Proverbia 27

VULGATA	Biblia Tysiąclecia
1 Ne glorieris in crastinum, ignorans quid superventura pariat dies.	1 Nie chwal się dniem jutrzejszym, bo nie wiesz, co dzień ci przyniesie.
2 Laudet te alienus, et non os tuum ; extraneus, et non labia tua.	2 Niech inny cię chwali - nie twe własne usta, ktoś obcy - nie własne twe wargi.
3 Grave est saxum, et onerosa arena, sed ira stulti utroque gravior.	3 Ciężki jest kamień i piasek nie lekki, gniew głupiego cięższy od obu.
4 Ira non habet misericordiam nec erumpens furor, et impetum concitati ferre quis poterit ?	4 Gwałtowny jest gniew, zapalczywość - nieubłagana, a kto się ostoi przed zazdrością?
5 Melior est manifesta correptio quam amor absconditus.	5 Lepsza jest jawna nagana niż miłość tajona.
6 Meliora sunt vulnera diligentis quam fraudulenta oscula odientis.	6 Razy przyjaciela - [znakiem] wierności, pocałunki wroga - zwodnicze.
7 Anima saturata calcabit favum, et anima esuriens etiam amarum pro dulci sumet.	7 Kto syty - depcze po miodzie, głodnemu i gorycz jest słodka.
8 Sicut avis transmigrans de nido suo, sic vir qui derelinquit locum suum.	8 Jak ptak, co uciekł z gniazda, tak człowiek, co uciekł z ojczyzny.
9 Unguento et variis odoribus delectatur cor, et bonis amici consiliis anima dulcoratur.	9 Olejki, pachnidło - serce radują i dobre słowo przyjaciela, dzięki radzie z duszy.
10 Amicum tuum et amicum patris tui ne dimiseris, et domum fratris tui ne ingrediaris in die afflictionis tuæ. Melior est vicinus juxta quam frater procul.	10 Nie gardź swoim i ojca przyjacielem, a w dniu klęski nie chodź do brata, bo lepszy sąsiad bliski niż brat daleki.
11 Stude sapientiæ, fili mi, et lætifica cor meum, ut possis exprobranti respondere sermonem.	11 Bądź mądry, synu, rozwesel me serce, a tym, co lżą mnie, odpowiem.
12 Astutus videns malum, absconditus est : parvuli transeuntes sustinuerunt dispendia.	12 Rozważny zło widzi i kryje się, nierozważni tam idą i szkodę ponoszą.
13 Tolle vestimentum ejus qui spopondit pro extraneo, et pro alienis aufer ei pignus.	13 Zabierz mu suknię, bo ręczy za obcego, za nieznajomych - weź zastaw!
14 Qui benedicit proximo suo voce grandi, de nocte consurgens maledicenti similis erit.	14 Kto rankiem głośno błogosławi bliźniego, policzą mu to za przekleństwo.
15 Tecta perstillantia in die frigoris et litigiosa mulier comparantur.	15 Rynna ciekąca stale w dzień dżdżysty, podobna do żony swarliwej.
16 Qui retinet eam quasi qui ventum teneat, et oleum dexteræ suæ vocabit.	16 Kto chce ją wstrzymać, ten wiatr wstrzymuje lub zbiera oliwę do ręki.
17 Ferrum ferro exacuitur, et homo exacuit faciem amici sui.	17 Żelazo żelazem się ostrzy, a człowiek urabia charakter bliźniego.
18 Qui servat ficum comedet fructus ejus, et qui custos est domini sui glorificabitur.	18 Stróż drzewa figowego - spożywa jego owoc, czujny o pana - doznaje szacunku.
19 Quomodo in aquis resplendent vultus prospicientium, sic corda hominum manifesta sunt prudentibus.	19 Oblicze odbija się w wodzie, a w sercu odbija się człowiek.
20 Infernus et perditio numquam implentur : similiter et oculi hominum insatiabiles.	20 Szeol i zatrata niesyte, niesyte i oczy człowieka.
21 Quomodo probatur in conflatorio argentum et in fornace aurum, sic probatur homo ore laudantis. Cor iniqui inquirit mala, cor autem rectum inquirit scientiam.	21 Czym dla srebra - tygiel, dla złota - piec, tym dla człowieka - pochwała.
22 Si contuderis stultum in pila quasi ptisanas feriente desuper pilo, non auferetur ab eo stultitia ejus.	22 Choć stłuczesz głupiego w moździerzu tłuczkiem - razem z ziarnami - głupota go nie opuści.
23 Diligenter agnosce vultum pecoris tui, tuosque greges considera :	23 Troszcz się o potrzeby zwierząt, zwracaj uwagę na trzodę;
24 non enim habebis jugiter potestatem, sed corona tribuetur in generationem et generationem.	24 nie trwa na wieki bogactwo, ani na pokolenia - korona.
25 Aperta sunt prata, et apparuerunt herbæ virentes, et collecta sunt fœna de montibus.	25 Wyrosła trawa, pojawia się potraw, zbierze się górskie siano:
26 Agni ad vestimentum tuum, et hædi ad agri pretium.	26 owce na suknie dla ciebie, a kozły, by za pole zapłacić;
27 Sufficiat tibi lac caprarum in cibos tuos, et in necessaria domus tuæ, et ad victum ancillis tuis.	27 dość mleka koziego, byś siebie utrzymał, "utrzymał swój dom" i wyżywił swoje służące.