1 μυιαι θανατουσαι σαπριουσιν σκευασιαν ελαιου ηδυσματος τιμιον ολιγον σοφιας υπερ δοξαν αφροσυνης μεγαλης | 1 One dead fly can spoil the scent-maker's oil: a grain of stupidity outweighs wisdom and glory. |
2 καρδια σοφου εις δεξιον αυτου και καρδια αφρονος εις αριστερον αυτου | 2 The sage's heart leads him aright, the fool's leads him astray. |
3 και γε εν οδω οταν αφρων πορευηται καρδια αυτου υστερησει και α λογιειται παντα αφροσυνη εστιν | 3 A fool walks down the road, he has no wit -- and everyone remarks, 'How silly he is!' |
4 εαν πνευμα του εξουσιαζοντος αναβη επι σε τοπον σου μη αφης οτι ιαμα καταπαυσει αμαρτιας μεγαλας | 4 If the anger of the ruler rises against you, do not leave your post; composure mitigates grave offences. |
5 εστιν πονηρια ην ειδον υπο τον ηλιον ως ακουσιον ο εξηλθεν απο προσωπου του εξουσιαζοντος | 5 One evil I observe under the sun: the sort of misjudgement to which rulers are prone- |
6 εδοθη ο αφρων εν υψεσι μεγαλοις και πλουσιοι εν ταπεινω καθησονται | 6 fol y promoted to the top and the rich taking the lowest place. |
7 ειδον δουλους εφ' ιππους και αρχοντας πορευομενους ως δουλους επι της γης | 7 I see slaves riding on horses and princes on foot like slaves. |
8 ο ορυσσων βοθρον εν αυτω εμπεσειται και καθαιρουντα φραγμον δηξεται αυτον οφις | 8 He who digs a pit fal s into it, he who undermines a wal gets bitten by a snake, |
9 εξαιρων λιθους διαπονηθησεται εν αυτοις σχιζων ξυλα κινδυνευσει εν αυτοις | 9 he who quarries stones gets hurt by them, he who chops wood takes a risk from it. |
10 εαν εκπεση το σιδηριον και αυτος προσωπον εταραξεν και δυναμεις δυναμωσει και περισσεια του ανδρειου σοφια | 10 If, for want of sharpening, the blade is blunt, you have to work twice as hard; but it is the outcome that makes wisdom rewarding. |
11 εαν δακη ο οφις εν ου ψιθυρισμω και ουκ εστιν περισσεια τω επαδοντι | 11 If, for want of charming, the snake bites, the snake-charmer gets nothing out of it. |
12 λογοι στοματος σοφου χαρις και χειλη αφρονος καταποντιουσιν αυτον | 12 The sayings of a sage give pleasure, what a fool says procures his own ruin: |
13 αρχη λογων στοματος αυτου αφροσονη και εσχατη στοματος αυτου περιφερεια πονηρα | 13 his words have their origin in stupidity and their ending in treacherous fol y. |
14 και ο αφρων πληθυνει λογους ουκ εγνω ο ανθρωπος τι το γενομενον και τι το εσομενον οπισω αυτου τις αναγγελει αυτω | 14 A fool talks a great deal, but none of us in fact can tel the future; what wil happen after us, who cantel ? |
15 μοχθος των αφρονων κοπωσει αυτους ος ουκ εγνω του πορευθηναι εις πολιν | 15 A fool finds hard work very tiring, he cannot even find his own way into town. |
16 ουαι σοι πολις ης ο βασιλευς σου νεωτερος και οι αρχοντες σου εν πρωια εσθιουσιν | 16 Woe to you, country with a lad for king, and where princes start feasting in the morning! |
17 μακαρια συ γη ης ο βασιλευς σου υιος ελευθερων και οι αρχοντες σου προς καιρον φαγονται εν δυναμει και ουκ αισχυνθησονται | 17 Happy the land whose king is nobly born, where princes eat at a respectable hour to keepthemselves strong and not merely to revel! |
18 εν οκνηριαις ταπεινωθησεται η δοκωσις και εν αργια χειρων σταξει η οικια | 18 Thanks to idleness, the roof-tree gives way, thanks to carelessness, the house lets in the rain. |
19 εις γελωτα ποιουσιν αρτον και οινος ευφραινει ζωντας και του αργυριου επακουσεται συν τα παντα | 19 We give parties to enjoy ourselves, wine makes us cheerful and money has an answer for everything. |
20 και γε εν συνειδησει σου βασιλεα μη καταραση και εν ταμιειοις κοιτωνων σου μη καταραση πλουσιον οτι πετεινον του ουρανου αποισει συν την φωνην και ο εχων τας πτερυγας απαγγελει λογον | 20 Do not abuse the king, even in thought, do not abuse a rich man, even in your bedroom, for a bird ofthe air might carry the news, a winged messenger might repeat what you have said. |