, et in lege testamenti Domini gloriabitur.	11 Za życia zostawi imię [większe] niż tysiąc [innych], które po śmierci jeszcze wzrośnie.
12 Collaudabunt multi sapientiam ejus, et usque in sæculum non delebitur.	12 Jeszcze, zastanowiwszy się, mówić będę, albowiem mam wiele myśli, jak księżyc w pełni.
13 Non recedet memoria ejus, et nomen ejus requiretur a generatione in generationem.	13 Posłuchajcie mnie, pobożni synowie, rozwijajcie się jak róża rosnąca nad strumieniem wody!
14 Sapientiam ejus enarrabunt gentes, et laudem ejus enuntiabit ecclesia.	14 Wydajcie przyjemną woń jak kadzidło, rozwińcie się jak kwiat lilii, podnieście głos i śpiewajcie pieśń, wychwalajcie Pana z powodu wszystkich dzieł Jego!
15 Si permanserit, nomen derelinquet plus quam mille : et si requieverit, proderit illi.	15 Oddajcie chwałę Jego imieniu! Podziękujcie Mu przez wysławianie przy dźwięku harf i wszelkich instrumentów muzycznych! A tak powiecie w dziękczynieniu:
16 Adhuc consiliabor ut enarrem : ut furore enim repletus sum.	16 Wszystkie dzieła Pana są bardzo piękne, a każdy rozkaz Jego w swoim czasie jest wykonany. Nie można mówić: Cóż to? Dlaczego tamto? Wszystko bowiem się pozna w swoim czasie.
17 In voce dicit : Obaudite me, divini fructus, et quasi rosa plantata super rivos aquarum fructificate.	17 Na Jego wezwanie woda stanęła jak spiętrzony wał, a na słowo ust Jego powstały niezmierzone oceany.
18 Quasi Libanus odorem suavitatis habete.	18 Na Jego rozkaz stanie się to wszystko, co Mu się podoba, i nikt nie może przeszkodzić, gdy spieszy z pomocą.
19 Florete flores quasi lilium : et date odorem, et frondete in gratiam : et collaudate canticum, et benedicite Dominum in operibus suis.	19 Czyny wszystkich ludzi są przed Nim i nic nie może się ukryć przed Jego oczami.
20 Date nomini ejus magnificentiam, et confitemini illi in voce labiorum vestrorum, et in canticis labiorum, et citharis : et sic dicetis in confessione :	20 On wzrokiem sięga od wieku do wieku i nic nie jest dla Niego dziwne.
21 Opera Domini universa bona valde.	21 Nie można mówić: Cóż to? Dlaczego tamto? Wszystko bowiem zostało stworzone w zamierzonym celu.
22 In verbo ejus stetit aqua sicut congeries : et in sermone oris illius sicut exceptoria aquarum :	22 Błogosławieństwo Jego jak rzeka pokryło suchą ziemię i napoiło ją jak potop.
23 quoniam in præcepto ipsius placor fit, et non est minoratio in salute ipsius.	23 Gniew zaś Jego wypędził narody i obrócił miejsca nawodnione w słoną pustynię.
24 Opera omnis carnis coram illo, et non est quidquam absconditum ab oculis ejus.	24 Jak dla sprawiedliwych drogi Jego są proste, tak dla bezbożnych pełne przeszkód.
25 A sæculo usque in sæculum respicit, et nihil est mirabile in conspectu ejus.	25 Jak od początku dobro zostało przeznaczone dla dobrych, tak zło - dla grzeszników.
26 Non est dicere : Quid est hoc, aut quid est istud ? omnia enim in tempore suo quærentur.	26 Rzeczy pierwszej potrzeby dla życia człowieka - to: woda, ogień, żelazo i sól, mąka pszenna, mleko i miód, krew winogron, oliwa i odzienie:
27 Benedictio illius quasi fluvius inundavit.	27 wszystko to służy bogobojnym ku dobremu, grzesznikom zaś obróci się na nieszczęście.
28 Quomodo cataclysmus aridam inebriavit, sic ira ipsius gentes quæ non exquisierunt eum hæreditabit.	28 Są wichry, które stworzone zostały jako narzędzie pomsty, gniewem swym wzmocnił On ich smagania, w czasie zniszczenia wywierają swą siłę i uśmierzają gniew Tego, który je stworzył.
29 Quomodo convertit aquas in siccitatem, et siccata est terra, et viæ illius viis illorum directæ sunt, sic peccatoribus offensiones in ira ejus.	29 Ogień, grad, głód i śmierć - wszystko to w celu pomsty zostało stworzone.
30 Bona bonis creata sunt ab initio : sic nequissimis bona et mala.	30 Kły dzikich zwierząt, skorpiony i żmije, miecz mściwy - ku zagładzie bezbożnych -
31 Initium necessariæ rei vitæ hominum, aqua, ignis, et ferrum, sal, lac, et panis similagineus, et mel, et botrus uvæ, et oleum, et vestimentum.	31 radują się Jego rozkazem, gotowe są na ziemi służyć według potrzeby - i gdy przyjdzie czas, nie przekroczą polecenia.
32 Hæc omnia sanctis in bona, sic et impiis et peccatoribus in mala convertentur.	32 Dlatego od początku byłem o tym przekonanyprzemyślałem i na piśmie zostawiłem:
33 Sunt spiritus qui ad vindictam creati sunt, et in furore suo confirmaverunt tormenta sua.	33 wszystkie dzieła Pana są dobre, w odpowiedniej chwili dostarcza On wszystkiego, czego potrzeba.
34 In tempore consummationis effundent virtutem, et furorem ejus qui fecit illos placabunt.	34 Nie można mówić: To od tamtego gorsze, albowiem wszystko uznane będzie za dobre w swoim czasie.
35 Ignis, grando, fames, et mors, omnia hæc ad vindictam creata sunt :	35 A teraz ustami i z całego serca śpiewajcie i wychwalajcie imię Pana!
36 bestiarum dentes, et scorpii, et serpentes, et rhomphæa vindicans in exterminium impios.
37 In mandatis ejus epulabuntur : et super terram in necessitatem præparabuntur, et in temporibus suis non præterient verbum.
38 Propterea ab initio confirmatus sum, et consiliatus sum, et cogitavi, et scripta dimisi.
39 Omnia opera Domini bona, et omne opus hora sua subministrabit.
40 Non est dicere : Hoc illo nequius est : omnia enim in tempore suo comprobabuntur.
41 Et nunc in omni corde et ore collaudate, et benedicite nomen Domini.