Daniele 5

NOVA VULGATA	LXX
1 Balthasar rex fecit grande con vivium optimatibus suis mille et coram hismilibus vinum bibebat.	1 βαλτασαρ ο βασιλευς εποιησεν εστιατοριαν μεγαλην τοις εταιροις αυτου και επινεν οινον
2 Balthasar ergo praecepit iam temulentus, ut afferrenturvasa aurea et argentea, quae asportaverat Nabuchodonosor pater eius de templo,quod fuit in Ierusalem, ut biberent in eis rex et optimates eius uxoresque eiuset concubinae.	2 και ανυψωθη η καρδια αυτου και ειπεν ενεγκαι τα σκευη τα χρυσα και τα αργυρα του οικου του θεου α ηνεγκε ναβουχοδονοσορ ο πατηρ αυτου απο ιερουσαλημ και οινοχοησαι εν αυτοις τοις εταιροις αυτου
3 Tunc allata sunt vasa aurea, quae asportaverat de templo, quodfuerat in Ierusalem; et biberunt in eis rex et optimates eius, uxores etconcubinae illius:	3 και ηνεχθη και επινον εν αυτοις
4 bibebant vinum et laudabant deos suos aureos et argenteos,aereos, ferreos ligneosque et lapideos.	4 και ηυλογουν τα ειδωλα τα χειροποιητα αυτων και τον θεον του αιωνος ουκ ευλογησαν τον εχοντα την εξουσιαν του πνευματος αυτων
5 In eadem hora apparuerunt digiti manus hominis et scripserunt contracandelabrum in superficie parietis palatii regis; et rex aspiciebat articulosmanus scribentis.	5 εν αυτη τη ωρα εκεινη εξηλθον δακτυλοι ωσει χειρος ανθρωπου και εγραψαν επι του τοιχου του οικου αυτου επι του κονιαματος κατεναντι του φωτος εναντι του βασιλεως βαλτασαρ και ειδε χειρα γραφουσαν
6 Tunc regis facies commutata est, et cogitationes eiusconturbabant eum, et compages renum eius solvebantur, et genua eius ad seinvicem collidebantur.	6 και η ορασις αυτου ηλλοιωθη και φοβοι και υπονοιαι αυτον κατεσπευδον εσπευσεν ουν ο βασιλευς και εξανεστη και εωρα την γραφην εκεινην και οι συνεταιροι κυκλω αυτου εκαυχωντο
7 Exclamavit itaque rex fortiter, ut introducerent magos,Chaldaeos et haruspices; et proloquens rex ait sapientibus Babylonis: “Quicumque legerit scripturam hanc et interpretationem eius manifestam mihifecerit, purpura vestietur et torquem auream habebit in collo et tertius inregno meo dominabitur ”.	7 και ο βασιλευς εφωνησε φωνη μεγαλη καλεσαι τους επαοιδους και φαρμακους και χαλδαιους και γαζαρηνους απαγγειλαι το συγκριμα της γραφης και εισεπορευοντο επι θεωριαν ιδειν την γραφην και το συγκριμα της γραφης ουκ εδυναντο συγκριναι τω βασιλει τοτε ο βασιλευς εξεθηκε προσταγμα λεγων πας ανηρ ος αν υποδειξη το συγκριμα της γραφης στολιει αυτον πορφυραν και μανιακην χρυσουν περιθησει αυτω και δοθησεται αυτω εξουσια του τριτου μερους της βασιλειας
8 Tunc ingressi sunt omnes sapientes regis et nonpotuerunt nec scripturam legere nec interpretationem indicare regi;	8 και εισεπορευοντο οι επαοιδοι και φαρμακοι και γαζαρηνοι και ουκ ηδυνατο ουδεις το συγκριμα της γραφης απαγγειλαι
9 unde rexBalthasar satis conturbatus est, et vultus illius immutatus est super eum, sedet optimates eius turbabantur.	9 τοτε ο βασιλευς εκαλεσε την βασιλισσαν περι του σημειου και υπεδειξεν αυτη ως μεγα εστι και οτι πας ανθρωπος ου δυναται απαγγειλαι τω βασιλει το συγκριμα της γραφης
10 Regina autem, sermonum regis optimatiumqueeius causa, domum convivii ingressa est; et regina proloquens ait: “ Rex, inaeternum vive! Non te conturbent cogitationes tuae, neque facies tua immutetur.	10 τοτε η βασιλισσα εμνησθη προς αυτον περι του δανιηλ ος ην εκ της αιχμαλωσιας της ιουδαιας
11 Est vir in regno tuo, qui spiritum deorum sanctorum habet in se, et in diebuspatris tui scientia et intellegentia et sapientia quasi sapientia deoruminventae sunt in eo; nam et rex Nabuchodonosor pater tuus principem magorum,incantatorum, Chaldaeorum et haruspicum constituit eum; pater tuus, o rex,	11 και ειπε τω βασιλει ο ανθρωπος επιστημων ην και σοφος και υπερεχων παντας τους σοφους βαβυλωνος
12 quia spiritus amplior et prudentia intellegentiaque et interpretatio somniorumet ostensio secretorum ac solutio ligatorum inventae sunt in eo, in Daniele, cuirex posuit nomen Baltassar. Nunc itaque Dan iel vocetur et interpretationemnarrabit ”.	12 και πνευμα αγιον εν αυτω εστι και εν ταις ημεραις του πατρος σου του βασιλεως συγκριματα υπερογκα υπεδειξε ναβουχοδονοσορ τω πατρι σου
13 Igitur introductus est Daniel coram rege; ad quem praefatus rex ait: “ Tues Daniel de filiis captivitatis Iudae, quem adduxit rex pater meus de Iuda?	13 τοτε δανιηλ εισηχθη προς τον βασιλεα και αποκριθεις ο βασιλευς ειπεν αυτω
14 Audivi de te quoniam spiritum deorum habeas, et scientia intellegentiaque acsapientia ampliores inventae sint in te.	14 -
15 Et nunc introgressi sunt inconspectu meo sapientes, magi, ut scripturam hanc legerent et interpretationemeius indicarent mihi et nequiverunt sensum huius sermonis edicere.	15 -
16 Porro egoaudivi de te quod possis obscura interpretari et ligata dissolvere; si ergovales scripturam legere et interpretationem eius indicare mihi, purpuravestieris et torquem auream circa collum tuum habebis et tertius in regno meoprinceps eris ”.	16 ω δανιηλ δυνη μοι υποδειξαι το συγκριμα της γραφης και στολιω σε πορφυραν και μανιακην χρυσουν περιθησω σοι και εξεις εξουσιαν του τριτου μερους της βασιλειας μου
17 Tunc respondens Daniel ait coram rege: “ Munera tua sint tibi, et dona tuaalteri da; scripturam autem legam tibi, rex, et interpretationem eius ostendamtibi.	17 τοτε δανιηλ εστη κατεναντι της γραφης και ανεγνω και ουτως απεκριθη τω βασιλει αυτη η γραφη ηριθμηται κατελογισθη εξηρται και εστη η γραψασα χειρ και αυτη η συγκρισις αυτων
18 O rex, Deus altissimus regnum et magnificentiam et gloriam et honoremdedit Nabuchodonosor patri tuo.	18 -
19 Et propter magnificentiam, quam dederat ei,universi populi, tribus et linguae tremebant et metuebant eum; quos volebat,interficiebat et, quos volebat, percutiebat et, quos volebat, exaltabat et, quosvolebat, humiliabat.	19 -
20 Quando autem elevatum est cor eius, et spiritus illiusobfirmatus est ad superbiam, depositus est de solio regni sui, et gloria eiusablata est ab eo;	20 -
21 et a filiis hominum eiectus est, sed et cor eius cumbestiis positum est, et cum onagris erat habitatio eius, fenum quoque ut bovescomedebat, et rore caeli corpus eius infectum est, donec cognosceret quodpotestatem haberet Deus altissimus in regno hominum et, quemcumque voluerit,suscitabit super illud.	21 -
22 Tu quoque filius eius, Balthasar, non humiliasti cortuum, cum scires haec omnia,	22 -
23 sed adversum Dominum caeli elevatus es, et vasadomus eius allata sunt coram te, et tu et optimates tui et uxores tuae etconcubinae tuae vinum bibistis in eis; deos quoque argenteos et aureos etaereos, ferreos ligneosque et lapideos, qui non vident neque audiunt nequesentiunt, laudasti, porro Deum, qui habet flatum tuum in manu sua et omnes viastuas, non glorificasti.	23 βασιλευ συ εποιησω εστιατοριαν τοις φιλοις σου και επινες οινον και τα σκευη του οικου του θεου του ζωντος ηνεχθη σοι και επινετε εν αυτοις συ και οι μεγιστανες σου και ηνεσατε παντα τα ειδωλα τα χειροποιητα των ανθρωπων και τω θεω τω ζωντι ουκ ευλογησατε και το πνευμα σου εν τη χειρι αυτου και το βασιλειον σου αυτος εδωκε σοι και ουκ ευλογησας αυτον ουδε ηνεσας αυτω
24 Idcirco ab eo missi sunt articuli manus, et scripturahaec exarata est.	24 -
25 Haec est autem scriptura, quae digesta est: mane, thecel,upharsin.	25 -
26 Et haec est interpretatio sermonis: mane, numeravit Deus regnumtuum et complevit illud;	26 ,26-28 τουτο το συγκριμα της γραφης ηριθμηται ο χρονος σου της βασιλειας αποληγει η βασιλεια σου συντετμηται και συντετελεσται η βασιλεια σου τοις μηδοις και τοις περσαις διδοται
27 thecel, appensus es in statera et inventus es minushabens;	27 ,26-28
28 phares, divisum est regnum tuum et datum est Medis et Persis ”.	28 ,26-28
29 Tunc, iubente Balthasar, indutus est Daniel purpura, et circumdata est torquesaurea collo eius, et praedicatum est de eo quod haberet potestatem tertius inregno suo.	29 τοτε βαλτασαρ ο βασιλευς ενεδυσε τον δανιηλ πορφυραν και μανιακην χρυσουν περιεθηκεν αυτω και εδωκεν εξουσιαν αυτω του τριτου μερους της βασιλειας αυτου
30 Eadem nocte interfectus est Balthasar rex Chaldaeorum.	30 και το συγκριμα επηλθε βαλτασαρ τω βασιλει και το βασιλειον εξηρται απο των χαλδαιων και εδοθη τοις μηδοις και τοις περσαις
	31 -