Scrutatio

Domenica, 28 aprile 2024 - San Luigi Maria Grignion da Montfort ( Letture di oggi)

Primo libro dei Maccabei 2


font
NOVA VULGATABIBLIA
1 In diebus illis surrexit Mattha thias filius Ioannis filii Simeonissacerdos ex filiis Ioarib ab Ierusalem et consedit in Modin.1 Por aquel tiempo, Matatías, hijo de Juan, hijo de Simeón, sacerdote del linaje de Yehoyarib, dejó Jerusalén y fue a establecerse en Modín.
2 Et habebat filiosquinque: Ioannem, qui cognominabatur Gaddis,2 Tenía cinco hijos: Juan, por sobrenombre Gaddí;
3 et Simonem, qui vocabatur Thasi,3 Simón, llamado Tasí;
4 et Iudam, qui vocabatur Maccabaeus,4 Judas, llamado Macabeo;
5 et Eleazarum, qui vocabatur Abaran, etIonathan, qui vocabatur Apphus.
5 Eleazar, llamado Avarán; y Jonatán, llamado Affús.
6 Et vidit blasphemias, quae fiebant in Iuda et in Ierusalem,6 Al ver las impiedades que en Judá y en Jerusalén se cometían,
7 et dixit: “Vae mihi! Ut quid natus sum videre contritionem populi mei et contritionemcivitatis sanctae? Et sederunt illic, cum daretur ea in manibus inimicorum,sanctificatio in manu extraneorum.7 exclamó: «¡Ay de mí! ¿He nacido para ver la ruina de mi pueblo y la ruina de la ciudad santa, y para estarme allí cuando es entregada en manos de enemigos y su santuario en poder de extraños?
8 Factum est templum eius sicut homoignobilis,8 Ha quedado su Templo como hombre sin honor,
9 vasa gloriae eius captiva abducta sunt, trucidati sunt parvuli eiusin plateis eius, iuvenes eius in gladio inimicorum.9 los objetos que eran su gloria, llevados como botín, muertos en las plazas sus niños, y sus jóvenes por espada enemiga.
10 Quae gens non hereditavitregnum eius et non obtinuit spolia eius?10 ¿Qué pueblo no ha venido a heredar su reino
11 Omnis ornatus eius ablatus est; quaeerat libera, facta est ancilla.11 y a entrar en posesión de sus despojos? Todos sus adornos le han sido arrancados y de libre que era, ha pasado a ser esclava.
12 Et ecce sancta nostra et pulchritudo nostraet gloria nostra desolata est, et polluerunt ea gentes.12 Mirad nuestro santuario, nuestra hermosura y nuestra gloria, convertido en desierto, miradlo profanado de los gentiles.
13 Ut quid nobis adhucvita? ”.13 ¿Para qué vivir más?»
14 Et scidit vestimenta sua Matthathias et filii eius et operueruntse ciliciis et planxerunt valde.
14 Matatías y sus hijos rasgaron sus vestidos, se vistieron de sayal y se entregaron a un profundo dolor.
15 Et venerunt, qui ex rege compellebant discessionem, in civitatem Modin, utsacrificarent.15 Los enviados del rey, encargados de imponer la apostasía, llegaron a la ciudad de Modín para los sacrificios.
16 Et multi de Israel accesserunt ad eos, et Matthathias et filiieius congregati sunt.16 Muchos israelitas acudieron donde ellos. También Matatías y sus hijos fueron convocados.
17 Et responderunt, qui missi erant a rege, et dixeruntMatthathiae: “ Princeps et nobilis et magnus es in hac civitate et confirmatusfiliis et fratribus.17 Tomando entonces la palabra los enviados del rey, se dirigieron a Matatías y le dijeron: «Tú eres jefe ilustre y poderoso en esta ciudad y estás bien apoyado de hijos y hermanos.
18 Nunc accede primus et fac iussum regis, sicut feceruntomnes gentes et viri Iudae et qui remanserunt in Ierusalem, et eris tu et filiitui inter amicos regis et tu et filii tui glorificabimini et argento et auro etmuneribus multis ”.18 Acércate, pues, el primero y cumple la orden del rey, como la han cumplido todas las naciones, los notables de Judá y los que han quedado en Jerusalén. Entonces tú y tus hijos seréis contados entre los amigos del rey, y os veréis honrados, tú y tus hijos, con plata, oro y muchas dádivas».
19 Et respondit Matthathias et dixit magna voce: “ Etsiomnes gentes, quae in domo regni sunt, regi oboediunt, ut discedat unusquisqueab officio patrum suorum, et consentiunt mandatis eius,19 Matatías contestó con fuerte voz: «Aunque todas las naciones que forman el imperio del rey le obedezcan hasta abandonar cada uno el culto de sus padres y acaten sus órdenes,
20 et ego et filii meiet fratres mei ibimus in testamento patrum nostrorum.20 yo, mis hijos y mis hermanos nos mantendremos en la alianza de nuestros padres.
21 Propitius sit nobisDominus, ne derelinquamus legem et iustificationes.21 El Cielo nos guarde de abandonar la Ley y los preceptos.
22 Non audiemus verba regis,ut praetereamus officium nostrum dextra vel sinistra ”.22 No obedeceremos las órdenes del rey para desviarnos de nuestro culto ni a la derecha ni a la izquierda».
23 Et, ut cessavitloqui verba haec, accessit quidam Iudaeus in omnium oculis sacrificare superaram in Modin secundum iussum regis.23 Apenas había concluido de pronunciar estas palabras, cuando un judío se adelantó, a la vista de todos, para sacrificar en el altar de Modín, conforme al decreto real.
24 Et vidit Matthathias et zelatus est, etcontremuerunt renes eius; et attulit iram secundum iudicium et insilienstrucidavit eum super aram.24 Al verle Matatías, se inflamó en celo y se estremecieron sus entrañas. Encendido en justa cólera, corrió y le degolló sobre el altar.
25 Et virum regis, qui cogebat immolare, occidit inipso tempore et aram destruxit;25 Al punto mató también al enviado del rey que obligaba a sacrificar y destruyó el altar.
26 et zelatus est legem, sicut fecit PhineesZambri filio Salom.26 Emuló en su celo por la Ley la gesta de Pinjás contra Zimrí, el hijo de Salú.
27 Et exclamavit Matthathias voce magna in civitate dicens:“ Omnis, qui zelum habet legis statuens testamentum, exeat post me ”.27 Luego, con fuerte voz, gritó Matatías por la ciudad: «Todo aquel que sienta celo por la Ley y mantenga la alianza, que me siga».
28 Etfugit ipse et filii eius in montes, et reliquerunt quaecumque habebant incivitate.28 Y dejando en la ciudad cuanto poseían, huyeron él y sus hijos a las montañas.
29 Tunc descenderunt multi quaerentes iustitiam et iudicium indesertum, ut sederent ibi,29 Por entonces muchos, preocupados por la justicia y la equidad, bajaron al desierto para establecerse allí
30 ipsi et filii eorum et mulieres eorum et pecoraeorum, quoniam induraverant super eos mala.
30 con sus mujeres, sus hijos y sus ganados, porque los males duramente les oprimían.
31 Et renuntiatum est viris regis et exercitui, qui erat in Ierusalem civitateDavid, quoniam descenderunt viri quidam, qui dissipaverant mandatum regis, inloca occulta in deserto.31 La gente del rey y la tropa que estaba en Jerusalén, en la Ciudad de David, recibieron la denuncia de que unos hombres que habían rechazado el mandato del rey habían bajado a los lugares ocultos del desierto.
32 Et cucurrerunt post illos multi, et deprehendenteseos applicaverunt contra eos et constituerunt adversus eos proelium in diesabbatorum32 Muchos corrieron tras ellos y los alcanzaron. Los cercaron y se prepararon para atacarles el día del sábado.
33 et dixerunt ad eos: “ Usque hoc nunc! Exite et facite secundumverbum regis et vivetis ”.33 Les dijeron: «Basta ya, salid, obedeced la orden del rey y salvaréis vuestras vidas».
34 Et dixerunt: “ Non exibimus neque faciemusverbum regis, ut polluamus diem sabbatorum ”.34 Ellos les contestaron: «No saldremos ni obedeceremos la orden del rey de profanar el día de sábado».
35 Et concitaverunt adversus eosproelium.35 Asaltados al instante,
36 Et non responderunt eis nec lapidem miserunt in eos necoppilaverunt loca occulta36 no replicaron ni arrojando piedras ni atrincherando sus cuevas. Dijeron:
37 dicentes: “ Moriamur omnes in simplicitatenostra, et testes erunt super nos caelum et terra quod iniuste perditis nos ”.37 «Muramos todos en nuestra rectitud. El cielo y la tierra nos son testigos de que nos matáis injustamente».
38 Et insurrexerunt in eos in bello sabbatis; et mortui sunt ipsi et uxoreseorum et filii eorum et pecora eorum usque ad mille animas hominum.
38 Les atacaron, pues, en sábado y murieron ellos, sus mujeres, hijos y ganados: unas mil personas.
39 Et cognovit Matthathias et amici eius et luctum habuerunt super eos valde;39 Lo supieron Matatías y sus amigos y sintieron por ellos gran pesar.
40 et dixit vir proximo suo: “ Si omnes fecerimus, sicut fratres nostri fecerunt,et non pugnaverimus adversus gentes pro animabus nostris et iustificationibusnostris, nunc citius disperdent nos a terra ”.40 Pero se dijeron: «Si todos nos comportamos como nuestros hermanos y no peleamos contra los gentiles por nuestras vidas y nuestras costumbres, muy pronto nos exterminarán de la tierra».
41 Et cogitaverunt in die illadicentes: “ Omnis homo, quicumque venerit ad nos in bello die sabbatorum,pugnemus adversus eum et non moriemur omnes, sicut mortui sunt fratres nostri inoccultis ”.41 Aquel mismo día tomaron el siguiente acuerdo: «A todo aquel que venga a atacarnos en día de sábado, le haremos frente para no morir todos como murieron nuestros hermanos en las cuevas».
42 Tunc congregata est ad eos synagoga Asidaeorum fortis viribusex Israel, omnis voluntarius in lege;42 Se les unió por entonces el grupo de los asideos, israelitas valientes y entregados de corazón a la Ley.
43 et omnes, qui fugiebant a malis, additisunt ad eos et facti sunt illis ad firmamentum.43 Además, todos aquellos que querían escapar de los males, se les juntaron y les ofrecieron su apoyo.
44 Et constituerunt exercitum etpercusserunt peccatores in ira sua et viros iniquos in indignatione sua; etceteri fugerunt ad nationes, ut se liberarent.44 Formaron así un ejército e hirieron en su ira a los pecadores, y a los impíos en su furor. Los restantes tuvieron que huir a tierra de gentiles buscando su salvación.
45 Et circuivit Matthathias etamici eius, et destruxerunt aras;45 Matatías y sus amigos hicieron correrías destruyendo altares,
46 et circumciderunt pueros incircumcisos,quotquot invenerunt in finibus Israel, in fortitudine.46 obligando a circuncidar cuantos niños incircuncisos hallaron en el territorio de Israel
47 Et persecuti suntfilios superbiae, et prosperatum est opus in manu eorum;47 y persiguiendo a los insolentes. La empresa prosperó en sus manos:
48 et obtinuerunt legemde manu gentium et de manu regum et non dederunt cornu peccatori.
48 arrancaron la Ley de mano de gentiles y reyes, y no consintieron que el pecador se impusiera.
49 Et appropinquaverunt dies Matthathiae moriendi, et dixit filiis suis: “Nunc confirmata est superbia et castigatio et tempus eversionis et iraindignationis.49 Los días de Matatías se acercaban a su fin. Dijo entonces a sus hijos: «Ahora reina la insolencia y la reprobación, es tiempo de ruina y de violenta Cólera.
50 Nunc, o filii, aemulatores estote legis; et date animasvestras pro testamento patrum vestrorum.50 Ahora, hijos, mostrad vuestro celo por la Ley; dad vuestra vida por la alianza de nuestros padres.
51 Et mementote operum patrum, quaefecerunt in generationibus suis, et accipietis gloriam magnam et nomen aeternum.51 Recordad las gestas que en su tiempo nuestros padres realizaron; alcanzaréis inmensa gloria, inmortal nombre.
52 Abraham, nonne in tentatione inventus est fidelis, et reputatum est ei adiustitiam?52 ¿No fue hallado Abraham fiel en la prueba y se le reputó por justicia?
53 Ioseph in tempore angustiae suae custodivit mandatum et factus estdominus Aegypti.53 José, en el tiempo de su angustia, observó la Ley y vino a ser señor de Egipto.
54 Phinees pater noster zelando zelum Dei accepit testamentumsacerdotii aeterni.54 Pinjás, nuestro padre, por su ardiente celo, alcanzó la alianza de un sacerdocio eterno.
55 Iosue, dum implet verbum, factus est iudex in Israel.55 Josué, por cumplir su mandato, llegó a ser juez en Israel.
56 Chaleb, dum testificatur in ecclesia, accepit hereditatem.56 Caleb, por su testimonio en la asamblea, obtuvo una herencia en esta tierra.
57 David in suamisericordia consecutus est sedem regni in saecula.57 David, por su piedad, heredó un trono real para siempre.
58 Elias, dum zelat zelumlegis, receptus est in caelum.58 Elías, por su ardiente celo por la Ley, fue arrebatado al cielo.
59 Ananias et Azarias et Misael credentesliberati sunt de flamma.59 Ananías, Azarías, Misael, por haber tenido confianza, se salvaron de las llamas.
60 Daniel in sua simplicitate liberatus est de oreleonum.60 Daniel por su rectitud, escapó de las fauces de los leones.
61 Et ita cogitate per generationem et generationem, quia omnes, quisperant in eum, non infirmabuntur.61 Advertid, pues, que de generación en generación todos los que esperan en El jamás sucumben.
62 Et a verbis viri peccatoris ne timueritis,quia gloria eius in stercora et in vermes;62 No temáis amenazas de hombre pecador: su gloria parará en estiércol y gusanos;
63 hodie extolletur et cras noninvenietur, quia conversus est in pulverem suam, et cogitatio eius peribit.
63 estará hoy encumbrado y mañana no se le encontrará: habrá vuelto a su polvo y sus maquinaciones se desvanecerán.
64 Filii, confortamini et viriliter agite in lege, quia in ipsa gloriosi eritis.64 Hijos, sed fuertes y manteneos firmes en la Ley, que en ella hallaréis gloria.
65 Et ecce Simon frater vester, scio quod vir consilii est: ipsum audite semper;ipse erit vobis pater.65 Ahí tenéis a Simeón, vuestro hermano. Sé que es hombre sensato; escuchadle siempre: él será vuestro padre.
66 Et Iudas Maccabaeus fortis viribus a iuventute suaerit vobis princeps militiae; et ipse pugnabit bellum populi.66 Tenéis a Judas Macabeo, valiente desde su mocedad: él será jefe de vuestro ejército y dirigirá la guerra contra los pueblos.
67 Et adducetis advos omnes factores legis et vindicate vindictam populi vestri;67 Vosotros, atraeos a cuantos obervan la Ley, vengad a vuestro pueblo,
68 retribuiteretributionem gentibus et intendite in praeceptum legis ”.
68 devolved a los gentiles el mal que os han hecho y observad los preceptos de la Ley».
69 Et benedixit eos et appositus est ad patres suos.69 A continuación, les bendijo y fue a reunirse con sus padres.
70 Et defunctus est annocentesimo et quadragesimo sexto; et sepultus est in sepulcris patrum suorum inModin, et planxerunt eum omnis Israel planctu magno.
70 Murió el año 146 y fue sepultado en Modín, en el sepulcro de sus padres. Todo Israel hizo gran duelo por él.