1 Meu filho, se ficaste por fiador do teu próximo, se estendeste a mão a um estranho, | 1 υιε εαν εγγυηση σον φιλον παραδωσεις σην χειρα εχθρω |
2 se te ligaste com as palavras de teus lábios, se ficaste cativo com a tua própria linguagem, | 2 παγις γαρ ισχυρα ανδρι τα ιδια χειλη και αλισκεται χειλεσιν ιδιου στοματος |
3 faze, pois, meu filho, o que te digo: livra-te, pois caíste nas mãos do teu próximo; vai, apressa-te, solicita-o com instância, | 3 ποιει υιε α εγω σοι εντελλομαι και σωζου ηκεις γαρ εις χειρας κακων δια σον φιλον ιθι μη εκλυομενος παροξυνε δε και τον φιλον σου ον ενεγυησω |
4 não concedas sono aos teus olhos, nem repouso às tuas pálpebras. | 4 μη δως υπνον σοις ομμασιν μηδε επινυσταξης σοις βλεφαροις |
5 Salva-te como a gazela {do caçador}, e como o pássaro das mãos do que arma laços. | 5 ινα σωζη ωσπερ δορκας εκ βροχων και ωσπερ ορνεον εκ παγιδος |
6 Vai, ó preguiçoso, ter com a formiga, observa seu proceder e torna-te sábio: | 6 ιθι προς τον μυρμηκα ω οκνηρε και ζηλωσον ιδων τας οδους αυτου και γενου εκεινου σοφωτερος |
7 ela não tem chefe, nem inspetor, nem mestre; | 7 εκεινω γαρ γεωργιου μη υπαρχοντος μηδε τον αναγκαζοντα εχων μηδε υπο δεσποτην ων |
8 prepara no verão sua provisão, apanha no tempo da ceifa sua comida. | 8 ετοιμαζεται θερους την τροφην πολλην τε εν τω αμητω ποιειται την παραθεσιν [8α] η πορευθητι προς την μελισσαν και μαθε ως εργατις εστιν την τε εργασιαν ως σεμνην ποιειται [8β] ης τους πονους βασιλεις και ιδιωται προς υγιειαν προσφερονται ποθεινη δε εστιν πασιν και επιδοξος [8χ] καιπερ ουσα τη ρωμη ασθενης την σοφιαν τιμησασα προηχθη |
9 Até quando, ó preguiçoso, dormirás? Quando te levantarás de teu sono? | 9 εως τινος οκνηρε κατακεισαι ποτε δε εξ υπνου εγερθηση |
10 Um pouco para dormir, outro pouco para dormitar, outro pouco para cruzar as mãos no seu leito, | 10 ολιγον μεν υπνοις ολιγον δε καθησαι μικρον δε νυσταζεις ολιγον δε εναγκαλιζη χερσιν στηθη |
11 e a indigência virá sobre ti como um ladrão; a pobreza, como um homem armado. | 11 ειτ' εμπαραγινεται σοι ωσπερ κακος οδοιπορος η πενια και η ενδεια ωσπερ αγαθος δρομευς [11α] εαν δε αοκνος ης ηξει ωσπερ πηγη ο αμητος σου η δε ενδεια ωσπερ κακος δρομευς απαυτομολησει |
12 É um homem perverso, um iníquo aquele que caminha com falsidade na boca; | 12 ανηρ αφρων και παρανομος πορευεται οδους ουκ αγαθας |
13 pisca os olhos, bate com o pé, faz sinais com os dedos; | 13 ο δ' αυτος εννευει οφθαλμω σημαινει δε ποδι διδασκει δε εννευμασιν δακτυλων |
14 só há perversidade em seu coração, não cessa de maquinar o mal, e de semear questões. | 14 διεστραμμενη δε καρδια τεκταινεται κακα εν παντι καιρω ο τοιουτος ταραχας συνιστησιν πολει |
15 Por isso, repentinamente, virá sua ruína, de improviso ficará irremediavelmente quebrantado. | 15 δια τουτο εξαπινης ερχεται η απωλεια αυτου διακοπη και συντριβη ανιατος |
16 Seis coisas há que o Senhor odeia e uma sétima que lhe é uma abominação: | 16 οτι χαιρει πασιν οις μισει ο κυριος συντριβεται δε δι' ακαθαρσιαν ψυχης |
17 olhos altivos, língua mentirosa, mãos que derramam sangue inocente, | 17 οφθαλμος υβριστου γλωσσα αδικος χειρες εκχεουσαι αιμα δικαιου |
18 um coração que maquina projetos perversos, pés pressurosos em correr ao mal, | 18 και καρδια τεκταινομενη λογισμους κακους και ποδες επισπευδοντες κακοποιειν |
19 um falso testemunho que profere mentiras e aquele que semeia discórdias entre irmãos. | 19 εκκαιει ψευδη μαρτυς αδικος και επιπεμπει κρισεις ανα μεσον αδελφων |
20 Guarda, filho meu, os preceitos de teu pai, não desprezes o ensinamento de tua mãe. | 20 υιε φυλασσε νομους πατρος σου και μη απωση θεσμους μητρος σου |
21 Traze-os constantemente ligados ao teu coração e presos ao teu pescoço. | 21 αφαψαι δε αυτους επι ση ψυχη δια παντος και εγκλοιωσαι επι σω τραχηλω |
22 Servir-te-ão de guia ao caminhares, de guarda ao dormires e falarão contigo ao despertares, | 22 ηνικα αν περιπατης επαγου αυτην και μετα σου εστω ως δ' αν καθευδης φυλασσετω σε ινα εγειρομενω συλλαλη σοι |
23 porque o preceito é uma tocha, o ensinamento é uma luz, a correção e a disciplina são o caminho da vida, | 23 οτι λυχνος εντολη νομου και φως και οδος ζωης ελεγχος και παιδεια |
24 para te preservar da mulher corrupta e da língua lisonjeira da estranha. | 24 του διαφυλασσειν σε απο γυναικος υπανδρου και απο διαβολης γλωσσης αλλοτριας |
25 Não cobices sua formosura em teu coração, não te deixes prender por seus olhares; | 25 μη σε νικηση καλλους επιθυμια μηδε αγρευθης σοις οφθαλμοις μηδε συναρπασθης απο των αυτης βλεφαρων |
26 por uma meretriz o homem se reduz a um pedaço de pão, e a mulher adúltera arrebata a vida preciosa do homem. | 26 τιμη γαρ πορνης οση και ενος αρτου γυνη δε ανδρων τιμιας ψυχας αγρευει |
27 Porventura pode alguém esconder fogo em seu seio sem que suas vestes se inflamem? | 27 αποδησει τις πυρ εν κολπω τα δε ιματια ου κατακαυσει |
28 Pode caminhar sobre brasas sem que seus pés se queimem? | 28 η περιπατησει τις επ' ανθρακων πυρος τους δε ποδας ου κατακαυσει |
29 Assim o que vai para junto da mulher do seu próximo não ficará impune depois de a tocar. | 29 ουτως ο εισελθων προς γυναικα υπανδρον ουκ αθωωθησεται ουδε πας ο απτομενος αυτης |
30 Não se despreza o ladrão que furta para satisfazer seu apetite, quando tem fome; | 30 ου θαυμαστον εαν αλω τις κλεπτων κλεπτει γαρ ινα εμπληση την ψυχην πεινων |
31 se for preso, restituirá sete vezes mais e entregará todos os bens de sua casa. | 31 εαν δε αλω αποτεισει επταπλασια και παντα τα υπαρχοντα αυτου δους ρυσεται εαυτον |
32 Quem comete adultério carece de senso, é por sua própria culpa que um homem assim procede. | 32 ο δε μοιχος δι' ενδειαν φρενων απωλειαν τη ψυχη αυτου περιποιειται |
33 Só encontrará infâmia e ignomínia e seu opróbrio não se apagará, | 33 οδυνας τε και ατιμιας υποφερει το δε ονειδος αυτου ουκ εξαλειφθησεται εις τον αιωνα |
34 porque o marido, furioso e ciumento, não perdoará no dia da vingança, | 34 μεστος γαρ ζηλου θυμος ανδρος αυτης ου φεισεται εν ημερα κρισεως |
35 não se aplacará por resgate algum, nem aceitará nada, se multiplicares os presentes. | 35 ουκ ανταλλαξεται ουδενος λυτρου την εχθραν ουδε μη διαλυθη πολλων δωρων |