Proverbia 30

VULGATA	NOVA VULGATA
1 Verba Congregantis, filii Vomentis. Visio quam locutus est vir cum quo est Deus, et qui Deo secum morante confortatus, ait :	1 Verba Agur filii Iaces ex Massa. Oraculum hominis ad Itiel, ad Itiel et Ucal.
2 Stultissimus sum virorum, et sapientia hominum non est mecum.	2 Quoniam stultissimus sum virorum, et sapientia hominum non est mecum;
3 Non didici sapientiam, et non novi scientiam sanctorum.	3 et non didici sapientiam et scientiam sanctorum non novi.
4 Quis ascendit in cælum, atque descendit ? quis continuit spiritum in manibus suis ? quis colligavit aquas quasi in vestimento ? quis suscitavit omnes terminos terræ ? quod nomen est ejus, et quod nomen filii ejus, si nosti ?	4 Quis ascendit in caelum atque descendit? Quis continuit spiritum in manibus suis? Quis colligavit aquas quasi in vestimento? Quis statuit omnes terminos terrae? Quod nomen est eius, et quod nomen filii eius, si nosti?
5 Omnis sermo Dei ignitus : clypeus est sperantibus in se.	5 Omnis sermo Dei probatus clipeus est sperantibus in eum.
6 Ne addas quidquam verbis illius, et arguaris, inveniarisque mendax.	6 Ne addas quidquam verbis illius: et arguaris inveniarisque mendax.
7 Duo rogavi te : ne deneges mihi antequam moriar :	7 Duo rogavi te, ne deneges mihi, antequam moriar:
8 vanitatem et verba mendacia longe fac a me ; mendicitatem et divitias ne dederis mihi : tribue tantum victui meo necessaria,	8 vanitatem et verba mendacia longe fac a me, mendicitatem et divitias ne dederis mihi, tribue tantum victum demensum mihi,
9 ne forte satiatus illiciar ad negandum, et dicam : Quis est Dominus ? aut egestate compulsus, furer, et perjurem nomen Dei mei.	9 ne forte satiatus illiciar ad negandum et dicam: “ Quis est Dominus? ” aut egestate compulsus furer et periurem nomen Dei mei.
10 Ne accuses servum ad dominum suum, ne forte maledicat tibi, et corruas.	10 Ne calumnieris servum ad dominum suum, ne forte maledicat tibi, et puniaris.
11 Generatio quæ patri suo maledicit, et quæ matri suæ non benedicit ;	11 Generatio, quae patri suo maledicit et quae matri suae non benedicit.
12 generatio quæ sibi munda videtur, et tamen non est lota a sordibus suis ;	12 Generatio, quae sibi munda videtur et non est lota a sordibus suis.
13 generatio cujus excelsi sunt oculi, et palpebræ ejus in alta surrectæ ;	13 Generatio, cuius oculi quam excelsi sunt, et palpebrae eius in alta surrectae!
14 generatio quæ pro dentibus gladios habet, et commandit molaribus suis, ut comedat inopes de terra, et pauperes ex hominibus.	14 Generatio, quae pro dentibus gladios habet, et cultri molares eius, ut comedat inopes de terra et pauperes ex hominibus.
15 Sanguisugæ duæ sunt filiæ, dicentes : Affer, affer. Tria sunt insaturabilia, et quartum quod numquam dicit : Sufficit.	15 Sanguisugae duae sunt filiae: “ Affer, affer! ”. Tria sunt insaturabilia, et quattuor, quae numquam dicunt: “ Sufficit! ”:
16 Infernus, et os vulvæ, et terra quæ non satiatur aqua : ignis vero numquam dicit : Sufficit.	16 infernus et venter sterilis, terra, quae non satiatur aqua, ignis, qui numquam dicit: “ Sufficit! ”.
17 Oculum qui subsannat patrem, et qui despicit partum matris suæ, effodiant eum corvi de torrentibus, et comedant eum filii aquilæ !	17 Oculum, qui subsannat patrem et qui despicit obsequium matris suae, effodiant eum corvi de torrente, et comedant eum filii aquilae.
18 Tria sunt difficilia mihi, et quartum penitus ignoro :	18 Tria sunt nimis difficilia mihi, et quattuor penitus ignoro:
19 viam aquilæ in cælo, viam colubri super petram, viam navis in medio mari, et viam viri in adolescentia.	19 viam aquilae in caelo, viam colubri super petram, viam navis in medio mari et viam viri in adulescentula.
20 Talis est et via mulieris adulteræ, quæ comedit, et tergens os suum dicit : Non sum operata malum.	20 Talis est et via mulieris adulterae, quae comedit et tergens os suum dicit: “ Non sum operata malum ”.
21 Per tria movetur terra, et quartum non potest sustinere :	21 Per tria movetur terra, et quattuor non potest sustinere:
22 per servum, cum regnaverit ; per stultum, cum saturatus fuerit cibo ;	22 per servum, cum regnaverit, per stultum, cum saturatus fuerit cibo,
23 per odiosam mulierem, cum in matrimonio fuerit assumpta ; et per ancillam, cum fuerit hæres dominæ suæ.	23 per odiosam mulierem, cum in matrimonio fuerit assumpta, et per ancillam, cum fuerit heres dominae suae.
24 Quatuor sunt minima terræ, et ipsa sunt sapientiora sapientibus :	24 Quattuor sunt minima terrae, et ipsa sunt sapientiora sapientibus:
25 formicæ, populus infirmus, qui præparat in messe cibum sibi ;	25 formicae populus infirmus, quae praeparant in messe cibum sibi;
26 lepusculus, plebs invalida, qui collocat in petra cubile suum ;	26 hyraces plebs invalida, qui collocant in petra cubile suum;
27 regem locusta non habet, et egreditur universa per turmas suas ;	27 regem locusta non habet et egreditur universa per turmas suas;
28 stellio manibus nititur, et moratur in ædibus regis.	28 stellio manibus nititur et moratur in aedibus regis.
29 Tria sunt quæ bene gradiuntur, et quartum quod incedit feliciter :	29 Tria sunt, quae bene gradiuntur, et quattuor, quae incedunt feliciter:
30 leo, fortissimus bestiarum, ad nullius pavebit occursum ;	30 leo fortissimus bestiarum ad nullius pavebit occursum,
31 gallus succinctus lumbos ; et aries ; nec est rex, qui resistat ei.	31 gallus succinctus lumbos et aries et rex, qui secum habet exercitum.
32 Est qui stultus apparuit postquam elevatus est in sublime ; si enim intellexisset, ori suo imposuisset manum.	32 Si stultum te praebuisti, postquam elevatus es in sublime, et si considerasti, ori impone manum.
33 Qui autem fortiter premit ubera ad eliciendum lac exprimit butyrum ; et qui vehementer emungit elicit sanguinem ; et qui provocat iras producit discordias.	33 Qui enim fortiter premit lac, exprimit butyrum, et, qui vehementer emungit nares, elicit sanguinem, et, qui provocat iras, producit discordias.