Scrutatio

Sabato, 27 aprile 2024 - Santa Zita ( Letture di oggi)

Primo libro dei Maccabei 2


font
BIBBIA CEI 2008VULGATA
1 In quei giorni Mattatia, figlio di Giovanni, figlio di Simone, sacerdote della stirpe di Ioarìb, partì da Gerusalemme e venne a stabilirsi a Modin.1 In diebus illis surrexit Mathathias filius Joannis filii Simeonis, sacerdos ex filiis Joarib, ab Jerusalem, et consedit in monte Modin :
2 Egli aveva cinque figli: Giovanni chiamato anche Gaddì,2 et habebat filios quinque, Joannem, qui cognominabatur Gaddis :
3 Simone chiamato Tassì,3 et Simonem, qui cognominabatur Thasi :
4 Giuda chiamato Maccabeo,4 et Judam, qui vocabatur Machabæus :
5 Eleàzaro chiamato Auaràn, Giònata chiamato Affus.5 et Eleazarum, qui cognominabatur Abaron : et Jonathan, qui cognominabatur Apphus :
6 Viste le azioni sacrileghe che si commettevano in Giuda e a Gerusalemme,6 hi viderunt mala, quæ fiebant in populo Juda, et in Jerusalem.
7 disse: «Ohimè! Perché mai sono nato per vedere lo strazio del mio popolo e lo strazio della città santa e debbo starmene qui mentre essa è in balìa dei nemici e il santuario è in mano agli stranieri?
7 Et dixit Mathathias : Væ mihi ! ut quid natus sum videre contritionem populi mei, et contritionem civitatis sanctæ, et sedere illic, cum datur in manibus inimicorum ?
8 Il suo tempio è diventato come un uomo ignobile,
8 Sancta in manu extraneorum facta sunt : templum ejus sicut homo ignobilis.
9 gli arredi della sua gloria sono stati portati via come preda,
sono stati trucidati i suoi bambini nelle piazze
e i fanciulli dalla spada nemica.
9 Vasa gloriæ ejus captiva abducta sunt : trucidati sunt senes ejus in plateis, et juvenes ejus ceciderunt in gladio inimicorum.
10 Quale popolo non ha invaso il suo regno
e non si è impadronito delle sue spoglie?
10 Quæ gens non hæreditavit regnum ejus et non obtinuit spolia ejus ?
11 Ogni ornamento le è stato strappato,
da padrona è diventata schiava.
11 Omnis compositio ejus ablata est. Quæ erat libera, facta est ancilla.
12 Ecco, le nostre cose sante,
la nostra bellezza, la nostra gloria
sono state devastate,
le hanno profanate le nazioni.
12 Et ecce sancta nostra, et pulchritudo nostra, et claritas nostra desolata est, et coinquinaverunt ea gentes.
13 Perché vivere ancora?».
13 Quo ergo nobis adhuc vivere ?
14 Mattatia e i suoi figli si stracciarono le vesti, si vestirono di sacco e fecero grande lutto.
14 Et scidit vestimenta sua Mathathias, et filii ejus : et operuerunt se ciliciis, et planxerunt valde.
15 Ora i messaggeri del re, incaricati di costringere all’apostasia, vennero nella città di Modin per indurre a offrire sacrifici.15 Et venerunt illuc qui missi erant a rege Antiocho, ut cogerent eos, qui confugerant in civitatem Modin, immolare, et accendere thura, et a lege Dei discedere.
16 Molti Israeliti andarono con loro; invece Mattatia e i suoi figli si raccolsero in disparte.16 Et multi de populo Israël consentientes accesserunt ad eos : sed Mathathias et filii ejus constanter steterunt.
17 I messaggeri del re si rivolsero a Mattatia e gli dissero: «Tu sei uomo autorevole, stimato e grande in questa città e sei sostenuto da figli e fratelli.17 Et respondentes qui missi erant ab Antiocho, dixerunt Mathathiæ : Princeps, et clarissimus et magnus es in hac civitate, et ornatus filiis et fratribus :
18 Su, fatti avanti per primo e adempi il comando del re, come hanno fatto tutti i popoli e gli uomini di Giuda e quelli rimasti a Gerusalemme; così tu e i tuoi figli passerete nel numero degli amici del re e tu e i tuoi figli avrete in premio oro e argento e doni in quantità».18 ergo accede prior, et fac jussum regis, sicut fecerunt omnes gentes, et viri Juda, et qui remanserunt in Jerusalem : et eris tu, et filii tui, inter amicos regis, et amplificatus auro, et argento, et muneribus multis.
19 Ma Mattatia rispose a gran voce: «Anche se tutti i popoli che sono sotto il dominio del re lo ascoltassero e ognuno abbandonasse la religione dei propri padri e volessero tutti aderire alle sue richieste,19 Et respondit Mathathias, et dixit magna voce : Etsi omnes gentes regi Antiocho obediunt, ut discedat unusquisque a servitute legis patrum suorum, et consentiat mandatis ejus :
20 io, i miei figli e i miei fratelli cammineremo nell’alleanza dei nostri padri.20 ego et filii mei, et fratres mei, obediemus legi patrum nostrorum :
21 Non sia mai che abbandoniamo la legge e le tradizioni.21 propitius sit nobis Deus : non est nobis utile relinquere legem, et justitias Dei :
22 Non ascolteremo gli ordini del re per deviare dalla nostra religione a destra o a sinistra».22 non audiemus verba regis Antiochi, nec sacrificabimus transgredientes legis nostræ mandata, ut eamus altera via.
23 Quando ebbe finito di pronunciare queste parole, si avvicinò un Giudeo alla vista di tutti per sacrificare sull’altare di Modin secondo il decreto del re.23 Et ut cessavit loqui verba hæc, accessit quidam Judæus in omnium oculis sacrificare idolis super aram in civitate Modin, secundum jussum regis :
24 Ciò vedendo, Mattatia arse di zelo; fremettero le sue viscere e fu preso da una giusta collera. Fattosi avanti di corsa, lo uccise sull’altare;24 et vidit Mathathias, et doluit, et contremuerunt renes ejus, et accensus est furor ejus secundum judicium legis, et insiliens trucidavit eum super aram :
25 uccise nel medesimo tempo il messaggero del re, che costringeva a sacrificare, e distrusse l’altare.25 sed et virum, quem rex Antiochus miserat, qui cogebat immolare, occidit in ipso tempore, et aram destruxit :
26 Egli agiva per zelo verso la legge, come aveva fatto Fineès con Zambrì, figlio di Salom.26 et zelatus est legem, sicut fecit Phinees Zamri filio Salomi.
27 La voce di Mattatia tuonò nella città: «Chiunque ha zelo per la legge e vuole difendere l’alleanza mi segua!».27 Et exclamavit Mathathias voce magna in civitate, dicens : Omnis qui zelum habet legis, statuens testamentum, exeat post me.
28 Fuggì con i suoi figli tra i monti, abbandonando in città quanto possedevano.
28 Et fugit ipse, et filii ejus in montes, et reliquerunt quæcumque habebant in civitate.
29 Allora molti che ricercavano la giustizia e il diritto scesero nel deserto, per stabilirvisi29 Tunc descenderunt multi quærentes judicium, et justitiam, in desertum :
30 con i loro figli, le loro mogli e il bestiame, perché si erano inaspriti i mali sopra di loro.30 et sederunt ibi ipsi, et filii eorum, et mulieres eorum, et pecora eorum : quoniam inundaverunt super eos mala.
31 Fu riferito agli uomini del re e alle milizie che stavano a Gerusalemme, nella Città di Davide, che laggiù, in luoghi nascosti del deserto, si erano raccolti uomini che avevano infranto l’editto del re.31 Et renuntiatum est viris regis, et exercitui qui erat in Jerusalem civitate David, quoniam discessissent viri quidam, qui dissipaverunt mandatum regis, in loca occulta in deserto, et abiissent post illos multi.
32 Molti corsero a inseguirli, li raggiunsero, si accamparono di fronte a loro e si prepararono a dare battaglia in giorno di sabato.32 Et statim perrexerunt ad eos, et constituerunt adversus eos prælium in die sabbatorum,
33 Dicevano loro: «Ora basta! Uscite, obbedite ai comandi del re e avrete salva la vita».33 et dixerunt ad eos : Resistitis et nunc adhuc ? exite, et facite secundum verbum regis Antiochi, et vivetis.
34 Ma quelli risposero: «Non usciremo, né seguiremo gli ordini del re, profanando il giorno del sabato».34 Et dixerunt : Non exibimus, neque faciemus verbum regis, ut polluamus diem sabbatorum.
35 Quelli si precipitarono all’assalto contro di loro.35 Et concitaverunt adversus eos prælium.
36 Ma essi non risposero loro, né lanciarono pietre, né ostruirono i nascondigli,36 Et non responderunt eis, nec lapidem miserunt in eos, nec oppilaverunt loca occulta,
37 dichiarando: «Moriamo tutti nella nostra innocenza. Ci sono testimoni il cielo e la terra che ci fate morire ingiustamente».37 dicentes : Moriamur omnes in simplicitate nostra : et testes erunt super nos cælum et terra, quod injuste perditis nos.
38 Così quelli si lanciarono contro di loro in battaglia di sabato, ed essi morirono con le mogli e i figli e il loro bestiame, in numero di circa mille persone.
38 Et intulerunt illis bellum sabbatis : et mortui sunt ipsi, et uxores eorum, et filii eorum, et pecora eorum usque ad mille animas hominum.
39 Quando Mattatia e i suoi amici lo seppero, ne fecero grande pianto.39 Et cognovit Mathathias et amici ejus, et luctum habuerunt super eos valde.
40 Poi dissero tra loro: «Se faremo tutti come hanno fatto i nostri fratelli e non combatteremo contro i pagani per la nostra vita e per le nostre leggi, in breve ci faranno sparire dalla terra».40 Et dixit vir proximo suo : Si omnes fecerimus sicut fratres nostri fecerunt, et non pugnaverimus adversus gentes pro animabus nostris et justificationibus nostris, nunc citius disperdent nos a terra.
41 Presero in quel giorno stesso questa decisione: «Combatteremo contro chiunque venga a darci battaglia in giorno di sabato e non moriremo tutti come sono morti i nostri fratelli nei nascondigli».
41 Et cogitaverunt in die illa, dicentes : Omnis homo, quicumque venerit ad nos in bello die sabbatorum, pugnemus adversus eum : et non moriemur omnes, sicut mortui sunt fratres nostri in occultis.
42 Allora si unì a loro il gruppo degli Asidei, uomini di grande valore in Israele, tutti impegnati a difendere la legge;42 Tunc congregata est ad eos synagoga Assidæorum fortis viribus ex Israël, omnis voluntarius in lege :
43 inoltre quanti fuggivano davanti alle sventure si univano a loro e divenivano loro rinforzo.43 et omnes, qui fugiebant a malis, additi sunt ad eos, et facti sunt illis ad firmamentum.
44 Così organizzarono un contingente di forze e percossero con ira i peccatori e gli uomini perversi con furore; i restanti fuggirono tra i pagani per salvarsi.44 Et collegerunt exercitum, et percusserunt peccatores in ira sua, et viros iniquos in indignatione sua : et ceteri fugerunt ad nationes, ut evaderent.
45 Mattatia, poi, e i suoi amici andarono in giro a demolire gli altari45 Et circuivit Mathathias et amici ejus, et destruxerunt aras :
46 e fecero circoncidere a forza tutti i bambini non circoncisi che trovarono nel territorio d’Israele.46 et circumciderunt pueros incircumcisos quotquot invenerunt in finibus Israël : et in fortitudine.
47 Non diedero tregua ai superbi e l’impresa ebbe buona riuscita nelle loro mani;47 Et persecuti sunt filios superbiæ, et prosperatum est opus in manibus eorum :
48 difesero la legge dalla prepotenza dei popoli e dei re e non la diedero vinta ai peccatori.
48 et obtinuerunt legem de manibus gentium, et de manibus regum, et non dederant cornu peccatori.
49 Intanto si avvicinava per Mattatia l’ora della morte ed egli disse ai figli: «Ora dominano superbia e ingiustizia, è il tempo della distruzione e dell’ira rabbiosa.49 Et appropinquaverunt dies Mathathiæ moriendi, et dixit filiis suis : Nunc confortata est superbia, et castigatio, et tempus eversionis, et ira indignationis.
50 Ora, figli, mostrate zelo per la legge e date la vostra vita per l’alleanza dei nostri padri.50 Nunc ergo, o filii, æmulatores estote legis, et date animas vestras pro testamento patrum vestrorum,
51 Ricordate le gesta compiute dai padri ai loro tempi e traetene gloria insigne e nome eterno.51 et mementote operum patrum, quæ fecerunt in generationibus suis : et accipietis gloriam magnam, et nomen æternum.
52 Abramo non fu trovato forse fedele nella tentazione e ciò non gli fu accreditato a giustizia?52 Abraham nonne in tentatione inventus est fidelis, et reputatum est ei ad justitiam ?
53 Giuseppe nell’ora dell’oppressione osservò il precetto e divenne signore dell’Egitto.53 Joseph in tempore angustiæ suæ custodivit mandatum, et factus est dominus Ægypti.
54 Fineès, nostro padre, per lo zelo dimostrato conseguì l’alleanza del sacerdozio perenne.54 Phinees pater noster, zelando zelum Dei, accepit testamentum sacerdotii æterni.
55 Giosuè, obbedendo alla divina parola, divenne giudice in Israele.55 Jesus dum implevit verbum, factus est dux in Israël.
56 Caleb, testimoniando nell’assemblea, ebbe in sorte parte del nostro paese.56 Caleb dum testificatur in ecclesia, accepit hæreditatem.
57 Davide per la sua pietà ottenne il trono del regno per sempre.57 David in sua misericordia consecutus est sedem regni in sæcula.
58 Elia, poiché aveva dimostrato zelo ardente per la legge, fu assunto in cielo.58 Elias, dum zelat zelum legis, receptus est in cælum.
59 Anania, Azaria e Misaele per la loro fede furono salvati dalla fiamma.59 Ananias et Azarias et Misaël credentes, liberati sunt de flamma.
60 Daniele nella sua innocenza fu sottratto alle fauci dei leoni.60 Daniel in sua simplicitate liberatus est de ore leonum.
61 Così, di seguito, considerate di generazione in generazione: quanti hanno fiducia in lui non soccombono.61 Et ita cogitate per generationem et generationem : quia omnes qui sperant in eum, non infirmantur.
62 Non abbiate paura delle parole del perverso, perché la sua gloria andrà a finire ai rifiuti e ai vermi;62 Et a verbis viri peccatoris ne timueritis, quia gloria ejus stercus et vermis est :
63 oggi è esaltato, domani non si trova più, perché ritorna alla polvere e i suoi progetti falliscono.63 hodie extollitur, et cras non invenietur : quia conversus est in terram suam, et cogitatio ejus periit.
64 Figli, siate valorosi e forti nella legge, perché in essa sarete glorificati.64 Vos ergo filii, confortamini, et viriliter agite in lege : quia in ipsa gloriosi eritis.
65 Ecco qui vostro fratello Simone; io so che è un uomo saggio: ascoltatelo sempre, egli sarà vostro padre.65 Et ecce Simon frater vester, scio quod vir consilii est : ipsum audite semper, et ipse erit vobis pater.
66 Giuda Maccabeo, forte guerriero dalla sua gioventù, sarà capo del vostro esercito e condurrà la battaglia contro i popoli.66 Et Judas Machabæus, fortis viribus a juventute sua, sit vobis princeps militiæ, et ipse aget bellum populi.
67 Radunate, dunque, intorno a voi quanti praticano la legge e vendicate il vostro popolo;67 Et adducetis ad vos omnes factores legis : et vindicate vindictam populi vestri.
68 rendete il meritato castigo ai pagani e attenetevi all’ordinamento della legge».68 Retribuite retributionem gentibus, et intendite in præceptum legis.
69 Poi li benedisse e si riunì ai suoi padri.69 Et benedixit eos, et appositus est ad patres suos.
70 Morì nell’anno centoquarantasei e fu sepolto nella tomba dei suoi padri a Modin; tutto Israele fece grande pianto su di lui.70 Et defunctus est anno centesimo et quadragesimo sexto : et sepultus est a filiis suis in sepulchris patrum suorum in Modin, et planxerunt eum omnis Israël planctu magno.