1 Interea multis turbis cir cumstantibus, ita ut se invi cem conculcarent,coepit dicere ad discipulos suos primum: “ Attendite a fermento pharisaeorum,quod est hypocrisis. | 1 וַיְהִי עַד־כֹּה וְעַד־כֹּה בְּהִתְאַסֵּף רִבְבוֹת עָם עַד כִּי־לָחֲצוּ אִישׁ אֶת־רֵעֵהוּ וַיָּחֶל לְדַבֵּר אֶל־תַּלְמִידָיו בָּרִאשׁוֹנָה הִשָּׁמְרוּ לְנַפְשֹׁתֵיכֶם מִשְּׂאוֹר הַפְּרוּשִׁים שֶׁהוּא הַחֲנֻפָּה |
2 Nihil autem opertum est, quod non reveletur, nequeabsconditum, quod non sciatur. | 2 וְאֵין דָּבָר מְכֻסֶּה אֲשֶׁר לֹא יִגָּלֶה וְאֵין נֶעְלָם אֲשֶׁר לֹא יִוָּדֵעַ |
3 Quoniam, quae in tenebris dixistis, in lumineaudientur; et, quod in aurem locuti estis in cubiculis, praedicabitur in tectis.
| 3 לָכֵן כָּל־אֲשֶׁר דִּבַּרְתֶּם בַּחשֶׁךְ בָּאוֹר יִשָּׁמֵעַ וְאֶת־אֲשֶׁר לְחַשְׁתֶּם לָאֹזֶן בַּחֲדָרִים קָרֹא יִקָּרֵא עַל־הַגַּגּוֹת |
4 Dico autem vobis amicis meis: Ne terreamini ab his, qui occidunt corpus etpost haec non habent amplius, quod faciant. | 4 וַאֲנִי אֹמֵר לָכֶם יְדִידָי אַל־תִּירְאוּ מִן־הַמְמִיתִים אֶת־הַגּוּף וְאַחֲרֵי־זֹאת אֵין־לְאֵל יָדָם לַעֲשׂוֹת עוֹד דָּבָר |
5 Ostendam autem vobis quemtimeatis: Timete eum, qui postquam occiderit, habet potestatem mittere ingehennam. Ita dico vobis: Hunc timete. | 5 אֲבָל אוֹרֶה אֶתְכֶם אֵת אֲשֶׁר תִּירָאוּ יְראוּ אֶת־אֲשֶׁר יֶשׁ־לוֹ שָׁלְטָן אַחֲרֵי הֲמִיתוֹ לְהַשְׁלִיךְ אֶל־גֵּיהִנֹּם הֵן אֲנִי אֹמֵר לָכֶם אוֹתוֹ תִּירָאוּן |
6 Nonne quinque passeres veneuntdipundio? Et unus ex illis non est in oblivione coram Deo. | 6 הֲלֹא חָמֵשׁ צִפֳּרִים תִּמָּכַרְנָה בִּשְׁנֵי אִסָּרִים וְאֵין־אַחַת מֵהֶן נִשְׁכַּחַת לִפְנֵי הָאֱלֹהִים |
7 Sed et capillicapitis vestri omnes numerati sunt. Nolite timere; multis passeribus plurisestis.
| 7 וְאַתֶּם גַּם־שַׂעֲרוֹת רֹאשְׁכֶם נִמְנוֹת כֻּלָּן לָכֵן אַל־תִּירָאוּ יְקַרְתֶּם מִצִּפֳּרִים רַבּוֹת |
8 Dico autem vobis: Omnis, quicumque confessus fuerit in me coram hominibus, etFilius hominis confitebitur in illo coram angelis Dei; | 8 וַאֲנִי אֹמֵר לָכֶם כֹּל אֲשֶׁר יוֹדֶה בִי לִפְנֵי הָאָדָם גַּם בֶּן־הָאָדָם יוֹדֶה בוֹ לִפְנֵי מַלְאֲכֵי אֱלֹהִים |
9 qui autem negaverit mecoram hominibus, denegabitur coram angelis Dei.
| 9 וַאֲשֶׁר יְכַחֵשׁ בִּי לִפְנֵי הָאָדָם הוּא יְכֻחַשׁ לִפְנֵי מַלְאֲכֵי אֱלֹהִים |
10 Et omnis, qui dicet verbum in Filium hominis, remittetur illi; ei autem, quiin Spiritum Sanctum blasphemaverit, non remittetur.
| 10 וְכֹל אֲשֶׁר יְדַבֵּר דְּבַר־חֶרְפָּה עַל־בֶּן־הָאָדָם יִסָּלַח לוֹ וְהַמְגַדֵּף אֶת־רוּחַ הַקֹּדֶשׁ לֹא יִסָּלַח לוֹ |
11 Cum autem inducent vos in synagogas et ad magistratus et potestates, nolitesolliciti esse qualiter aut quid respondeatis aut quid dicatis: | 11 וְכַאֲשֶׁר יָבִיאוּ אֶתְכֶם אֶל־בָּתֵּי הַכְּנֵסִיּוֹת וְלִפְנֵי הָרָשֻׁיּוֹת וְהַשִּׁלְטוֹנִים אַל־תִּדְאֲגוּ אֵיךְ אוֹ־בַמֶּה תִצְטַדְּקוּ וּמַה־תְּדַבֵּרוּ |
12 Spiritus enimSanctus docebit vos in ipsa hora, quae oporteat dicere ”.
| 12 כִּי־רוּחַ הַקֹּדֶשׁ הוּא יוֹרֶה אֶתְכֶם בַּשָּׁעָה הַהִיא אֶת־הַנָּכוֹן לְדַבֵּר |
13 Ait autem quidam ei de turba: “ Magister, dic fratri meo, ut dividat mecumhereditatem ”. | 13 וַיֹּאמֶר אֵלָיו אֶחָד מִן־הָעָם רַבִּי אֱמֹר־נָא אֶל־אָחִי וִיחַלֵּק אִתִּי אֶת־הַיְרֻשָּׁה |
14 At ille dixit ei: “ Homo, quis me constituit iudicem autdivisorem super vos? ”. | 14 וַיֹּאמֶר אֵלָיו בֶּן־אָדָם מִי שָׂמַנִי עֲלֵיכֶם לְשֹׁפֵט וְלִמְחַלֵּק |
15 Dixitque ad illos: “ Videte et cavete ab omniavaritia, quia si cui res abundant, vita eius non est ex his, quae possidet ”. | 15 וַיֹּאמֶר אֲלֵיהֶם רְאוּ וְהִשָּׁמְרוּ לָכֶם מִבְּצֹעַ בָּצַע כִּי חַיֵּי הָאָדָם אֵינָם תְּלוּיִם בְּהַרְבּוֹת נְכָסָיו |
16 Dixit autem similitudinem ad illos dicens: “ Hominis cuiusdam divitisuberes fructus ager attulit. | 16 וַיִּשָּׂא מְשָׁלוֹ וַיֹּאמֶר אֲלֵיהֶם לֵאמֹר שְׂדֵה אִישׁ עָשִׁיר אֶחָד עָשָׂה תְּבוּאָה הַרְבֵּה |
17 Et cogitabat intra se dicens: “Quid faciam,quod non habeo, quo congregem fructus meos?”. | 17 וַיַּחְשֹׁב בְּלִבּוֹ לֵאמֹר מָה־אֶעֱשֶׂה כִּי אֵין־לִי מָקוֹם לִכְנוֹס בּוֹ אֶת־תְּבוּאָתִי |
18 Et dixit: “Hoc faciam:destruam horrea mea et maiora aedificabo et illuc congregabo omne triticum etbona mea; | 18 וַיֹּאמֶר אֶת־זֹאת אֶעֱשֶׂה הָרֹס אֶת־אֲסָמַי וּבָנֹה גְּדוֹלִים מֵהֶם וְאֶכְנְסָה שָׁמָּה אֶת־כָּל־יְבוּלִי וְטוּבִי |
19 et dicam animae meae: Anima, habes multa bona posita in annosplurimos; requiesce, comede, bibe, epulare”. | 19 וְאֹמַר לְנַפְשִׁי נַפְשִׁי יֶשׁ־לָךְ עֲתוּדוֹת הַרְבֵּה לְשָׁנִים רַבּוֹת הִנָּפְשִׁי אִכְלִי שְׁתִי וְשִׂישִׂי |
20 Dixit autem illi Deus: “Stulte!Hac nocte animam tuam repetunt a te; quae autem parasti, cuius erunt?”. | 20 וְהָאֱלֹהִים אָמַר לוֹ אַתָּה הַכְּסִיל בְּעֶצֶם הַלַּיְלָה הַזֶּה יִדְרְשׁוּ מִמְּךָ אֶת־נַפְשֶׁךָ וַאֲשֶׁר הֲכִינוֹתָ לְּךָ לְמִי יִהְיֶה |
21 Sicest qui sibi thesaurizat et non fit in Deum dives ”.
| 21 זֶה חֵלֶק הָאֹצֵר לוֹ אֹצָרוֹת וְלֹא יַעְשִׁיר בֵּאלֹהִים |
22 Dixitque ad discipulos suos: “ Ideo dico vobis: nolite solliciti esseanimae quid manducetis, neque corpori quid vestiamini.
| 22 וַיֹּאמֶר אֶל־תַּלְמִידָיו לָכֵן אֲנִי אֹמֵר לָכֶם אַל־תִּדְאֲגוּ לְנַפְשְׁכֶם מַה־תֹּאכְלוּ וּלְגוּפְכֶם מַה־תִּלְבָּשׁוּ |
23 Anima enim plus est quam esca, et corpus quam vestimentum. | 23 הַנֶּפֶשׁ יְקָרָה הִיא מִן־הַמָּזוֹן וְהַגּוּף יָקָר מִן־הַמַּלְבּוּשׁ |
24 Consideratecorvos, quia non seminant neque metunt, quibus non est cellarium neque horreum,et Deus pascit illos; quanto magis vos pluris estis volucribus. | 24 הִתְבּוֹנְנוּ אֶל־הָעֹרְבִים אֲשֶׁר אֵינָם זֹרְעִים וְאֵינָם קֹצְרִים וְגַם־אֵין לָהֶם מְגוּרָה וְאוֹצָר וְהָאֱלֹהִים מְכַלְכֵּל אוֹתָם וּמַה־יְקָרִים אַתֶּם מִן־הָעוֹף |
25 Quis autemvestrum cogitando potest adicere ad aetatem suam cubitum? | 25 וּמִי־זֶה מִכֶּם אֲשֶׁר בְּדַאֲגָתוֹ יוּכַל לְהוֹסִיף אַמָּה אַחַת עַל־קוֹמָתוֹ |
26 Si ergo neque, quodminimum est, potestis, quid de ceteris solliciti estis? | 26 וְעַתָּה הֵן־מְעַט מִזְעָר אֵין בִּיכָלְתְּכֶם וְלַיּוֹתֵר מַה־תִּדְאָגוּ |
27 Considerate liliaquomodo crescunt: non laborant neque nent; dico autem vobis: Nec Salomon in omnigloria sua vestiebatur sicut unum ex istis. | 27 הִתְבּוֹנְנוּ אֶל־הַשּׁוֹשַׁנִּים הַצֹּמְחוֹת וְאֵינָן טֹוֺת וְאֵינָן אֹרְגוֹת וַאֲנִי אֹמֵר לָכֶם כִּי גַם־שְׁלֹמֹה בְּכָל־הֲדָרוֹ לֹא־הָיָה לָבוּשׁ כְּאַחַת מֵהֵנָּה |
28 Si autem fenum, quod hodie inagro est et cras in clibanum mittitur, Deus sic vestit, quanto magis vos,pusillae fidei. | 28 וְאִם־כָּכָה יַלְבִּישׁ אֱלֹהִים אֶת־חֲצִיר הַשָּׂדֶה אֲשֶׁר הַיּוֹם יֶשְׁנוֹ וּמָחָר יֻשְׁלַךְ לְתוֹךְ הַתַּנּוּר אַף כִּי־אֶתְכֶם קְטַנֵּי הָאֱמוּנָה |
29 Et vos nolite quaerere quid manducetis aut quid bibatis etnolite solliciti esse. | 29 גַּם־אַתֶּם אַל־תִּדְרְשׁוּ מַה־תֹּאכְלוּ וּמַה־תִּשְׁתּוּ וְאַל־תְּהַלְּכוּ בִּגְדֹלוֹת |
30 Haec enim omnia gentes mundi quaerunt; Pater autemvester scit quoniam his indigetis. | 30 כִּי אֶת־כָּל־אֵלֶּה מְבַקְשִׁים גּוֹיֵי הָאָרֶץ וַאֲבִיכֶם הוּא יוֹדֵעַ כִּי־צְרִיכִים אַתֶּם לָאֵלֶּה |
31 Verumtamen quaerite regnum eius; et haecadicientur vobis.
| 31 אַךְ בַּקְּשׁוּ אֶת־מַלְכוּת הָאֱלֹהִים וְנוֹסַף לָכֶם כָּל־אֵלֶּה |
32 Noli timere, pusillus grex, quia complacuit Patri vestro dare vobis regnum. | 32 אַל־תִּירָא הָעֵדֶר הַקָּטָן כִּי רָצָה אֲבִיכֶם לָתֵת לָכֶם אֵת הַמַּלְכוּת |
33 Vendite, quae possidetis, et date eleemosynam. Facite vobis sacculos, qui nonveterescunt, thesaurum non deficientem in caelis, quo fur non appropiat, nequetinea corrumpit; | 33 מִכְרוּ אֶת־רְכוּשְׁכֶם וּתְנוּ צְדָקָה עֲשֹוּ לָכֶם כִּיסִים אֲשֶׁר לֹא יִבְלוּ וְאוֹצָר בַּשָּׁמַיִם אֲשֶׁר לֹא יִגָּרַע לְעוֹלָם אֲשֶׁר גַּנָּב לֹא־יִקְרַב אֵלָיו וְסָס לֹא יֹאכְלֵהוּ |
34 ubi enim thesaurus vester est, ibi et cor vestrum erit.
| 34 כִּי בַמָּקוֹם אֲשֶׁר אוֹצַרְכֶם בּוֹ שָׁם יִהְיֶה גַם־לְבַבְכֶם |
35 Sint lumbi vestri praecincti et lucernae ardentes, | 35 מָתְנֵיכֶם יִהְיוּ חֲגוּרִים וְהַנֵּרוֹת דֹּלְקִים |
36 et vos simileshominibus exspectantibus dominum suum, quando revertatur a nuptiis, ut, cumvenerit et pulsaverit, confestim aperiant ei. | 36 וְאַתֶּם הֱיוּ דֹמִים לָאֲנָשִׁים הַמְחַכִּים לַאֲדֹנֵיהֶם מָתַי יָשׁוּב מִן־הַחֲתֻנָּה וְכַאֲשֶׁר יָבוֹא וְדָפַק יִפְתְחוּ־לוֹ כְּרָגַע |
37 Beati, servi illi, quos, cumvenerit dominus, invenerit vigilantes. Amen dico vobis, quod praecinget se etfaciet illos discumbere et transiens ministrabit illis. | 37 אַשְׁרֵי הָעֲבָדִים הָהֵם אֲשֶׁר בְּבוֹא הָאָדוֹן יִמְצָאֵם שֹׁקְדִים אָמֵן אֹמֵר אֲנִי לָכֶם כִּי יֶאֱזֹר מָתְנָיו וְיוֹשִׁיבֵם וְיֵלֵךְ לְשָׁרֵת אוֹתָם |
38 Et si venerit insecunda vigilia, et si in tertia vigilia venerit, et ita invenerit, beati suntilli. | 38 וְאִם־יָבוֹא בָּאַשְׁמֻרָה הַשֵּׁנִית אוֹ בָּאַשְׁמֻרָה הַשְּׁלִישִׁית וְכֵן יִמְצָא אַשְׁרֵי הָעֲבָדִים הָהֵם |
39 Hoc autem scitote, quia, si sciret pater familias, qua hora furveniret, non sineret perfodi domum suam. | 39 וְזֹאת דְּעוּ אֲשֶׁר אִם־יָדֹעַ יֵדַע בַּעַל הַבַּיִת בְּאֵיזוֹ שָׁעָה יָבוֹא הַגַּנָּב כִּי־עַתָּה שָׁקַד שָׁקוֹד וְלֹא־יִתֵּן לַחְתֹּר אֶת־בֵּיתוֹ |
40 Et vos estote parati, quia, qua horanon putatis, Filius hominis venit ”.
| 40 לָכֵן גַּם־אַתֶּם הֱיוּ נְכוֹנִים כִּי בְשָׁעָה אֲשֶׁר לֹא פִלַּלְתֶּם יָבוֹא בֶּן־הָאָדָם |
41 Ait autem Petrus: “ Domine, ad nos dicis hanc parabolam an et ad omnes? ”. | 41 וַיֹּאמֶר פֶּטְרוֹס אֲדֹנֵינוּ הֲלָנוּ אַתָּה אֹמֵר אֶת־הַמָּשָׁל הַזֶּה אִם־גַּם לְכָל־אָדָם |
42 Et dixit Dominus: “ Quis putas est fidelis dispensator et prudens, quemconstituet dominus super familiam suam, ut det illis in tempore triticimensuram? | 42 וַיֹּאמֶר הָאָדוֹן מִי־הוּא אֵפוֹא הַסֹּכֵן הַנֶּאֱמָן וְהַנָּבוֹן אֲשֶׁר יַפְקִידֵהוּ הָאָדוֹן עַל־עֲבֻדָּתוֹ לָתֵת אֶת־אֲרֻחָתָם בְּעִתּוֹ |
43 Beatus ille servus, quem, cum venerit dominus eius, invenerit itafacientem. | 43 אַשְׁרֵי הָעֶבֶד הַהוּא אֲשֶׁר בְּבֹא אֲדֹנָיו יִמְצָאֵהוּ עֹשֶׂה כֵּן |
44 Vere dico vobis: Supra omnia, quae possidet, constituet illum. | 44 אֱמֶת אֹמֵר אֲנִי לָכֶם כִּי עַל־כֹּל אֲשֶׁר־יֶשׁ־לוֹ יַפְקִידֵהוּ |
45 Quod si dixerit servus ille in corde suo: “Moram facit dominus meus venire”,et coeperit percutere pueros et ancillas et edere et bibere et inebriari, | 45 וְהָעֶבֶד הַהוּא אִם־יֹאמַר בְּלִבּוֹ בּשֵׁשׁ אֲדֹנִי לָבוֹא וְהֵחֵל לְהַכּוֹת אֶת־הָעֲבָדִים וְאֶת־הַשְּׁפָחוֹת וְלֶאֱכֹל וְלִשְׁתּוֹת וְלִשְׁכֹּר |
46 veniet dominus servi illius in die, qua non sperat, et hora, qua nescit, etdividet eum partemque eius cum infidelibus ponet. | 46 בּוֹא יָבוֹא אֲדֹנֵי הָעֶבֶד הַהוּא בְּיוֹם לֹא־יְצַפֶּה וּבְשָׁעָה לֹא יֵדָע וִישַׁסֵּף אוֹתוֹ וְיָשִׂים אֶת־חֶלְקוֹ עִם הַסּוֹרְרִים |
47 Ille autem servus, quicognovit voluntatem domini sui et non praeparavit vel non fecit secundumvoluntatem eius, vapulabit multis; | 47 וְהָעֶבֶד הַהוּא אֲשֶׁר יָדַע אֶת־רְצוֹן אֲדֹנָיו וְלֹא הֵכִין וְלֹא־עָשָׂה כִרְצוֹנוֹ יֻכֶּה מַכּוֹת רַבּוֹת |
48 qui autem non cognovit et fecit dignaplagis, vapulabit paucis. Omni autem, cui multum datum est, multum quaeretur abeo; et cui commendaverunt multum, plus petent ab eo.
| 48 וַאֲשֶׁר לֹא־יָדַע וְעָשָׂה דְבָרִים אֲשֶׁר עֲלֵיהֶם בִּן־הַכּוֹת הוּא לֹא־יֻכֶּה כִּי אִם־מְעָט כִּי כָל־אִישׁ אֲשֶׁר נִתַּן־לוֹ הַרְבֵּה דָּרוֹשׁ יִדָּרֵשׁ מִמֶּנּוּ הַרְבֵּה וַאֲשֶׁר הִפְקִידוּ בְיָדוֹ הַרְבֵּה יִשְׁאֲלוּ מֵאִתּוֹ יוֹתֵר |
49 Ignem veni mittere in terram et quid volo? Si iam accensus esset! | 49 לְהַפִּיל אֵשׁ עַל־הָאָרֶץ בָּאתִי וּמֶה־חָפֵץ אֲנִי כִּי כְבָר בָּעָרָה |
50 Baptismaautem habeo baptizari et quomodo coartor, usque dum perficiatur! | 50 וְעָלַי טְבִילָה לְהִטָּבֵל וּמַה־יֵּצַר לִי עַד כִּי־תִשְׁלָם |
51 Putatis quiapacem veni dare in terram? Non, dico vobis, sed separationem. | 51 הַחשְׁבִים אַתֶּם כִּי־בָאתִי לָתֵת שָׁלוֹם בָּאָרֶץ אֲנִי אֹמֵר לָכֶם לֹא כִּי אִם־מַחֲלֹקֶת |
52 Erunt enim exhoc quinque in domo una divisi: tres in duo, et duo in tres; | 52 כִּי מֵעַתָּה חֲמִשָּׁה בְּבַיִת אֶחָד יֵחָלֵקוּ שְׁלשָׁה עַל־שְׁנַיִם וּשְׁנַיִם עַל־שְׁלשָׁה |
53 dividentur paterin filium et filius in patrem, mater in filiam et filia in matrem, socrus innurum suam et nurus in socrum ”.
| 53 הָאָב יֵחָלֵק עַל־הַבֵּן וְהַבֵּן עַל־הָאָב הָאֵם עַל־הַבַּת וְהַבַּת עַל־הָאֵם הֶחָמוֹת עַל־הַכַּלָּה וְהַכַּלָּה עַל־הֶחָמוֹת |
54 Dicebat autem et ad turbas: “ Cum videritis nubem orientem ab occasu,statim dicitis: “Nimbus venit”, et ita fit; | 54 וַיֹּאמֶר גַּם אֶל־הֲמוֹן הָעָם כִּרְאֹתְכֶם אֶת־הֶעָנָן עֹלֶה בַמַּעֲרָב וַאֲמַרְתֶּם גֶּשֶׁם בָּא וְכֵן יִהְיֶה |
55 et cum austrum flantem,dicitis: “Aestus erit”, et fit. | 55 וְאִם־נָשְׁבָה רוּחַ הַנֶּגֶב תֹּאמְרוּ הִנֵּה חֹם בָּא וְגַם יָבוֹא |
56 Hypocritae, faciem terrae et caeli nostisprobare, hoc autem tempus quomodo nescitis probare? | 56 הַחֲנֵפִים אֶת־פְּנֵי הָאָרֶץ וְהַשָּׁמַיִם יְדַעְתֶּם לִבְחֹן וְאֶת־הָעֵת הַזֹּאת אֵיךְ לֹא תִבְחָנוּ |
57 Quid autem et a vobisipsis non iudicatis, quod iustum est?
| 57 לָמָה אַף־מִנַּפְשְׁכֶם לֹא תִשְׁפְּטוּ אֶת־הַיּשֶׁר |
58 Cum autem vadis cum adversario tuo ad principem, in via da operam liberari abillo, ne forte trahat te apud iudicem, et iudex tradat te exactori, et exactormittat te in carcerem. | 58 כִּי כַּאֲשֶׁר תֵּלֵךְ אֶל־הַשַּׂר עִם־אִישׁ רִיבֶךָ בְּעוֹדְךָ בַדֶּרֶךְ הִשְׁתַּדֵּל לְהִנָּצֵל מִמֶּנּוּ פֶּן־יִסְחַב אוֹתְךָ אֶל־הַשֹּׁפֵט וְהַשֹּׁפֵט יִמְסָרְךָ אֶל־הַשּׁוֹטֵר וְהַשּׁוֹטֵר יַשְׁלִיכְךָ אֶל־בֵּית הַכֶּלֶא |
59 Dico tibi: Non exies inde, donec etiam novissimumminutum reddas ”.
| 59 וַאֲנִי אֹמֵר לְךָ לֹא תֵצֵא מִשָּׁם עַד אִם־שִׁלַּמְתָּ גַּם אֶת־הַפְּרוּטָה הָאַחֲרוֹנָה |