1 Hijo mío, no olvides mi enseñanza, y que tu corazón observe mis mandamientos, | 1 υιε εμων νομιμων μη επιλανθανου τα δε ρηματα μου τηρειτω ση καρδια |
2 porque ellos te aportarán largos días, años de vida y prosperidad. | 2 μηκος γαρ βιου και ετη ζωης και ειρηνην προσθησουσιν σοι |
3 Que nunca te abandonen la buena fe y la lealtad: átalas a tu cuello. escríbelas sobre la tabla de tu corazón, | 3 ελεημοσυναι και πιστεις μη εκλιπετωσαν σε αφαψαι δε αυτας επι σω τραχηλω και ευρησεις χαριν |
4 y encontrarás favor y aprobación a los ojos de Dios y de los hombres. | 4 και προνοου καλα ενωπιον κυριου και ανθρωπων |
5 Confía en el Señor y de todo corazón y no te apoyes en tu propia inteligencia; | 5 ισθι πεποιθως εν ολη καρδια επι θεω επι δε ση σοφια μη επαιρου |
6 reconócelo a él en todos sus caminos y él allanará tus senderos. | 6 εν πασαις οδοις σου γνωριζε αυτην ινα ορθοτομη τας οδους σου ο δε πους σου ου μη προσκοπτη |
7 No seas sabio a tus propios ojos, teme al Señor y apártate del mal: | 7 μη ισθι φρονιμος παρα σεαυτω φοβου δε τον θεον και εκκλινε απο παντος κακου |
8 eso será un remedio para tu carne y savia para tus huesos. | 8 τοτε ιασις εσται τω σωματι σου και επιμελεια τοις οστεοις σου |
9 Honra al Señor con tus bienes y con las primicias de todas tus ganancias: | 9 τιμα τον κυριον απο σων δικαιων πονων και απαρχου αυτω απο σων καρπων δικαιοσυνης |
10 así tus graneros se llenarán de trigo y tus lagares desbordarán de vino nuevo. | 10 ινα πιμπληται τα ταμιεια σου πλησμονης σιτου οινω δε αι ληνοι σου εκβλυζωσιν |
11 No desprecies, hijo mío, la corrección del Señor, ni te disgustes cuando él te reprende, | 11 υιε μη ολιγωρει παιδειας κυριου μηδε εκλυου υπ' αυτου ελεγχομενος |
12 porque el Señor reprende a los que ama como un padre a su hijo muy querido. | 12 ον γαρ αγαπα κυριος παιδευει μαστιγοι δε παντα υιον ον παραδεχεται |
13 ¡Feliz el hombre que encontró la sabiduría y el que obtiene la inteligencia, | 13 μακαριος ανθρωπος ος ευρεν σοφιαν και θνητος ος ειδεν φρονησιν |
14 porque ganarla vale más que la plata y ella rinde más que el oro fino! | 14 κρειττον γαρ αυτην εμπορευεσθαι η χρυσιου και αργυριου θησαυρους |
15 Es más preciosa que las perlas y nada apetecible se le puede igualar. | 15 τιμιωτερα δε εστιν λιθων πολυτελων ουκ αντιταξεται αυτη ουδεν πονηρον ευγνωστος εστιν πασιν τοις εγγιζουσιν αυτη παν δε τιμιον ουκ αξιον αυτης εστιν |
16 En su mano derecha hay larga vida, y en su izquierda, riqueza y gloria. | 16 μηκος γαρ βιου και ετη ζωης εν τη δεξια αυτης εν δε τη αριστερα αυτης πλουτος και δοξα [16α] εκ του στοματος αυτης εκπορευεται δικαιοσυνη νομον δε και ελεον επι γλωσσης φορει |
17 Sus caminos son caminos deliciosos y todos sus senderos son apacibles. | 17 αι οδοι αυτης οδοι καλαι και παντες οι τριβοι αυτης εν ειρηνη |
18 Es un árbol de vida para los que se aferran a ella y los que la retienen son felices. | 18 ξυλον ζωης εστι πασι τοις αντεχομενοις αυτης και τοις επερειδομενοις επ' αυτην ως επι κυριον ασφαλης |
19 Por la sabiduría, el Señor fundó la tierra, por la inteligencia, afianzó los cielos; | 19 ο θεος τη σοφια εθεμελιωσεν την γην ητοιμασεν δε ουρανους εν φρονησει |
20 por su ciencia brotaron los océanos y las nubes destilan el rocío. | 20 εν αισθησει αβυσσοι ερραγησαν νεφη δε ερρυησαν δροσους |
21 Conserva, hijo mío, la prudencia y la reflexión; que ellas no se aparten de tus ojos. | 21 υιε μη παραρρυης τηρησον δε εμην βουλην και εννοιαν |
22 Ellas serán vida para tu alma y gracia para tu cuello. | 22 ινα ζηση η ψυχη σου και χαρις η περι σω τραχηλω [22α] εσται δε ιασις ταις σαρξι σου και επιμελεια τοις σοις οστεοις |
23 Entonces irás seguro por el camino y tu pie no tropezará. | 23 ινα πορευη πεποιθως εν ειρηνη πασας τας οδους σου ο δε πους σου ου μη προσκοψη |
24 Si te acuestas, no temblarás, y una vez acostado, tu sueño será agradable. | 24 εαν γαρ καθη αφοβος εση εαν δε καθευδης ηδεως υπνωσεις |
25 No temerás ningún sobresalto ni a los malvados que llegan como una tormenta. | 25 και ου φοβηθηση πτοησιν επελθουσαν ουδε ορμας ασεβων επερχομενας |
26 Porque el Señor será tu seguridad y preservará tu pie de la trampa. | 26 ο γαρ κυριος εσται επι πασων οδων σου και ερεισει σον ποδα ινα μη σαλευθης |
27 No niegues un beneficio al que lo necesite, siempre que esté en tus manos hacerlo. | 27 μη αποσχη ευ ποιειν ενδεη ηνικα αν εχη η χειρ σου βοηθειν |
28 No digas a tu prójimo: «Vuelve después, mañana te daré», si tienes con qué ayudarlo. | 28 μη ειπης επανελθων επανηκε και αυριον δωσω δυνατου σου οντος ευ ποιειν ου γαρ οιδας τι τεξεται η επιουσα |
29 No trames el mal contra tu prójimo, mientras vive confiado junto a ti. | 29 μη τεκτηνη επι σον φιλον κακα παροικουντα και πεποιθοτα επι σοι |
30 No litigues con un hombre sin motivo, si no te ha causado ningún mal. | 30 μη φιλεχθρησης προς ανθρωπον ματην μη τι εις σε εργασηται κακον |
31 No envidies al hombre violento ni elijas ninguno de sus caminos. | 31 μη κτηση κακων ανδρων ονειδη μηδε ζηλωσης τας οδους αυτων |
32 Porque el hombre perverso es abominable para el Señor, y él reserva su intimidad para los rectos. | 32 ακαθαρτος γαρ εναντι κυριου πας παρανομος εν δε δικαιοις ου συνεδριαζει |
33 La maldición del Señor está en la casa del malvado, pero él bendice la morada de los justos. | 33 καταρα θεου εν οικοις ασεβων επαυλεις δε δικαιων ευλογουνται |
34 El se burla de los insolentes y concede su favor a los humildes. | 34 κυριος υπερηφανοις αντιτασσεται ταπεινοις δε διδωσιν χαριν |
35 Los sabios heredarán la gloria, pero los necios cargarán con la ignominia. | 35 δοξαν σοφοι κληρονομησουσιν οι δε ασεβεις υψωσαν ατιμιαν |