1 Bom renome vale mais que grandes riquezas; a boa reputação vale mais que a prata e o ouro. | 1 αιρετωτερον ονομα καλον η πλουτος πολυς υπερ δε αργυριον και χρυσιον χαρις αγαθη |
2 Rico e pobre se encontram: foi o Senhor que criou a ambos. | 2 πλουσιος και πτωχος συνηντησαν αλληλοις αμφοτερους δε ο κυριος εποιησεν |
3 O homem prudente percebe a aproximação do mal e se abriga, mas os imprudentes passam adiante e recebem o dano. | 3 πανουργος ιδων πονηρον τιμωρουμενον κραταιως αυτος παιδευεται οι δε αφρονες παρελθοντες εζημιωθησαν |
4 O prêmio da humildade é o temor do Senhor, a riqueza, a honra e a vida. | 4 γενεα σοφιας φοβος κυριου και πλουτος και δοξα και ζωη |
5 Espinhos e laços há no caminho do perverso; quem guarda sua vida retira-se para longe deles. | 5 τριβολοι και παγιδες εν οδοις σκολιαις ο δε φυλασσων την εαυτου ψυχην αφεξεται αυτων |
6 Ensina à criança o caminho que ela deve seguir; mesmo quando envelhecer, dele não se há de afastar. | 6 - |
7 O rico domina os pobres: o que toma emprestado torna-se escravo daquele que lhe emprestou. | 7 πλουσιοι πτωχων αρξουσιν και οικεται ιδιοις δεσποταις δανιουσιν |
8 Aquele que semeia o mal, recolhe o tormento: a vara de sua ira o ferirá. | 8 ο σπειρων φαυλα θερισει κακα πληγην δε εργων αυτου συντελεσει [8α] ανδρα ιλαρον και δοτην ευλογει ο θεος ματαιοτητα δε εργων αυτου συντελεσει |
9 O homem benevolente será abençoado porque tira do seu pão para o pobre. | 9 ο ελεων πτωχον αυτος διατραφησεται των γαρ εαυτου αρτων εδωκεν τω πτωχω [9α] νικην και τιμην περιποιειται ο δωρα δους την μεντοι ψυχην αφαιρειται των κεκτημενων |
10 Expulsa o mofador e cessará a discórdia: ultrajes e litígios cessarão. | 10 εκβαλε εκ συνεδριου λοιμον και συνεξελευσεται αυτω νεικος οταν γαρ καθιση εν συνεδριω παντας ατιμαζει |
11 Quem ama a pureza do coração, pela graça dos seus lábios, é amigo do rei. | 11 αγαπα κυριος οσιας καρδιας δεκτοι δε αυτω παντες αμωμοι χειλεσιν ποιμαινει βασιλευς |
12 Os olhos do Senhor protegem a sabedoria, mas arruínam as palavras do pérfido. | 12 οι δε οφθαλμοι κυριου διατηρουσιν αισθησιν φαυλιζει δε λογους παρανομος |
13 Há um leão do lado de fora!, diz o preguiçoso, eu poderei ser morto na rua! | 13 προφασιζεται και λεγει οκνηρος λεων εν ταις οδοις εν δε ταις πλατειαις φονευται |
14 A boca das meretrizes é uma cova profunda; nela cairá aquele contra o qual o Senhor se irar. | 14 βοθρος βαθυς στομα παρανομου ο δε μισηθεις υπο κυριου εμπεσειται εις αυτον [14α] εισιν οδοι κακαι ενωπιον ανδρος και ουκ αγαπα του αποστρεψαι απ' αυτων αποστρεφειν δε δει απο οδου σκολιας και κακης |
15 A loucura apega-se ao coração da criança; a vara da disciplina afastá-la-á dela. | 15 ανοια εξηπται καρδιας νεου ραβδος δε και παιδεια μακραν απ' αυτου |
16 Quem oprime o pobre, enriquece-o. Quem dá ao rico, empobrece-o. | 16 ο συκοφαντων πενητα πολλα ποιει τα εαυτου διδωσιν δε πλουσιω επ' ελασσονι |
17 Presta atenção às minhas palavras, aplica teu coração à minha doutrina, | 17 λογοις σοφων παραβαλλε σον ους και ακουε εμον λογον την δε σην καρδιαν επιστησον ινα γνως οτι καλοι εισιν |
18 porque é agradável que as guardes dentro de teu coração e que elas permaneçam, todas, presentes em teus lábios. | 18 και εαν εμβαλης αυτους εις την καρδιαν σου ευφρανουσιν σε αμα επι σοις χειλεσιν |
19 É para que o Senhor seja tua confiança, que quero instruir-te hoje. | 19 ινα σου γενηται επι κυριον η ελπις και γνωριση σοι την οδον αυτου |
20 Desde muito tempo eu te escrevi conselhos e instruções, | 20 και συ δε απογραψαι αυτα σεαυτω τρισσως εις βουλην και γνωσιν επι το πλατος της καρδιας σου |
21 para te ensinar a verdade das coisas certas, para que respondas certo àquele que te indaga. | 21 διδασκω ουν σε αληθη λογον και γνωσιν αγαθην υπακουειν του αποκρινεσθαι λογους αληθειας τοις προβαλλομενοις σοι |
22 Não despojes o pobre, porque é pobre, não oprimas o fraco à porta da cidade, | 22 μη αποβιαζου πενητα πτωχος γαρ εστιν και μη ατιμασης ασθενη εν πυλαις |
23 porque o Senhor pleiteará sua causa e tirará a vida aos que os despojaram. | 23 ο γαρ κυριος κρινει αυτου την κρισιν και ρυση σην ασυλον ψυχην |
24 Não faças amizade com um homem colérico, não andes com o violento, | 24 μη ισθι εταιρος ανδρι θυμωδει φιλω δε οργιλω μη συναυλιζου |
25 há o perigo de que aprendas os seus costumes e prepares um laço fatal. | 25 μηποτε μαθης των οδων αυτου και λαβης βροχους τη ση ψυχη |
26 Não sejas daqueles que se obrigam, apertando a mão, e se fazem fiadores de dívidas; | 26 μη διδου σεαυτον εις εγγυην αισχυνομενος προσωπον |
27 se não tens com que pagar, arrebatar-te-ão teu leito debaixo de ti. | 27 εαν γαρ μη εχης ποθεν αποτεισης λημψονται το στρωμα το υπο τας πλευρας σου |
28 Não passes além dos marcos antigos que puseram teus pais. | 28 μη μεταιρε ορια αιωνια α εθεντο οι πατερες σου |
29 Viste um homem hábil em sua obra? Ele entrará ao serviço dos reis, e não ficará entre gente obscura. | 29 ορατικον ανδρα και οξυν εν τοις εργοις αυτου βασιλευσι δει παρεσταναι και μη παρεσταναι ανδρασι νωθροις |