Scrutatio

Martedi, 7 maggio 2024 - Santa Flavia ( Letture di oggi)

Daniele 2


font
BIBBIA RICCIOTTILXX
1 - Nell'anno secondo del suo regno, Nabucodonosor ebbe un sogno che gli lasciò lo spirito agitato, ma ciò che aveva sognato gli era sfuggito.1 και εν τω ετει τω δευτερω της βασιλειας ναβουχοδονοσορ συνεβη εις οραματα και ενυπνια εμπεσειν τον βασιλεα και ταραχθηναι εν τω ενυπνιω αυτου και ο υπνος αυτου εγενετο απ' αυτου
2 Allora, il re ordinò che si convocassero gl'indovini, i magi, i fattucchieri e i Caldei, affinchè esponessero al re i suoi sogni; ed essendo essi venuti, si posero nella presenza del re.2 και επεταξεν ο βασιλευς εισενεχθηναι τους επαοιδους και τους μαγους και τους φαρμακους των χαλδαιων αναγγειλαι τω βασιλει τα ενυπνια αυτου και παραγενομενοι εστησαν παρα τω βασιλει
3 E il re disse: «Ho veduto un sogno, e sono rimasto così sconvolto nella mente, che non so più che cosa abbia veduto».3 και ειπεν αυτοις ο βασιλευς ενυπνιον εωρακα και εκινηθη μου το πνευμα επιγνωναι ουν θελω το ενυπνιον
4 I Caldei risposero al re in siriaco: «O re, vivi in eterno! Racconta il sogno ai tuoi servi e noi ne daremo la spiegazione».4 και ελαλησαν οι χαλδαιοι προς τον βασιλεα συριστι κυριε βασιλευ τον αιωνα ζηθι αναγγειλον το ενυπνιον σου τοις παισι σου και ημεις σοι φρασομεν την συγκρισιν αυτου
5 Rispose il re ai Caldei dicendo: «Ho già pronunziato la sentenza; se non mi indicherete il sogno insieme colla sua interpretazione, voi perirete e le vostre case saranno rese luoghi pubblici.5 αποκριθεις δε ο βασιλευς ειπε τοις χαλδαιοις οτι εαν μη απαγγειλητε μοι επ' αληθειας το ενυπνιον και την τουτου συγκρισιν δηλωσητε μοι παραδειγματισθησεσθε και αναληφθησεται υμων τα υπαρχοντα εις το βασιλικον
6 Che se mi esporrete il sogno colla sua interpretazione, riceverete da me premi, doni e onore in copia; indicatemi dunque il sogno e la sua spiegazione».6 εαν δε το ενυπνιον διασαφησητε μοι και την τουτου συγκρισιν αναγγειλητε ληψεσθε δοματα παντοια και δοξασθησεσθε υπ' εμου δηλωσατε μοι το ενυπνιον και κρινατε
7 Risposero una seconda volta: «Il re dica il sogno ai suoi servi, e noi daremo la spiegazione».7 απεκριθησαν δε εκ δευτερου λεγοντες βασιλευ το οραμα ειπον και οι παιδες σου κρινουσι προς ταυτα
8 Il re rispose e disse: «Mi accorgo bene che volete guadagnar tempo, sapendo che ho già pronunziato la sentenza.8 και ειπεν αυτοις ο βασιλευς επ' αληθειας οιδα οτι καιρον υμεις εξαγοραζετε καθαπερ εωρακατε οτι απεστη απ' εμου το πραγμα καθαπερ ουν προστεταχα ουτως εσται
9 Se dunque non mi indicate il sogno, la sola conclusione riguardo a voi è questa: che comporrete anche una finta spiegazione e piena di falsità, tanto per intrattenermi a parole e far passare il tempo. Ditemi ora il sogno, e così saprò che anche la sua interpretazione è vera».9 εαν μη το ενυπνιον απαγγειλητε μοι επ' αληθειας και την τουτου συγκρισιν δηλωσητε θανατω περιπεσεισθε συνειπασθε γαρ λογους ψευδεις ποιησασθαι επ' εμου εως αν ο καιρος αλλοιωθη νυν ουν εαν το ρημα ειπητε μοι ο την νυκτα εωρακα γνωσομαι οτι και την τουτου κρισιν δηλωσετε
10 I Caldei rispondendo al re dissero: «Non v'è uomo sulla terra che possa compiere il tuo mandato; nè alcuno dei re, sia pure grande e potente, può esigere una cosa di tal fatta da chiunque sia indovino o mago o Caldeo!10 και απεκριθησαν οι χαλδαιοι επι του βασιλεως οτι ουδεις των επι της γης δυνησεται ειπειν τω βασιλει ο εωρακε καθαπερ συ ερωτας και πας βασιλευς και πας δυναστης τοιουτο πραγμα ουκ επερωτα παντα σοφον και μαγον και χαλδαιον
11 Perchè la cosa che tu chiedi, o re, è ardua, e non si trova alcuno che la indichi; tolti gli dèi, che sono fuori dal consorzio degli uomini».11 και ο λογος ον ζητεις βασιλευ βαρυς εστι και επιδοξος και ουδεις εστιν ος δηλωσει ταυτα τω βασιλει ει μητι αγγελος ου ουκ εστι κατοικητηριον μετα πασης σαρκος οθεν ουκ ενδεχεται γενεσθαι καθαπερ οιει
12 Ciò udito il re, montato in furore e collera grande, ordinò che fossero fatti perire tutti i sapienti di Babilonia.12 τοτε ο βασιλευς στυγνος γενομενος και περιλυπος προσεταξεν εξαγαγειν παντας τους σοφους της βαβυλωνιας
13 Promulgata la sentenza, i sapienti venivano trucidati e si ricercava Daniele e i suoi compagni perchè dovevano perire anch'essi.13 και εδογματισθη παντας αποκτειναι εζητηθη δε ο δανιηλ και παντες οι μετ' αυτου χαριν του συναπολεσθαι
14 Allora Daniele volle informarsi della legge e del decreto da Arioc, capo delle milizie del re, che aveva il mandato di uccidere i sapienti di Babilonia.14 τοτε δανιηλ ειπε βουλην και γνωμην ην ειχεν αριωχη τω αρχιμαγειρω του βασιλεως ω προσεταξεν εξαγαγειν τους σοφιστας της βαβυλωνιας
15 E lo interrogò, come quello che aveva ricevuto il mandato dal re, per qual motivo una sentenza così crudele fosse stata emanata da parte del re. Appena Arioc ebbe esposto a Daniele il fatto,15 και επυνθανετο αυτου λεγων περι τινος δογματιζεται πικρως παρα του βασιλεως τοτε το προσταγμα εσημανεν ο αριωχης τω δανιηλ
16 Daniele presentatosi, pregò il re di dargli tempo che gli avrebbe indicata la soluzione.16 ο δε δανιηλ εισηλθε ταχεως προς τον βασιλεα και ηξιωσεν ινα δοθη αυτω χρονος παρα του βασιλεως και δηλωση παντα επι του βασιλεως
17 Poi rientrò in casa sua, e ad Anania, Misaele e Azaria raccontò il fatto17 τοτε απελθων δανιηλ εις τον οικον αυτου τω ανανια και μισαηλ και αζαρια τοις συνεταιροις υπεδειξε παντα
18 disponendosi a impetrare misericordia al cospetto del Dio del cielo sopra cotesto arcano e che Daniele e i suoi compagni non perissero con gli altri sapienti di Babilonia.18 και παρηγγειλε νηστειαν και δεησιν και τιμωριαν ζητησαι παρα του κυριου του υψιστου περι του μυστηριου τουτου οπως μη εκδοθωσι δανιηλ και οι μετ' αυτου εις απωλειαν αμα τοις σοφισταις βαβυλωνος
19 Gli fu allora rivelato l'arcano durante la notte, in una visione; e Daniele benedisse il Dio del cielo; e pronunciò queste parole:19 τοτε τω δανιηλ εν οραματι εν αυτη τη νυκτι το μυστηριον του βασιλεως εξεφανθη ευσημως τοτε δανιηλ ευλογησε τον κυριον τον υψιστον
20 «Sia benedetto il nome del Signore, pel volgere di tutti i secoli, perchè sua è la sapienza e la fortezza.20 και εκφωνησας ειπεν εσται το ονομα του κυριου του μεγαλου ευλογημενον εις τον αιωνα οτι η σοφια και η μεγαλωσυνη αυτου εστι
21 Egli muta i tempi e le età, trasferisce i regni e li conferma, dà la sapienza ai sapienti e la scienza a quei che attendono alla disciplina.21 και αυτος αλλοιοι καιρους και χρονους μεθιστων βασιλεις και καθιστων διδους σοφοις σοφιαν και συνεσιν τοις εν επιστημη ουσιν
22 Egli rivela le cose arcane e recondite e quelle riposte nelle tenebre le conosce, e con lui è la luce.22 ανακαλυπτων τα βαθεα και σκοτεινα και γινωσκων τα εν τω σκοτει και τα εν τω φωτι και παρ' αυτω καταλυσις
23 A te, o Dio dei padri nostri, la mia professione d'onore e di lode, perchè mi hai dato sapienza e fortezza, e ora mi hai fatto sapere quello che ti abbiamo domandato, perchè mi hai svelato il fatto del re».23 σοι κυριε των πατερων μου εξομολογουμαι και αινω οτι σοφιαν και φρονησιν εδωκας μοι και νυν εσημανας μοι οσα ηξιωσα του δηλωσαι τω βασιλει προς ταυτα
24 Dopo ciò, recatosi Daniele da Arioc, che il re aveva deputato per far perire i sapienti di Babilonia, gli parlò così: «Non far perire i sapienti di Babilonia; fammi entrare alla presenza del re ed io esporrò al re la soluzione».24 εισελθων δε δανιηλ προς τον αριωχ τον κατασταθεντα υπο του βασιλεως αποκτειναι παντας τους σοφιστας της βαβυλωνιας ειπεν αυτω τους μεν σοφιστας της βαβυλωνιας μη απολεσης εισαγαγε δε με προς τον βασιλεα και εκαστα τω βασιλει δηλωσω
25 Allora Arioc, con tutta premura, introdusse Daniele dal re e gli disse: «Ho trovato un uomo tra gli esiliati di Giuda che esporrà al re la soluzione».25 τοτε αριωχ κατα σπουδην εισηγαγεν τον δανιηλ προς τον βασιλεα και ειπεν αυτω οτι ευρηκα ανθρωπον σοφον εκ της αιχμαλωσιας των υιων της ιουδαιας ος τω βασιλει δηλωσει εκαστα
26 Il re si rivolse e parlò a Daniele, che egli chiamava Baltassar: «Credi tu veramente di potermi indicare il sogno che ho veduto e la sua interpretazione?».26 αποκριθεις δε ο βασιλευς ειπε τω δανιηλ επικαλουμενω δε χαλδαιστι βαλτασαρ δυνηση δηλωσαι μοι το οραμα ο ειδον και την τουτου συγκρισιν
27 E Daniele rispondendo davanti al re disse: «L'arcano, su cui il re fa ricerca, non valgono a indicarlo al re i sapienti, i magi, gli indovini e gli aruspici;27 εκφωνησας δε ο δανιηλ επι του βασιλεως ειπεν το μυστηριον ο εωρακεν ο βασιλευς ουκ εστι σοφων και φαρμακων και επαοιδων και γαζαρηνων η δηλωσις
28 ma nel cielo è un Dio che svela i misteri, e ti ha mostrato, o re Nabucodonosor, le cose che avverranno nei tempi futuri. Il tuo sogno e le visioni che ti passarono pel capo nel tuo letto erano a questo modo:28 αλλ' εστι θεος εν ουρανω ανακαλυπτων μυστηρια ος εδηλωσε τω βασιλει ναβουχοδονοσορ α δει γενεσθαι επ' εσχατων των ημερων βασιλευ εις τον αιωνα ζηθι το ενυπνιον και το οραμα της κεφαλης σου επι της κοιτης σου τουτο εστι
29 Tu, o re, nel tuo letto, hai cominciato a pensare sulle cose dell'avvenire, e colui che svela i misteri ti fece vedere le cose che devono venire.29 συ βασιλευ κατακλιθεις επι της κοιτης σου εωρακας παντα οσα δει γενεσθαι επ' εσχατων των ημερων και ο ανακαλυπτων μυστηρια εδηλωσε σοι α δει γενεσθαι
30 E anche a me è stato rivelato questo segreto, non per sapienza ch'io abbia superiore agli altri viventi, ma affinchè fosse manifesta al re l'interpretazione e tu riconoscessi i pensieri della tua mente.30 καμοι δε ου παρα την σοφιαν την ουσαν εν εμοι υπερ παντας τους ανθρωπους το μυστηριον τουτο εξεφανθη αλλ' ενεκεν του δηλωθηναι τω βασιλει εσημανθη μοι α υπελαβες τη καρδια σου εν γνωσει
31 Tu, o re, guardavi, ed ecco come una grande statua; quella statua enorme e di statura sublime, stava di fronte a te e il suo aspetto era terribile.31 και συ βασιλευ εωρακας και ιδου εικων μια και ην η εικων εκεινη μεγαλη σφοδρα και η προσοψις αυτης υπερφερης εστηκει εναντιον σου και η προσοψις της εικονος φοβερα
32 Il capo di questa statua era di oro puro; il petto e le braccia di argento; il ventre e le cosce erano di bronzo;32 και ην η κεφαλη αυτης απο χρυσιου χρηστου το στηθος και οι βραχιονες αργυροι η κοιλια και οι μηροι χαλκοι
33 le gambe, di ferro; e dei piedi, una parte era di ferro e una parte di terracotta.33 τα δε σκελη σιδηρα οι ποδες μερος μεν τι σιδηρου μερος δε τι οστρακινον
34 Tu guardavi ciò, e in quel mentre, senza opera di mani, si staccò da un monte una pietra e percosse la statua nei piedi di ferro e di terracotta e li spezzò.34 εωρακας εως οτου ετμηθη λιθος εξ ορους ανευ χειρων και επαταξε την εικονα επι τους ποδας τους σιδηρους και οστρακινους και κατηλεσεν αυτα
35 Allora tutto andò in frantumi, ferro, creta, bronzo, argento ed oro e si ridusse come il tritume sopra un'aia d'estate; furono rapiti via dal vento, nè se ne trovò più traccia: e la pietra che aveva percosso la statua, diventò un monte così grande che riempì tutta la terra.35 τοτε λεπτα εγενετο αμα ο σιδηρος και το οστρακον και ο χαλκος και ο αργυρος και το χρυσιον και εγενετο ωσει λεπτοτερον αχυρου εν αλωνι και ερριπισεν αυτα ο ανεμος ωστε μηδεν καταλειφθηναι εξ αυτων και ο λιθος ο παταξας την εικονα εγενετο ορος μεγα και επαταξε πασαν την γην
36 Questo è il sogno; ed ora ne diremo davanti a te, o re, l'interpretazione.36 τουτο το οραμα και την κρισιν δε ερουμεν επι του βασιλεως
37 Tu sei il re dei re, e il Dio del cielo ti ha dato regno e potenza e dominio e gloria;37 συ βασιλευ βασιλευς βασιλεων και σοι ο κυριος του ουρανου την αρχην και την βασιλειαν και την ισχυν και την τιμην και την δοξαν εδωκεν
38 e tutte le regioni, con gli uomini, le bestie selvatiche, gli stessi uccelli dell'aria che le abitano, ha dato in mano tua; tutto ha collocato sotto il tuo dominio: tu dunque sei il capo d'oro.38 εν παση τη οικουμενη απο ανθρωπων και θηριων αγριων και πετεινων ουρανου και των ιχθυων της θαλασσης παρεδωκεν υπο τας χειρας σου κυριευειν παντων συ ει η κεφαλη η χρυση
39 E dopo di te, sorgerà un altro regno inferiore a te, d'argento; e poi un terzo altro regno di bronzo che avrà l'impero di tutta la terra.39 και μετα σε αναστησεται βασιλεια ελαττων σου και τριτη βασιλεια αλλη χαλκη η κυριευσει πασης της γης
40 Il quarto regno sarà come il ferro: come il ferro stritola e doma tutto, così questo, stritolerà e infrangerà tutte quest'altre cose.40 και βασιλεια τεταρτη ισχυρα ωσπερ ο σιδηρος ο δαμαζων παντα και παν δενδρον εκκοπτων και σεισθησεται πασα η γη
41 Ma quanto a ciò che hai veduto dei piedi e delle dita, parte di terra cotta e parte di ferro, sarà un regno diviso, ma tuttavia di provenienza del ferro, come hai veduto, ferro cioè misto a terra cotta di argilla.41 και ως εωρακας τους ποδας αυτης μερος μεν τι οστρακου κεραμικου μερος δε τι σιδηρου βασιλεια αλλη διμερης εσται εν αυτη καθαπερ ειδες τον σιδηρον αναμεμειγμενον αμα τω πηλινω οστρακω
42 E le dita dei piedi in parte di ferro e in parte di creta indicano che il regno sarà in parte solido e in parte fragile.42 και οι δακτυλοι των ποδων μερος μεν τι σιδηρουν μερος δε τι οστρακινον μερος τι της βασιλειας εσται ισχυρον και μερος τι εσται συντετριμμενον
43 E ciò che hai veduto del ferro mescolato alla terra cotta di argilla vuol dire, che si mescoleranno per seme umano, ma non faranno lega, come il ferro non fa lega colla terra cotta.43 και ως ειδες τον σιδηρον αναμεμειγμενον αμα τω πηλινω οστρακω συμμειγεις εσονται εις γενεσιν ανθρωπων ουκ εσονται δε ομονοουντες ουτε ευνοουντες αλληλοις ωσπερ ουδε ο σιδηρος δυναται συγκραθηναι τω οστρακω
44 E al tempo di quei regni, il Dio dei cieli susciterà un regno che non sarà mai in eterno distrutto e il suo impero non sarà trasferito ad altro popolo; annienterà e farà scomparire tutti cotesti regni ed esso durerà in eterno,44 και εν τοις χρονοις των βασιλεων τουτων στησει ο θεος του ουρανου βασιλειαν αλλην ητις εσται εις τους αιωνας και ου φθαρησεται και αυτη η βασιλεια αλλο εθνος ου μη εαση παταξει δε και αφανισει τας βασιλειας ταυτας και αυτη στησεται εις τον αιωνα
45 come hai visto che, senza opera di mani, da un monte si staccò una pietra e infranse l'argilla e il ferro e il bronzo e l'argento e l'oro. Il sommo Dio ha fatto vedere al re quello che sarà per avvenire in seguito; il sogno è vero, e fedele è la sua interpretazione».45 καθαπερ εωρακας εξ ορους τμηθηναι λιθον ανευ χειρων και συνηλοησε το οστρακον τον σιδηρον και τον χαλκον και τον αργυρον και τον χρυσον ο θεος ο μεγας εσημανε τω βασιλει τα εσομενα επ' εσχατων των ημερων και ακριβες το οραμα και πιστη η τουτου κρισις
46 Allora Nabucodonosor si prostrò sulla sua faccia e adorò Daniele e ordinò che gli venissero offerti sacrifizi e incenso.46 τοτε ναβουχοδονοσορ ο βασιλευς πεσων επι προσωπον χαμαι προσεκυνησε τω δανιηλ και επεταξε θυσιας και σπονδας ποιησαι αυτω
47 Dopo, presa la parola, disse il re a Daniele: «Veramente il vostro Dio è il Dio degli dèi e il Signore dei re, rivelatore dei misteri, perchè tu hai potuto sciogliere questo arcano».47 και εκφωνησας ο βασιλευς προς τον δανιηλ ειπεν επ' αληθειας εστιν ο θεος υμων θεος των θεων και κυριος των βασιλεων ο εκφαινων μυστηρια κρυπτα μονος οτι εδυνασθης δηλωσαι το μυστηριον τουτο
48 E allora il re elevò Daniele in alto grado, e gli diede molti e grandi doni, e lo stabilì governatore sopra tutte le province di Babilonia, e capo dei magistrati sopra tutti i sapienti di Babilonia.48 τοτε ο βασιλευς ναβουχοδονοσορ δανιηλ μεγαλυνας και δους δωρεας μεγαλας και πολλας κατεστησεν επι των πραγματων της βαβυλωνιας και απεδειξεν αυτον αρχοντα και ηγουμενον παντων των σοφιστων βαβυλωνιας
49 Il re, poi dietro domanda di Daniele, stabilì per gli affari della provincia di Babilonia Sidrac, Misac e Abdenago, e Daniele stava alla corte del re.49 και δανιηλ ηξιωσε τον βασιλεα ινα κατασταθωσιν επι των πραγματων της βαβυλωνιας σεδραχ μισαχ αβδεναγω και δανιηλ ην εν τη βασιλικη αυλη