| 1 Non litigare con l'uomopotente, se non ti vuoi mettere al pericolo di cadere nelle sue mani. | 1 Nie sprzeczaj się z człowiekiem potężnym, abyś przypadkiem nie wpadł w jego ręce. |
| 2 Non disputare con l'uomo ricco, se non vuoi che faccia contro di te un processo; | 2 Nie spieraj się z człowiekiem bogatym, by nie przeciwstawił ci ciężaru [złota]. Złoto bowiem zgubiło wielu i serca królów uwiodło. |
| 3 perchè l'oro e l'argento han rovinato molti e giungono perfino a pervertire il cuore del re. | 3 Nie sprzeczaj się z człowiekiem gadatliwym i nie dorzucaj drew do jego ognia! |
| 4 Non litigare col linguacciuto, non accatastar legna sopra il suo fuoco. | 4 Unikaj poufałości z prostakiem, aby twoi przodkowie nie byli znieważani. |
| 5 Non frequentare l'ignorante, affinchè egli non parli male della tua stirpe. | 5 Nie czyń wyrzutów człowiekowi, co się odwraca od grzechu, pamiętaj, że wszyscy jesteśmy godni kary. |
| 6 Non disprezzare colui che s'è allontanato dal peccato, non gli far dei rimproveri; ricordati che siamo tutti degni di castigo. | 6 Nie uwłaczaj człowiekowi w jego starości, albowiem i z nas niektórzy się zestarzeją. |
| 7 Non disprezzare l'uomo nella sua vecchiaia, perchè sono dei nostri quelli che invecchiano. | 7 Nie okazuj radości nad zmarłym, pamiętaj, że wszyscy pomrzemy. |
| 8 Non ti rallegrare per la morte del tuo nemico, sapendo che tutti si muore e che non vogliamo essere oggetto di riso. | 8 Nie gardź opowiadaniem mędrców, a zajmuj się ich przypowieściami, albowiem od nich zdobędziesz naukę, abyś mógł urzędować u władców. |
| 9 Non di sprezzare i racconti dei vecchi saggi, ma abbi famigliari le loro massime; | 9 Nie odsuwaj od siebie opowiadania starców, albowiem i oni nauczyli się go od swoich ojców; od nich i ty nauczysz się rozumu, by w czasie potrzeby dać odpowiedź. |
| 10 perché da loro tu imparerai la sapienza e gli insegnamenti dell'intelligenza, e a servire senza rimproveri ai grandi. | 10 Nie podpalaj węgli grzesznika, abyś nie spłonął w ogniu ich płomienia. |
| 11 Non ti lasciar fuggire i racconti dei vecchi, perchè essi li hanno sentiti dai loro padri. | 11 Nie cofaj się przed zuchwalcem, aby się nie zasadził jak sidło przeciw tobie. |
| 12 Da essi infatti imparerai la prudenza e a rispondere quando è necessario. | 12 Nie pożyczaj człowiekowi możniejszemu od siebie, a jeślibyś pożyczył, uważaj to za stracone! |
| 13 Non incendiare i carboni dei peccatori, rimproverandoli, per non esser bruciato dalla fiamma dei loro peccati. | 13 Nie ręcz ponad swoją możliwość, a jeśliś poręczył, troszcz się jako płatnik! |
| 14 Non resistere in faccia all'insolente, chè non stia in agguato contro le tue parole. | 14 Nie prawuj się ze sędzią, ponieważ według jego uznania wydadzą mu wyrok. |
| 15 Non prestare ad uno più potente di te: se gli hai prestato qualche cosa, considerala come perduta. | 15 Nie wyruszaj w drogę z człowiekiem nieroztropnie odważnym, aby ci nie był ciężarem: on bowiem według swej woli będzie postępować i mógłbyś zginąć przez jego szaleństwo. |
| 16 Non ti far mallevadore sopra le tue forze; se ti sei già fatto, pensa a come pagare. | 16 Nie wadź się z popędliwym i nie wędruj z nim przez pustynię, albowiem krew w oczach jego jest niczym, a zabije cię tam, gdzie nie będzie pomocy. |
| 17 Non giudicar contro il giudice, perchè egli giudica secondo giustizia. | 17 Nie naradzaj się z głupim, bo nie potrafi rozmowy zachować w tajemnicy. |
| 18 Non t'accompagnare in viaggio con un temerario, se non vuoi che egli scarichi sopra te i suoi mali, perchè egli va a seconda dei suoi capricci, e perirai con lui per la sua follia. | 18 Wobec obcego nie zdradzaj tajemnic, nie wiesz bowiem, co wymyśli. |
| 19 Non venire a contesa con un collerico, non andare nel deserto con un temerario, perchè il sangue è per lui un niente e quando non c'è chi t'aiuti ti spaccerà. | 19 Nie otwieraj swego serca każdemu człowiekowi, abyś nie usunął od siebie szczęścia. |
| 20 Non prender consigli dagli stolti, perchè non possono amare se non quello che piace a loro. | |
| 21 Non tener consiglio davanti ad un estraneo, chè non sai quali cose metterà fuori. | |
| 22 Non aprire ad ogni uomo il tuo cuore, se non vuoi testimonianze di falsa amicizia, e poi ingiurie. | |