1 Quando te assentares à mesa com um grande, considera com atenção quem está diante de ti: | 1 Οταν καθησης να φαγης μετα αρχοντος, παρατηρει επιμελως τα παρατιθεμενα εμπροσθεν σου? |
2 põe uma faca na tua garganta, se tu sentes muito apetite; | 2 και βαλε μαχαιραν εις τον λαιμον σου, εαν ησαι αδηφαγος? |
3 não cobices seus manjares que são alimentos enganosos. | 3 μη επιθυμει τα εδεσματα αυτου? διοτι ταυτα ειναι τροφη δολιοτητος. |
4 Não te afadigues para te enriqueceres, evita aplicar a isso teu espírito. | 4 Μη μεριμνα δια να γεινης πλουσιος? απεχε απο της σοφιας σου. |
5 Mal fixas os olhos nos bens, e nada mais há, porque a riqueza tem asas como a águia que voa para o céu. | 5 Θελεις επιστησει τους οφθαλμους σου εις το μη υπαρχον; διοτι ο πλουτος κατασκευαζει βεβαιως εις εαυτον πτερυγας ως αετου και πετα προς τον ουρανον. |
6 Não comas com homem invejoso, não cobices seus manjares, | 6 Μη τρωγε τον αρτον του φθονερου, μηδε επιθυμει τα εδεσματα αυτου? |
7 porque ele se mostra tal qual se calculou em si mesmo. Ele te diz: Come e bebe, mas seu coração não está contigo. | 7 διοτι καθως φρονει εν τη ψυχη αυτου, τοιουτος ειναι? φαγε και πιε, λεγει προς σε? αλλ' η καρδια αυτου δεν ειναι μετα σου. |
8 Comido o bocado, tu o vomitarás e desperdiçarás tuas amabilidades. | 8 Το ψωμιον, το οποιον εφαγες, θελεις εξεμεσει και θελεις χασει τας γλυκειας συνομιλιας σου. |
9 Não fales aos ouvidos do insensato porque ele desprezaria a sabedoria de tuas palavras. | 9 Μη λαλει εις τα ωτα του αφρονος? διοτι θελει καταφρονησει την σοφιαν των λογων σου. |
10 Não toques no marco antigo, não penetres na terra dos órfãos | 10 Μη μετακινει ορια αρχαια? και μη εισελθης εις τους αγρους των ορφανων? |
11 porque seu vingador é poderoso e defenderá sua causa contra ti. | 11 διοτι ο Λυτρωτης αυτων ειναι ισχυρος? αυτος θελει εκδικασει την δικην αυτων εναντιον σου. |
12 Aplica teu coração à instrução e teus ouvidos às palavras da ciência. | 12 Προσκολλησον την καρδιαν σου εις την παιδειαν και τα ωτα σου εις τους λογους της γνωσεως. |
13 Não poupes ao menino a correção: se tu o castigares com a vara, ele não morrerá, | 13 Μη φειδου να παιδευης το παιδιον? διοτι εαν κτυπησης αυτο δια της ραβδου, δεν θελει αποθανει? |
14 castigando-o com a vara, salvarás sua vida da morada dos mortos. | 14 συ κτυπων αυτο δια της ραβδου, θελεις ελευθερωσει την ψυχην αυτου εκ του αδου. |
15 Meu filho, se o teu espírito for sábio, meu coração alegrar-se-á contigo! | 15 Υιε μου, εαν η καρδια σου γεινη σοφη, θελει ευφραινεσθαι και η καρδια εμου? |
16 Meus rins estremecerão de alegria, quando teus lábios proferirem palavras retas. | 16 και τα νεφρα μου θελουσιν αγαλλεσθαι, οταν τα χειλη σου λαλωσιν ορθα. |
17 Que teu coração não inveje os pecadores, mas permaneça sempre no temor do Senhor | 17 Ας μη ζηλευη η καρδια σου τους αμαρτωλους? αλλ' εσο εν τω φοβω του Κυριου ολην την ημεραν? |
18 porque {então} haverá certamente um futuro e tua esperança não será frustrada. | 18 διοτι βεβαιως ειναι αμοιβη, και η ελπις σου δεν θελει εκκοπη. |
19 Ouve, meu filho: sê sabio, dirige teu coração pelo caminho reto, | 19 Ακουε συ, υιε μου, και γινου σοφος, και κατευθυνε την καρδιαν σου εις την οδον. |
20 não te ajuntes com os bebedores de vinho, com aqueles que devoram carnes, | 20 Μη εσο μεταξυ οινοποτων, μεταξυ κρεοφαγων ασωτων? |
21 pois o ébrio e o glutão se empobrecem e a sonolência veste-se com andrajos. | 21 διοτι ο μεθυσος και ο ασωτος θελουσι πτωχευσει? και ο υπνωδης θελει ενδυθη ρακη. |
22 Dá ouvidos a teu pai, àquele que te gerou e não desprezes tua mãe quando envelhecer. | 22 Υπακουε εις τον πατερα σου, οστις σε εγεννησε? και μη καταφρονει την μητερα σου, οταν γηραση. |
23 Adquire a verdade e não a vendas, adquire sabedoria, instruções e inteligência. | 23 Αγοραζε την αληθειαν και μη πωλει? την σοφιαν και την παιδειαν και την συνεσιν. |
24 O pai do justo exultará de alegria; aquele que gerou um sábio alegrar-se-á nele. | 24 Ο πατηρ του δικαιου θελει χαρη σφοδρα? και οστις γεννα σοφον υιον, θελει ευφραινεσθαι εις αυτον. |
25 Que teu pai se alegre por tua causa, que viva na alegria aquela que te deu à luz! | 25 Ο πατηρ σου και η μητηρ σου θελουσιν ευφραινεσθαι? μαλιστα εκεινη, ητις σε εγεννησε, θελει χαιρει. |
26 Meu filho, dá-me teu coração. Que teus olhos observem meus caminhos, | 26 Υιε μου, δος την καρδιαν σου εις εμε, και ας προσεχωσιν οι οφθαλμοι σου εις τας οδους μου? |
27 pois a meretriz é uma fossa profunda e a entranha, um poço estreito: | 27 διοτι η πορνη ειναι λακκος βαθυς? και η αλλοτρια γυνη στενον φρεαρ. |
28 como um salteador ele fica de emboscada e, entre os homens, multiplica os infiéis. | 28 Αυτη προσετι ενεδρευει ως ληστης και πληθυνει τους παραβατας μεταξυ των ανθρωπων. |
29 Para quem os ah? Para quem os ais? Para quem as contendas? Para quem as queixas? Para quem as feridas sem motivo? Para quem o vermelho dos olhos? | 29 Εις τινα ειναι ουαι; εις τινα στεναγμοι; εις τινα εριδες; εις τινα ματαιολογιαι; εις τινα κτυπηματα ανευ αιτιας; εις τινα φλογωσις οφθαλμων; |
30 Para aqueles que permanecem junto ao vinho, para aqueles que vão saborear o vinho misturado. | 30 Εις τους εγχρονιζοντας εν τω οινω? εις εκεινους οιτινες διαγουσιν ανιχνευοντες οινοποσιας. |
31 Não consideres o vinho: como ele é vermelho, como brilha no copo, como corre suavemente! | 31 Μη θεωρει τον οινον οτι κοκκινιζει, οτι διδει το χρωμα αυτου εις το ποτηριον, οτι καταβαινει ευαρεστως. |
32 Mas, no fim, morde como uma serpente e pica como um basilisco! | 32 Εν τω τελει αυτου δακνει ως οφις και κεντρονει ως βασιλισκος? |
33 Os teus olhos verão coisas estranhas, teu coração pronunciará coisas incoerentes. | 33 Οι οφθαλμοι σου θελουσι κυτταξει αλλοτριας γυναικας, και η καρδια σου θελει λαλησει αισχρα? |
34 Serás como um homem adormecido no fundo do mar, ou deitado no cimo dum mastro: | 34 και θελεις εισθαι ως κοιμωμενος εν μεσω θαλασσης, και ως κοιτωμενος επι κορυφης, καταρτιου? |
35 Feriram-me, dirás tu; e não sinto dor! Bateram-me... e não sinto nada. Quando despertei eu? Quero mais ainda! | 35 με ετυπτον, θελεις ειπει, και δεν επονεσα? με εδειραν, και δεν ησθανθην? ποτε θελω εγερθη, δια να υπαγω να ζητησω αυτον παλιν; |