1 Et factum est, cum consum masset Iesus sermones hos omnes, dixitdiscipulis suis: | 1 Ed avvenne che Gesù, terminati tutti questi ragionamenti, disse ai suoi discepoli: |
2 “ Scitis quia post biduum Pascha fiet, et Filius hoministraditur, ut crucifigatur ”.
| 2 Voi sapete che fra due giorni è Pasqua, e il Figlio dell'uomo sarà consegnato per essere crocifìsso. |
3 Tunc congregati sunt principes sacerdotum et seniores populi in aulamprincipis sacerdotum, qui dicebatur Caiphas, | 3 Allora si adunarono i principi dei sacerdoti e gli anziani del popolo nell'atrio del sommo sacerdote, detto Caifa, |
4 et consilium fecerunt, ut Iesumdolo tenerent et occiderent; | 4 e tennero consiglio per impadronirsi di Gesù con inganno e farlo morire. |
5 dicebant autem: “ Non in die festo, ne tumultusfiat in populo ”.
| 5 Ma dicevano: Non di festa, perchè non nasca tumulto nel popolo. |
6 Cum autem esset Iesus in Bethania, in domo Simonis leprosi, | 6 Or essendo Gesù a Befania in casa di Simone il lebbroso, |
7 accessit ad eummulier habens alabastrum unguenti pretiosi et effudit super caput ipsiusrecumbentis. | 7 gli si appressò una donna con un vaso di alabastro pieno d'unguento prezioso, e lo sparse sul capo di lui che stava a mensa. |
8 Videntes autem discipuli, indignati sunt dicentes: “ Ut quidperditio haec? | 8 Veduto ciò, i discepoli dissero indignati: A che tanto scialacquo? |
9 Potuit enim istud venumdari multo et dari pauperibus ”. | 9 Quest'unguento si poteva vendere a caro prezzo e dare ai poveri. |
10 Sciens autem Iesus ait illis: “ Quid molesti estis mulieri? Opus enim bonumoperata est in me; | 10 Ma Gesù accortosene, disse loro: Perchè recate molestia a questa donna? Ha fatto un'opera veramente buona verso di me. |
11 nam semper pauperes habetis vobiscum, me autem non semperhabetis. | 11 Chè i poveri li avrete sempre con voi, me però non sempre mi avrete. |
12 Mittens enim haec unguentum hoc supra corpus meum, ad sepeliendum mefecit. | 12 Costei, spargendo quest'unguento sul mio corpo, lo ha fatto per il mio seppellimento. |
13 Amen dico vobis: Ubicumque praedicatum fuerit hoc evangelium in totomundo, dicetur et quod haec fecit in memoriam eius ”.
| 13 In verità vi dico: in tutto il mondo, ovunque sarà predicato questo Vangelo, sarà detto in sua ricordanza ciò che essa b a fatto. |
14 Tunc abiit unus de Duodecim, qui dicebatur Iudas Iscariotes, ad principessacerdotum | 14 Allora uno dei dodici, detto Giuda Iscariote, andato dai principi dei sacerdoti, |
15 et ait: “ Quid vultis mihi dare, et ego vobis eum tradam? ”.At illi constituerunt ei triginta argenteos. | 15 disse loro: Che siete pronti a darmi, se io ve lo consegnerò? Ed essi gli fissarono trenta danari d'argento. |
16 Et exinde quaerebatopportunitatem, ut eum traderet.
| 16 E da quel momento cercava l'opportunità di tradirlo. |
17 Prima autem Azymorum accesserunt discipuli ad Iesum dicentes: “ Ubi visparemus tibi comedere Pascha? ”. | 17 Il primo giorno degli azzimi, i discepoli s'accostarono a Gesù e gli dissero: Dove vuoi che ti apparecchiamo per mangiare la Pasqua? |
18 Ille autem dixit: “ Ite in civitatem adquendam et dicite ei: “Magister dicit: Tempus meum prope est; apud te facioPascha cum discipulis meis” ”. | 18 Gesù rispose: Andate in città, dal tale, e ditegli: Il Maestro dice: il tempo mio è vicino; vengo da te a far la Pasqua coi miei discepoli. |
19 Et fecerunt discipuli, sicut constituitillis Iesus, et paraverunt Pascha.
| 19 E i discepoli fecero come aveva loro ordinato Gesù e prepararono la Pasqua. |
20 Vespere autem facto, discumbebat cum Duodecim. | 20 E quando fu sera, si mise a tavola coi suoi dodici apostoli. |
21 Et edentibus illis, dixit:“ Amen dico vobis: Unus vestrum me traditurus est ”. | 21 E mentre mangiavano disse: In verità vi dico: uno di voi mi tradirà. |
22 Et contristativalde, coeperunt singuli dicere ei: “ Numquid ego sum, Domine? ”. | 22 E molto rattristati, presero a dirgli uno dopo l'altro: Sono forse io, Signore? |
23 At ipserespondens ait: “ Qui intingit mecum manum in paropside, hic me tradet. | 23 Ma egli rispose: Colui che mette meco la mano nel piatto, quello mi tradirà. |
24 Filius quidem hominis vadit, sicut scriptum est de illo; vae autem homini illi,per quem Filius hominis traditur! Bonum erat ei, si natus non fuisset homo ille”. | 24 Il Figlio dell'uomo, certamente, se ne va, come sta scritto di lui; ma guai a quell'uomo per cui il Figlio dell'uomo è tradito: era meglio per lui che non fosse mai nato quell'uomo. |
25 Respondens autem Iudas, qui tradidit eum, dixit: “ Numquid ego sum,Rabbi? ”. Ait illi: “ Tu dixisti ”.
| 25 Or Giuda, che lo tradiva prese a dire: Son forse io, Maestro? Gli rispose: Tu l'hai detto. |
26 Cenantibus autem eis, accepit Iesus panem et benedixit ac fregit deditquediscipulis et ait: “ Accipite, comedite: hoc est corpus meum ”. | 26 Or mentre cenavano Gesù prese del pane, lo benedisse, lo spezzò; lo diede ai suoi discepoli e disse: Prendete e mangiate: questo è il mio corpo. |
27 Etaccipiens calicem, gratias egit et dedit illis dicens: “ Bibite ex hoc omnes: | 27 E preso il calice, rese le grazie, e lo diede loro dicendo: Bevetene tutti; |
28 hic est enim sanguis meus novi testamenti, qui pro multis effunditur inremissionem peccatorum. | 28 chè questo è il mio sangue del nuovo testamento, il quale per molti sarà sparso in remissione dei peccati. |
29 Dico autem vobis: Non bibam amodo de hoc geniminevitis usque in diem illum, cum illud bibam vobiscum novum in regno Patris mei”.
| 29 Vi assicuro che non berrò più di questo frutto della vite fino a quel giorno in cui lo berrò nuovo con voi nel regno del Padre mio. |
30 Et hymno dicto, exierunt in montem Oliveti. | 30 E cantato l'inno andarono al monte Oliveto. |
31 Tunc dicit illis Iesus: “Omnes vos scandalum patiemini in me in ista nocte. Scriptum est enim:"Percutiam pastorem, et dispergentur oves gregis". | 31 Allora Gesù disse loro: Tutti voi patirete scandalo per causa mia in questa notte; poiché sta scritto: Percoterò il pastore e saran disperse le pecore del gregge; |
32 Postquam autemresurrexero, praecedam vos in Galilaeam ”. | 32 ma risuscitato che io sia, vi precederò in Galilea. |
33 Respondens autem Petrus aitilli: “ Et si omnes scandalizati fuerint in te, ego numquam scandalizabor ”. | 33 Pietro prese a dirgli: Quand'anche tutti patissero scandalo a cagion tua, io non mi scandalizzerò mai. |
34 Ait illi Iesus: “ Amen dico tibi: In hac nocte, antequam gallus cantet, terme negabis ”. | 34 Gesù gli disse: Ti dico in verità, che in questa notte, prima che il gallo canti, mi rinnegherai tre volte. |
35 Ait illi Petrus: “ Etiam si oportuerit me mori tecum, nonte negabo ”. Similiter et omnes discipuli dixerunt.
| 35 E Pietro a lui: Anche se dovessi morir con te, non ti rinnegherò. Lo stesso dissero puro tutti i discepoli. |
36 Tunc venit Iesus cum illis in praedium, quod dicitur Gethsemani. Et dicitdiscipulis: “ Sedete hic, donec vadam illuc et orem ”. | 36 Allora Gesù andò con essi in un podere chiamato Getsemani, o disse ai suoi discepoli: Fermatevi qui mentre io vado là a pregare. |
37 Et assumpto Petroet duobus filiis Zebedaei, coepit contristari et maestus esse. | 37 E presi con sè Pietro e i due figli di Zebedeo, cominciò a rattristarsi e ad essere mesto. |
38 Tunc aitillis: “ Tristis est anima mea usque ad mortem; sustinete hic et vigilatemecum ”. | 38 Allora disse loro: L'anima mia è triste fino alla morte: restate qui e vegliate con me. |
39 Et progressus pusillum, procidit in faciem suam orans et dicens:“ Pater mi, si possibile est, transeat a me calix iste; verumtamen non sicutego volo, sed sicut tu ”. | 39 E andato un poco più in là, si prostrò a terra a pregare, dicendo: Padre mio, se è possibile, passi da me questo calice; peraltro non come io voglio, ma come vuoi tu. |
40 Et venit ad discipulos et invenit eos dormientes;et dicit Petro: “ Sic non potuistis una hora vigilare mecum? | 40 E andò dai suoi discepoli e li trovò addormentati, e dice a Pietro: Così non avete potuto vegliar meco neppure un'ora? |
41 Vigilate etorate, ut non intretis in tentationem; spiritus quidem promptus est, caro auteminfirma ”. | 41 Vegliate e pregate, per non cadere in tentazione: chè lo spirito, veramente, è pronto, ma la carne è debole. |
42 Iterum secundo abiit et oravit dicens: “ Pater mi, si nonpotest hoc transire, nisi bibam illud, fiat voluntas tua ”. | 42 Di nuovo per la seconda volta, andò e pregò dicendo: Padre mio, se questo calice non può allontanarsi da me senza che io lo beva, sia fatta la tua volontà. |
43 Et venit iterumet invenit eos dormientes: erant enim oculi eorum gravati. | 43 E tornato di nuovo, li trovò addormentati, chè i loro occhi erano oppressi. |
44 Et relictis illis,iterum abiit et oravit tertio, eundem sermonem iterum dicens. | 44 E, lasciatili, andò di nuovo e pregò per la, terza volta ripetendo le stesse parole. |
45 Tunc venit addiscipulos et dicit illis: “ Dormite iam et requiescite; ecce appropinquavithora, et Filius hominis traditur in manus peccatorum. | 45 Poi torna dai suoi discepoli e dice loro: Dormite pure e riposatevi: è vicina l'ora; e il Figlio dell'uomo sarà dato nello mani dei peccatori. |
46 Surgite, eamus; ecceappropinquavit, qui me tradit ”.
| 46 Alzatevi, andiamo; ecco s'avvicina chi mi tradisce. |
47 Et adhuc ipso loquente, ecce Iudas, unus de Duodecim, venit, et cum eo turbamulta cum gladiis et fustibus, missi a principibus sacerdotum et senioribuspopuli. | 47 Mentre egli ancora parlava ecco arrivare Giuda uno dei dodici con gran gente armata di spade e di bastoni mandata dai principi dei sacerdoti e dagli anziani del popolo. |
48 Qui autem tradidit eum, dedit illis signum dicens: “ Quemcumqueosculatus fuero, ipse est; tenete eum! ”. | 48 Or il traditore aveva dato loro il segno, dicendo: Chi bacerò, è lui: pigliatelo. |
49 Et confestim accedens ad Iesumdixit: “ Ave, Rabbi! ” et osculatus est eum. | 49 E subito, accostatosi a Gesù, disse: Salve, Maestro. E lo baciò. |
50 Iesus autem dixit illi: “Amice, ad quod venisti! ”. Tunc accesserunt et manus iniecerunt in Iesum ettenuerunt eum. | 50 Gesù gli disse: Amico, che sei venuto a fare? Allora si fecero avanti, misero le mani addosso a Gesù e lo catturarono. |
51 Et ecce unus ex his, qui erant cum Iesu, extendens manumexemit gladium suum et percutiens servum principis sacerdotum amputavitauriculam eius.
| 51 Ed ecco uno di quelli che erano con Gesù, metter mano alla spada, sfoderarla, percuotere un servo del sommo sacerdote e mozzargli un orecchio. |
52 Tunc ait illi Iesus: “ Converte gladium tuum in locum suum. Omnes enim, quiacceperint gladium, gladio peribunt. | 52 Allora Gesù gli disse: Rimetti la tua spada al suo posto; perchè chi impugnerà la spada, di spada perirà. |
53 An putas quia non possum rogare Patremmeum, et exhibebit mihi modo plus quam duodecim legiones angelorum? | 53 Credi forse che io non possa pregare il Padre, che mi darebbe subito più di dodici legioni di angeli? |
54 Quomodoergo implebuntur Scripturae quia sic oportet fieri? ”. | 54 E allora come si adempirebbero le scritture, secondo le quali bisogna che avvenga così? |
55 In illa hora dixitIesus turbis: “ Tamquam ad latronem existis cum gladiis et fustibuscomprehendere me? Cotidie sedebam docens in templo, et non me tenuistis ”. | 55 In quello stesso momento Gesù disse alle turbe: Siete venuti con spade e bastoni a prendermi come se fossi un ladrone; ogni giorno sedevo tra voi nel tempio ad insegnare e non mi avete preso. |
56 Hoc autem totum factum est, ut implerentur scripturae Prophetarum. Tuncdiscipuli omnes, relicto eo, fugerunt.
| 56 Ma tutto questo è avvenuto affinchè si adempiano le scrittore dei profeti. Allora tutti i discepoli, abbandonatolo, fuggirono. |
57 Illi autem tenentes Iesum duxerunt ad Caipham principem sacerdotum, ubiscribae et seniores convenerant. | 57 Ma quelli che avevano preso Gesù lo condussero dal sommo sacerdote Caifa, dove s'erano adunati gli Scribi e gli anziani. |
58 Petrus autem sequebatur eum a longe usque inaulam principis sacerdotum; et ingressus intro sede bat cum ministris, utvideret finem. | 58 E Pietro lo seguiva alla lontana fino all'atrio del sommo sacerdote. Ed entrato dentro, sedeva coi servi per vedere come la cosa andrebbe a finire. |
59 Principes autem sacerdotum et omne concilium quaerebant falsumtestimonium contra Iesum, ut eum morti traderent, | 59 Or i principi dei sacerdoti con tutto il Sinedrio cercarono false testimonianze contro Gesù, per farlo morire, |
60 et non invenerunt, cummulti falsi testes accessissent. Novissime autem venientes duo | 60 e non ne trovarono, sebbene si fossero presentati molti falsi testimoni. |
61 dixerunt: “Hic dixit: “Possum destruere templum Dei et post triduum aedificare illud””. | 61 Finalmente vennero due falsi testimoni che dissero: Costui ha detto: Posso distruggere il tempio di Dio e riedificarlo in tre giorni. |
62 Et surgens princeps sacerdotum ait illi: “ Nihil respondes? Quid istiadversum te testificantur? ”. | 62 E alzatosi il sommo sacerdote gli disse: Non rispondi nulla a quanto essi depongono contro di te? |
63 Iesus autem tacebat. Et princeps sacerdotumait illi: “ Adiuro te per Deum vivum, ut dicas nobis, si tu es Christus FiliusDei ”. | 63 Ma Gesù taceva. E il sommo sacerdote riprese: Ti scongiuro per il Dio vivente a dirci se tu sei il Cristo, il Figlio di Dio. |
64 Dicit illi Iesus: “ Tu dixisti. Verumtamen dico vobis: Amodovidebitis Filium hominis sedentem a dextris Virtutis et venientem in nubibuscaeli ”.
| 64 Gesù gli rispose: Tu l'hai detto: anzi vi aggiungo che di qui in avanti vedrete il Figlio dell'uomo, seduto alla destra della potenza di Dio, venire sulle nubi del Cielo. |
65 Tunc princeps sacerdotum scidit vestimenta sua dicens: “ Blasphemavit! Quidadhuc egemus testibus? Ecce nunc audistis blasphemiam. | 65 Allora il sommo sacerdote si stracciò le vesti dicendo: Egli ha bestemmiato! Che bisogno abbiamo più di testimoni? Ecco, l'avete sentita ora la bestemmia. |
66 Quid vobis videtur?”. Illi autem respondentes dixerunt: “ Reus est mortis! ”. | 66 Che ve ne pare? Quelli risposero: E' reo di morte. |
67 Tuncexspuerunt in faciem eius et colaphis eum ceciderunt; alii autem palmas infaciem ei dederunt | 67 Allora gli sputarono in faccia e gli dettero dei pugni e altri Lo schiaffeggiarono, |
68 dicentes: “ Prophetiza nobis, Christe: Quis est, qui tepercussit? ”.
| 68 dicendo: Indovinaci, Cristo, chi mai ti ha percosso? |
69 Petrus vero sedebat foris in atrio; et accessit ad eum una ancilla dicens:“ Et tu cum Iesu Galilaeo eras! ”. | 69 Pietro intanto stava seduto fuori nell'atrio; e gli s'accostò una serva, dicendo: Anche tu eri con Gesù Galileo. |
70 At ille negavit coram omnibus dicens:“ Nescio quid dicis! ”. | 70 Ma egli negò dinanzi a tutti, dicendo: Non so quel che tu dica. |
71 Exeunte autem illo ad ianuam, vidit eum alia etait his, qui erant ibi: “ Hic erat cum Iesu Nazareno! ”. | 71 E mentre usciva dalla porta, lo vide un'altra serva, che disse ai circostanti: Anche questo era con Gesù Nazareno. |
72 Et iterumnegavit cum iuramento: “ Non novi hominem! ”. | 72 Ed egli negò di nuovo giurando: Non conosco quell'uomo. |
73 Post pusillum autemaccesserunt, qui stabant, et dixerunt Petro: “ Vere et tu ex illis es, nam etloquela tua manifestum te facit ”. | 73 E poco dopo i circostanti s'appressarono e dissero a Pietro: Certamente anche tu devi essere di quelli; già, anche la tua parlata ti fa riconoscere. |
74 Tunc coepit detestari et iurare: “ Nonnovi hominem! ”. Et continuo gallus cantavit; | 74 Allora cominciò a imprecare e a spergiurare di non conoscere quell'uomo. E subito il gallo cantò. |
75 et recordatus est Petrusverbi Iesu, quod dixerat: “ Priusquam gallus cantet, ter me negabis ”. Etegressus foras ploravit amare.
| 75 E Pietro si ricordò della parola di Gesù, che gli aveva detto: Prima che il gallo canti, mi rinnegherai tre volte. E uscito fuori, pianse amaramente. |