1 Não disputes com um homem poderoso, para que não caias em suas mãos. | 1 μη διαμαχου μετα ανθρωπου δυναστου μηποτε εμπεσης εις τας χειρας αυτου |
2 Não tenhas desavença com um rico, para não acontecer que ele te mova um processo; | 2 μη εριζε μετα ανθρωπου πλουσιου μηποτε αντιστηση σου την ολκην πολλους γαρ απωλεσεν το χρυσιον και καρδιας βασιλεων εξεκλινεν |
3 pois o ouro e a prata perderam a muitos, e o poder deles chega até a transviar o coração de um rei. | 3 μη διαμαχου μετα ανθρωπου γλωσσωδους και μη επιστοιβασης επι το πυρ αυτου ξυλα |
4 Não tenhas desavença com um grande falador, e não amontoes lenha em sua fogueira. | 4 μη προσπαιζε απαιδευτω ινα μη ατιμαζωνται οι προγονοι σου |
5 Não convivas com um homem mal-educado, para não acontecer que ele fale mal de teus antepassados. | 5 μη ονειδιζε ανθρωπον αποστρεφοντα απο αμαρτιας μνησθητι οτι παντες εσμεν εν επιτιμοις |
6 Não desprezes um homem que renuncia ao pecado, não lhe dirijas censuras; lembra-te de que todos merecemos o castigo. | 6 μη ατιμασης ανθρωπον εν γηρα αυτου και γαρ εξ ημων γηρασκουσιν |
7 Não desprezes um ancião, pois alguns dentre nós também envelheceremos. | 7 μη επιχαιρε επι νεκρω μνησθητι οτι παντες τελευτωμεν |
8 Não te alegres com a morte de teu inimigo, pois sabes que todos morreremos, e não queremos que com isso se regozijem. | 8 μη παριδης διηγημα σοφων και εν ταις παροιμιαις αυτων αναστρεφου οτι παρ' αυτων μαθηση παιδειαν και λειτουργησαι μεγιστασιν |
9 Não desprezes o que contarem os velhos sábios, mas entretém-te com suas palavras, | 9 μη αστοχει διηγηματος γεροντων και γαρ αυτοι εμαθον παρα των πατερων αυτων οτι παρ' αυτων μαθηση συνεσιν και εν καιρω χρειας δουναι αποκρισιν |
10 pois é com eles que aprenderás a sabedoria, os ensinamentos da inteligência, e a arte de servir irrepreensivelmente os poderosos. | 10 μη εκκαιε ανθρακας αμαρτωλου μη εμπυρισθης εν πυρι φλογος αυτου |
11 Não desprezes os ensinamentos dos anciãos, pois eles os aprenderam com seus pais. | 11 μη εξαναστης απο προσωπου υβριστου ινα μη εγκαθιση ως ενεδρον τω στοματι σου |
12 Estudarás com eles o conhecimento e a arte de responder com oportunidade. | 12 μη δανεισης ανθρωπω ισχυροτερω σου και εαν δανεισης ως απολωλεκως γινου |
13 Não acendas os tições dos pecadores, repreendendo-os, para não acontecer que te queimes nas chamas dos seus pecados. | 13 μη εγγυηση υπερ δυναμιν σου και εαν εγγυηση ως αποτεισων φροντιζε |
14 Não resistas perante um insolente, para que ele não arme ciladas às tuas palavras. | 14 μη δικαζου μετα κριτου κατα γαρ την δοξαν αυτου κρινουσιν αυτω |
15 Não emprestes dinheiro a alguém mais poderoso do que tu, pois, se lhe emprestares, considera-o perdido. | 15 μετα τολμηρου μη πορευου εν οδω ινα μη βαρυνηται κατα σου αυτος γαρ κατα το θελημα αυτου ποιησει και τη αφροσυνη αυτου συναπολη |
16 Não prestes fiança a outrem além de tuas posses, pois se o fizeres, considera-te na obrigação de pagá-la. | 16 μετα θυμωδους μη ποιησης μαχην και μη διαπορευου μετ' αυτου την ερημον οτι ως ουδεν εν οφθαλμοις αυτου αιμα και οπου ουκ εστιν βοηθεια καταβαλει σε |
17 Não julgues (o procedimento) de um juiz, pois ele julga conforme a eqüidade. | 17 μετα μωρου μη συμβουλευου ου γαρ δυνησεται λογον στεξαι |
18 Não enveredes por um caminho com um audacioso, para não acontecer que ele faça recair sobre ti seus delitos; pois ele só age segundo o seu capricho, e por causa de sua loucura perecerás com ele. | 18 ενωπιον αλλοτριου μη ποιησης κρυπτον ου γαρ γινωσκεις τι τεξεται |
19 Não tenhas desavença com um homem irascível; não vás para o deserto com um audacioso, porque para ele nada vale o sangue, e ele te destruirá quando te achares sem socorro. | 19 παντι ανθρωπω μη εκφαινε σην καρδιαν και μη αναφερετω σοι χαριν |
20 Não deliberes com loucos, pois só amam o que lhes agrada. | |
21 Nada resolvas perante um estranho, pois não sabes o que ele pode imaginar. | |
22 Não abras teu coração a qualquer homem, para não acontecer que recebas uma falsa amizade, e, além disso, ultrajes. | |