1 οι εμοι λογοι ειρηνται υπο θεου βασιλεως χρηματισμος ον επαιδευσεν η μητηρ αυτου | 1 De la neige en été, de la pluie à la moisson: il est tout aussi déplacé de rendre honneur à un sot. |
2 τι τεκνον τηρησεις τι ρησεις θεου πρωτογενες σοι λεγω υιε τι τεκνον εμης κοιλιας τι τεκνον εμων ευχων | 2 Comme un moineau s’échappe, comme l’hirondelle prend son vol, de même quand on a maudit sans raison: cela ne sera pas. |
3 μη δως γυναιξι σον πλουτον και τον σον νουν και βιον εις υστεροβουλιαν | 3 Le fouet pour le cheval, la bride pour l’âne, et le bâton pour le dos des imbéciles! |
4 μετα βουλης παντα ποιει μετα βουλης οινοποτει οι δυνασται θυμωδεις εισιν οινον δε μη πινετωσαν | 4 Ne réponds pas aux sottises d’un imbécile: tu deviendrais comme lui. |
5 ινα μη πιοντες επιλαθωνται της σοφιας και ορθα κριναι ου μη δυνωνται τους ασθενεις | 5 Réponds aux sottises d’un imbécile: autrement il se prendrait pour un sage. |
6 διδοτε μεθην τοις εν λυπαις και οινον πινειν τοις εν οδυναις | 6 Il se coupe le pied, il devra avaler la pilule, celui qui confie ses messages à un imbécile. |
7 ινα επιλαθωνται της πενιας και των πονων μη μνησθωσιν ετι | 7 Des jambes de boiteux, mal assurées, telle est la parole sage dans la bouche d’un sot. |
8 ανοιγε σον στομα λογω θεου και κρινε παντας υγιως | 8 Donner de l’importance à un sot, ce n’est pas mieux que d’attacher la pierre à la fronde. |
9 ανοιγε σον στομα και κρινε δικαιως διακρινε δε πενητα και ασθενη | 9 Une branche d’épines dans la main d’un ivrogne, telle est la parole sage dans la bouche d’un sot. |
10 γυναικα ανδρειαν τις ευρησει τιμιωτερα δε εστιν λιθων πολυτελων η τοιαυτη | 10 Un tireur à l’arc qui blesse les passants: ce sera pareil si tu emploies un imbécile. |
11 θαρσει επ' αυτη η καρδια του ανδρος αυτης η τοιαυτη καλων σκυλων ουκ απορησει | 11 Le chien revient à son vomissement, et l’insensé retourne à sa folie. |
12 ενεργει γαρ τω ανδρι αγαθα παντα τον βιον | 12 Vois-tu un homme qui se prend pour un sage? Il y a plus à espérer d’un sot que de lui. |
13 μηρυομενη ερια και λινον εποιησεν ευχρηστον ταις χερσιν αυτης | 13 Le paresseux dit: “Il y a une bête féroce sur le chemin! Il y a un lion dans la rue!” |
14 εγενετο ωσει ναυς εμπορευομενη μακροθεν συναγει δε αυτη τον βιον | 14 La porte tourne sur ses gonds, et le paresseux sur son lit. |
15 και ανισταται εκ νυκτων και εδωκεν βρωματα τω οικω και εργα ταις θεραπαιναις | 15 Quand le paresseux tend la main vers le plat, il est trop fatigué pour la ramener à la bouche. |
16 θεωρησασα γεωργιον επριατο απο δε καρπων χειρων αυτης κατεφυτευσεν κτημα | 16 Le paresseux se croit plus sage que sept personnes qui répondent bien. |
17 αναζωσαμενη ισχυρως την οσφυν αυτης ηρεισεν τους βραχιονας αυτης εις εργον | 17 Se mêler des querelles d’autrui? Autant attraper par les oreilles un chien qui passe! |
18 εγευσατο οτι καλον εστιν το εργαζεσθαι και ουκ αποσβεννυται ολην την νυκτα ο λυχνος αυτης | 18 Un fou qui lance des braises ou des flèches meurtrières: |
19 τους πηχεις αυτης εκτεινει επι τα συμφεροντα τας δε χειρας αυτης ερειδει εις ατρακτον | 19 tel est celui qui ment à son prochain avant de lui dire: “C’était pour rire!” |
20 χειρας δε αυτης διηνοιξεν πενητι καρπον δε εξετεινεν πτωχω | 20 Plus de bois: le feu s’éteint; plus de médisant: la querelle s’apaise. |
21 ου φροντιζει των εν οικω ο ανηρ αυτης οταν που χρονιζη παντες γαρ οι παρ' αυτης ενδιδυσκονται | 21 Le charbon et le bois activent le feu, et l’homme querelleur enflamme les disputes. |
22 δισσας χλαινας εποιησεν τω ανδρι αυτης εκ δε βυσσου και πορφυρας εαυτη ενδυματα | 22 Les paroles du médisant sont comme des friandises; elles glissent doucement jusqu’au fond des entrailles. |
23 περιβλεπτος δε γινεται εν πυλαις ο ανηρ αυτης ηνικα αν καθιση εν συνεδριω μετα των γεροντων κατοικων της γης | 23 Une garniture d’argent sur un pot de terre: telles sont les bonnes paroles d’un mauvais cœur. |
24 σινδονας εποιησεν και απεδοτο περιζωματα δε τοις χαναναιοις | 24 Celui qui a de la haine déguise son langage et cache en lui sa méchanceté. |
25 στομα αυτης διηνοιξεν προσεχοντως και εννομως και ταξιν εστειλατο τη γλωσση αυτης | 25 S’il exprime de bons sentiments, ne t’y fie pas: sept méchancetés occupent son cœur. |
26 ισχυν και ευπρεπειαν ενεδυσατο και ευφρανθη εν ημεραις εσχαταις | 26 Mais il a beau cacher sa haine sous des airs rusés, sa malice ressortira en public. |
27 στεγναι διατριβαι οικων αυτης σιτα δε οκνηρα ουκ εφαγεν | 27 Qui creuse une fosse y tombera; qui roule une pierre, elle reviendra sur lui. |
28 το στομα δε ανοιγει σοφως και νομοθεσμως η δε ελεημοσυνη αυτης ανεστησεν τα τεκνα αυτης και επλουτησαν και ο ανηρ αυτης ηνεσεν αυτην | 28 Celui qui ment hait celui qu’il blesse; il parle gentiment, mais c’est pour ruiner. |
29 πολλαι θυγατερες εκτησαντο πλουτον πολλαι εποιησαν δυνατα συ δε υπερκεισαι και υπερηρας πασας | |
30 ψευδεις αρεσκειαι και ματαιον καλλος γυναικος γυνη γαρ συνετη ευλογειται φοβον δε κυριου αυτη αινειτω | |
31 δοτε αυτη απο καρπων χειρων αυτης και αινεισθω εν πυλαις ο ανηρ αυτης . | |