Ecclesiasticus 33

VULGATA	Biblia Tysiąclecia
1 Timenti Dominum non occurrent mala : sed in tentatione Deus illum conservabit, et liberabit a malis. Sapiens non odit mandata et justitias,	1 Nie spadnie zło na bojącego się Pana, a jeśli będzie doświadczany, dozna wybawienia.
2 et non illidetur quasi in procella navis.	2 Człowiek mądry nie będzie nienawidził Prawa, ale kto obłudnie wobec niego postępuje, jest jak okręt w czasie burzy.
3 Homo sensatus credit legi Dei, et lex illi fidelis.	3 Człowiek mądry zawierzy Prawu, ono będzie dlań niezawodne jak wyrocznia urim i tummim.
4 Qui interrogationem manifestat parabit verbum, et sic deprecatus exaudietur : et conservabit disciplinam, et tunc respondebit.	4 Przygotuj mowę, a słuchać cię będą, zbierz swą wiedzę i odpowiadaj!
5 Præcordia fatui quasi rota carri, et quasi axis versatilis cogitatus illius.	5 Wnętrze głupiego jest jak koło u ciężkiego wozu i jak oś obracająca się - jego myślenie.
6 Equus emissarius, sic et amicus subsannator : sub omni supra sedente hinnit.	6 Przyjaciel niestały podobny jest do ogiera, który rży pod każdym jeźdźcem.
7 Quare dies diem superat, et iterum lux lucem, et annus annum a sole ?	7 Dlaczego jeden dzień góruje nad drugim, chociaż światło wszystkich dni roku pochodzi od słońca?
8 A Domini scientia separati sunt, facto sole, et præceptum custodiente.	8 W myśli swej Pan je wyodrębnił i On rozróżnił czasy i święta.
9 Et immutavit tempora, et dies festos ipsorum, et in illis dies festos celebraverunt ad horam.	9 Jedne z nich wywyższył i uświęcił, a inne zaliczył do dni zwyczajnych.
10 Ex ipsis exaltavit et magnificavit Deus, et ex ipsis posuit in numerum dierum : et omnes homines de solo et ex terra unde creatus est Adam.	10 Wszyscy ludzie są z mułu, i z ziemi Adam został stworzony.
11 In multitudine disciplinæ Dominus separavit eos, et immutavit vias eorum.	11 Pan rozdzielił ich w pełni swej mądrości i różne wyznaczył im drogi.
12 Ex ipsis benedixit et exaltavit, et ex ipsis sanctificavit, et ad se applicavit, et ex ipsis maledixit, et humiliavit, et convertit illos a separatione ipsorum.	12 Jednych pobłogosławił i wywyższył, uświęcił i do siebie zbliżył, innych przeklął, poniżył i wygnał ich z miejsc pobytu.
13 Quasi lutum figuli in manu ipsius, plasmare illud et disponere.	13 Jak glina w ręce garncarza, który ją kształtuje według swego upodobania, tak ludzie są w ręku Tego, który ich stworzył, i odda im według swego sądu.
14 Omnes viæ ejus secundum dispositionem ejus : sic homo in manu illius qui se fecit, et reddet illi secundum judicium suum.	14 Jak obok zła - dobro, a obok śmierci - życie, tak obok bogobojnego - grzesznik.
15 Contra malum bonum est, et contra mortem vita : sic et contra virum justum peccator, et sic intuere in omnia opera Altissimi, duo et duo, et unum contra unum.	15 Patrz na wszystkie dzieła Najwyższego, jak występują parami, jedno obok drugiego.
16 Et ego novissimus evigilavi, et quasi qui colligit acinos post vindemiatores.	16 I ja, ostatni, dołożyłem starania jak ten, kto zbiera resztki po dokonujących winobrania.
17 In benedictione Dei et ipse speravi, et quasi qui vindemiat replevi torcular.	17 Dzięki błogosławieństwu Pana postąpiłem, i jak ten, co zbiera winogrona, napełniłem tłocznię.
18 Respicite quoniam non mihi soli laboravi, sed omnibus exquirentibus disciplinam.	18 Zważcie, że nie dla siebie samego się trudziłem, ale dla tych wszystkich, którzy szukają umiejętności w działaniu.
19 Audite me, magnates et omnes populi : et rectores ecclesiæ, auribus percipite.	19 Słuchajcie mnie, naczelnicy ludu, i nadstawcie uszu, przewodniczący zgromadzeniu!
20 Filio et mulieri, fratri et amico, non des potestatem super te in vita tua : et non dederis alii possessionem tuam, ne forte p?niteat te, et depreceris pro illis.	20 Ani synowi, ani żonie, ani bratu, ani przyjacielowi nie dawaj władzy nad sobą za życia, nie oddawaj też twoich dostatków komu innemu, abyś pożałowawszy tego, nie musiał o nie prosić.
21 Dum adhuc superes et aspiras, non immutabit te omnis caro.	21 Póki żyjesz i tchnienie jest w tobie, nikomu nie dawaj nad sobą władzy.
22 Melius est enim ut filii tui te rogent, quam te respicere in manus filiorum tuorum.	22 Lepszą jest bowiem rzeczą, żeby dzieci ciebie prosiły, niż żebyś ty patrzył na ręce swych synów.
23 In omnibus operibus tuis præcellens esto.	23 W każdym czynie bądź tym, który góruje, i nie przynoś ujmy swej sławie!
24 Ne dederis maculam in gloria tua. In die consummationis dierum vitæ tuæ, et in tempore exitus tui, distribue hæreditatem tuam.	24 W dniu kończącym dni twego życia i w chwili śmierci rozdaj [swoje] dziedzictwo!
25 Cibaria, et virga, et onus asino : panis, et disciplina, et opus servo.	25 Dla osła - pasza, kij i ciężary; chleb, ćwiczenie i praca - dla niewolnika.
26 Operatur in disciplina, et quærit requiescere : laxa manus illi, et quærit libertatem.	26 Spraw, by sługa pracował, a znajdziesz odpoczynek, zostaw mu ręce bez zajęcia, a szukać będzie wolności.
27 Jugum et lorum curvant collum durum, et servum inclinant operationes assiduæ.	27 Jarzmo i rzemień zginają kark, a słudze krnąbrnemu wałek i dochodzenia.
28 Servo malevolo tortura et compedes : mitte illum in operationem, ne vacet :	28 Wyślij go do pracy, by nie był bez zajęcia, lenistwo bowiem nauczyło wiele złego.
29 multam enim malitiam docuit otiositas.	29 Daj go do pracy jemu odpowiedniej, a jeśliby cię nie słuchał, zakuj go w cięższe kajdany,
30 In opera constitue eum : sic enim condecet illum. Quod si non obaudierit, curva illum compedibus, et non amplifices super omnem carnem : verum sine judicio nihil facias grave.	30 ale nie przebieraj miary względem żadnego człowieka i nie czyń nic bez zastanowienia!
31 Si est tibi servus fidelis, sit tibi quasi anima tua : quasi fratrem sic eum tracta, quoniam in sanguine animæ comparasti illum.	31 Jeśli masz sługę, niech ci będzie jak ty sam sobie, ponieważ za krew go nabyłeś.
32 Si læseris eum injuste, in fugam convertetur :	32 Jeśli masz sługę, postępuj z nim jak z bratem, ponieważ potrzebować go będziesz jak siebie samego.
33 et si extollens discesserit, quem quæras et in qua via quæras illum nescis.	33 Jeśli go skrzywdzisz, a on ucieknie, na jakiej drodze szukać go będziesz?