1 Videns autem turbas, ascendit in montem; et cum sedisset, ac cesserunt adeum discipuli eius; | 1 Gesù, vista la folla salì sul monte e, come fu seduto, gli si accostarono i suoi discepoli. |
2 et aperiens os suum docebat eos dicens:
| 2 Allora egli incominciò ad ammaestrarli, dicendo: |
3 “ Beati pauperes spiritu, quoniam ipsorum est regnum caelorum.
| 3 Beati i poveri di spirito, perchè di essi è il regno dei cieli. |
4 Beati, qui lugent, quoniam ipsi consolabuntur.
| 4 Beati i mansueti, perchè erediteranno la terra. |
5 Beati mites, quoniam ipsi possidebunt terram.
| 5 Beati quelli che piangono, perchè saranno consolati. |
6 Beati, qui esuriunt et sitiunt iustitiam, quoniam ipsi saturabuntur.
| 6 Beati i famelici e i sitibondi di giustizia, perchè saranno saziati. |
7 Beati misericordes, quia ipsi misericordiam consequentur.
| 7 Beati i misericordiosi, perchè troveranno misericordia. |
8 Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum videbunt.
| 8 Beati i puri di cuore, perchè vedranno Dio. |
9 Beati pacifici, quoniam filii Dei vocabuntur.
| 9 Beati i pacifici, perchè saranno chiamati figli di Dio. |
10 Beati, qui persecutionem patiuntur propter iustitiam, quoniam ipsorum estregnum caelorum.
| 10 Beati quelli che son perseguitati per causa della giustizia, perchè di essi è il regno dei cieli. |
11 Beati estis cum maledixerint vobis et persecuti vos fuerint et dixerint omnemalum adversum vos, mentientes, propter me. | 11 Beati voi, quando vi oltraggeranno e perseguiteranno e, mentendo, diranno di voi ogni male per cagion mia. |
12 Gaudete et exsultate, quoniammerces vestra copiosa est in caelis; sic enim persecuti sunt prophetas, quifuerunt ante vos.
| 12 Rallegratevi ed esultate, perchè grande è la vostra ricompensa nei cieli, chè prima di voi in egual maniera han perseguitato i profeti. |
13 Vos estis sal terrae; quod si sal evanuerit, in quo salietur? Ad nihilumvalet ultra, nisi ut mittatur foras et conculcetur ab hominibus.
| 13 Voi siete il sale della terra. E se il sale diviene scipito con che si salerà? Non è più buono che ad essere gettato via e calpestato dalla gente. |
14 Vos estis lux mundi. Non potest civitas abscondi supra montem posita; | 14 Voi siete la luce del mondo. Non può rimanere nascosta una città sopra una montagna. |
15 neque accendunt lucernam et ponunt eam sub modio, sed super candelabrum, utluceat omnibus, qui in domo sunt. | 15 Nè accendon la lucerna e la pongon sotto il moggio, ma sul candeliere, perchè faccia lume a tutti quelli che sono in casa. |
16 Sic luceat lux vestra coram hominibus, utvideant vestra bona opera et glorificent Patrem vestrum, qui in caelis est.
| 16 Così risplenda la vostra luce davanti agli uomini, affinchè veggano le vostre opere buone e glorifichino il Padre vostro che è nei cieli. |
17 Nolite putare quoniam veni solvere Legem aut Prophetas; non veni solvere, sedadimplere. | 17 Non crediate che io sia venuto ad abolire la legge o i profeti, non son venuto ad abolire, ma a completare. |
18 Amen quippe dico vobis: Donec transeat caelum et terra, iota unumaut unus apex non praeteribit a Lege, donec omnia fiant. | 18 In verità vi dico che fino a quando il cielo e la terra non trapassi, non scomparirà dalla legge neppure un iota od un apice finché non sia tutto adempiuto. |
19 Qui ergo solveritunum de mandatis istis minimis et docuerit sic homines, minimus vocabitur inregno caelorum; qui autem fecerit et docuerit, hic magnus vocabitur in regnocaelorum.
| 19 Chi pertanto violerà uno tra i minimi di questi comandamenti e insegnerà così agli uomini, sarà tenuto minimo nel regno dei cieli; ma colui che avrà operato e insegnato, sarà tenuto grande nel regno dei cieli. |
20 Dico enim vobis: Nisi abundaverit iustitia vestra plus quam scribarum etpharisaeorum, non intrabitis in regnum caelorum.
| 20 E vi dico: se la vostra giustizia non sarà maggiore di quella degli Scribi e dei Farisei, non entrerete nel regno dei cieli. |
21 Audistis quia dictum est antiquis: “Non occides; qui autem occiderit, reuserit iudicio”. | 21 Udiste come fu detto agli antichi: Non uccidere, e chiunque avrà ucciso sarà condannato in giudizio; |
22 Ego autem dico vobis: Omnis, qui irascitur fratri suo, reuserit iudicio; qui autem dixerit fratri suo: “Racha”, reus erit concilio; quiautem dixerit: “Fatue”, reus erit gehennae ignis. | 22 ma io vi dico: chiunque si adira col suo fratello sarà condannato in giudizio. E chi avrà detto al fratello: « raca » sarà condannato nel Sinedrio. E chi gli avrà detto: « pazzo » sarà condannato al fuoco della Geenna. |
23 Si ergo offeres munustuum ad altare, et ibi recordatus fueris quia frater tuus habet aliquid adversumte, | 23 Se dunque tu stai per fare la tua offerta all'altare ed ivi ti ricordi che il tuo fratello ha qualcosa contro di te, |
24 relinque ibi munus tuum ante altare et vade, prius, reconciliare fratrituo et tunc veniens offer munus tuum. | 24 lascia la tua offerta lì dinanzi all'altare, e va prima a riconciliarti col tuo fratello, e poi torna a fare la tua offerta. |
25 Esto consentiens adversario tuo cito,dum es in via cum eo, ne forte tradat te adversarius iudici, et iudex tradat teministro, et in carcerem mittaris. | 25 Mettiti presto d'accordo col tuo avversario mentre sei con lui per la strada, chè egli non ti consegni al giudice, e questo alle guardie e sii cacciato in prigione. |
26 Amen dico tibi: Non exies inde, donecreddas novissimum quadrantem.
| 26 In verità ti dico: non ne uscirai, finché non avrai pagato l'ultimo spicciolo. |
27 Audistis quia dictum est: "Non moechaberis". | 27 Avete udito come fu detto agli antichi: Non commettere adulterio. |
28 Ego autem dicovobis: Omnis, qui viderit mulierem ad concupiscendum eam, iam moechatus est eamin corde suo. | 28 Ma io vi dico: chiunque avrà guardato una donna per concupiscenza, nel suo cuore ha già commesso adulterio su di lei. |
29 Quod si oculus tuus dexter scandalizat te, erue eum et proiceabs te; expedit enim tibi, ut pereat unum membrorum tuorum, quam totum corpustuum mittatur in gehennam. | 29 Ora se il tuo occhio destro ti è di scandalo, cavalo e gettalo via da te: è meglio per te che perisca uno dei tuoi membri, piuttosto che tutto il tuo corpo sia gettato nell'inferno. |
30 Et si dextera manus tua scandalizat te, abscideeam et proice abs te; expedit enim tibi, ut pereat unum membrorum tuorum, quamtotum corpus tuum abeat in gehennam.
| 30 E se la tua mano destra ti è di scandalo, mozzala e gettala via da te, certo è meglio per te che perisca uno dei tuoi membri, piuttosto che ti vada tutto il corpo nell'inferno. |
31 Dictum est autem: “Quicumque dimiserit uxorem suam, det illi libellumrepudii”. | 31 E' stato pur detto: Chiunque rimanda la propria moglie, le dia il libello del ripudio; |
32 Ego autem dico vobis: Omnis, qui dimiserit uxorem suam, exceptafornicationis causa, facit eam moechari; et, qui dimissam duxerit, adulterat.
| 32 ma io vi dico: chi manda via la sua moglie, eccetto il caso di fornicazione, l'espone all'adulterio; e chi sposa la ripudiata commette adulterio. |
33 Iterum audistis quia dictum est antiquis: "Non periurabis; reddes autemDomino iuramenta tua". | 33 Avete pure udito che fu detto agli antichi: Non spergiurare: mantieni invece i tuoi giuramenti al Signore. |
34 Ego autem dico vobis: Non iurare omnino, nequeper caelum, quia thronus Dei est, | 34 Io però vi dico: non giurate mai, nè per il cielo, che è trono di Dio, |
35 neque per terram, quia scabellum est pedumeius, neque per Hierosolymam, quia civitas est magni Regis; | 35 nè per la terra, che è sgabello dei suoi piedi, nè per Gerusalemme, che è la città del gran re. |
36 neque per caputtuum iuraveris, quia non potes unum capillum album facere aut nigrum. | 36 Non giurare neppure per la tua testa, perchè non puoi far bianco o nero un sol capello. |
37 Sitautem sermo vester: “Est, est”, “Non, non”; quod autem his abundantiusest, a Malo est.
| 37 Ma sia il vostro parlare: sì, sì, no, no; chè il di più vien dal maligno. |
38 Audistis quia dictum est: "Oculum pro oculo et dentem pro dente". | 38 Avete udito che è stato detto: Occhio per occhio, dente per dente. |
39 Ego autem dico vobis: Non resistere malo; sed si quis te percusserit indextera maxilla tua, praebe illi et alteram; | 39 Ma io vi dico di non resistere al malvagio, anzi, a chi ti percuote nella guancia destra, porgigli anche l'altra; |
40 et ei, qui vult tecum iudiciocontendere et tunicam tuam tollere, remitte ei et pallium; | 40 e a chi vuol moverti lite per toglierti la tunica, cedigli anche il mantello. |
41 et quicumque teangariaverit mille passus, vade cum illo duo. | 41 E se uno ti angarierà per un miglio, va' con lui per altri due. |
42 Qui petit a te, da ei; etvolenti mutuari a te, ne avertaris.
| 42 Da' a chi ti chiede, e non voltare le spalle a chi desidera da te in prestito. |
43 Audistis quia dictum est: "Diliges proximum tuum et odio habebisinimicum tuum". | 43 Avete udito che fu detto: Amerai il tuo prossimo ed odierai il tuo nemico. |
44 Ego autem dico vobis: Diligite inimicos vestros et oratepro persequentibus vos, | 44 Ma io vi dico: amate i vostri nemici; fate del bene a coloro che vi odiano, e pregate per coloro che vi perseguitano e vi calunniano, |
45 ut sitis filii Patris vestri, qui in caelis est, quiasolem suum oriri facit super malos et bonos et pluit super iustos et iniustos. | 45 affinchè siate figli del Padre vostro che è nei cieli; il quale fa sorgere il sole sui buoni e sui cattivi e fa piovere sui giusti e sugl'ingiusti. |
46 Si enim dilexeritis eos, qui vos diligunt, quam mercedem habetis? Nonne etpublicani hoc faciunt? | 46 Chè se amate chi vi ama, quale premio ne avrete? Non fanno altrettanto anche i pubblicani? |
47 Et si salutaveritis fratres vestros tantum, quidamplius facitis? Nonne et ethnici hoc faciunt? | 47 E se salutate soltanto i vostri fratelli, che fate di speciale? Non fanno altrettanto i Gentili? |
48 Estote ergo vos perfecti,sicut Pater vester caelestis perfectus est.
| 48 Siate adunque perfetti come è perfetto il Padre vostro celeste. |