Primus Machabaeorum 1

VULGATA	NOVA VULGATA
1 Et factum est, postquam percussit Alexander Philippi Macedo, qui primus regnavit in Græcia, egressus de terra Cethim, Darium regem Persarum et Medorum :	1 Et factum est, postquam per cussit Alexander Philippi Mace do, qui priusregnavit in Graecia, egressus de terra Cetthim, Darium regem Persarum etMedorum,
2 constituit prælia multa, et obtinuit omnium munitiones, et interfecit reges terræ,	2 constituit proelia multa et obtinuit munitiones et interfecit regesterrae;
3 et pertransiit usque ad fines terræ : et accepit spolia multitudinis gentium, et siluit terra in conspectu ejus.	3 et pertransiit usque ad fines terrae et accepit spolia multitudinisgentium, et siluit terra in conspectu eius, et exaltatum est et elevatum est coreius.
4 Et congregavit virtutem, et exercitum fortem nimis : et exaltatum est, et elevatum cor ejus :	4 Et congregavit virtutem fortem nimis et obtinuit regiones gentium ettyrannos, et facti sunt illi in tributum.
5 et obtinuit regiones gentium, et tyrannos : et facti sunt illi in tributum.	5 Et post haec decidit in lectum etcognovit quia moreretur;
6 Et post hæc decidit in lectum, et cognovit quia moreretur.	6 et vocavit pueros suos nobiles, qui secum erantnutriti a iuventute, et divisit illis regnum suum, cum adhuc viveret.
7 Et vocavit pueros suos nobiles, qui secum erant nutriti a juventute : et divisit illis regnum suum, cum adhuc viveret.	7 Etregnavit Alexander annis duodecim et mortuus est.
8 Et regnavit Alexander annis duodecim, et mortuus est.	8 Et obtinuerunt pueri eiusregnum, unusquisque in loco suo;
9 Et obtinuerunt pueri ejus regnum, unusquisque in loco suo :	9 et imposuerunt omnes sibi diademata postmortem eius, et filii eorum post eos annis multis. Et multiplicata sunt mala interra.
10 et imposuerunt omnes sibi diademata post mortem ejus, et filii eorum post eos annis multis, et multiplicata sunt mala in terra.	10 Et exiit ex eis radix peccatrix, Antiochus Epiphanes filius Antiochi regis,qui fuerat Romae obses, et regnavit in anno centesimo tricesimo septimo regniGraecorum.
11 Et exiit ex eis radix peccatrix, Antiochus illustris, filius Antiochi regis, qui fuerat Romæ obses : et regnavit in anno centesimo trigesimo septimo regni Græcorum.	11 In diebus illis exierunt ex Israel filii iniqui et suaseruntmultis dicentes: “ Eamus et disponamus testamentum cum gentibus, quae circanos sunt, quia, ex quo recessimus ab eis, invenerunt nos multa mala ”.
12 In diebus illis, exierunt ex Israël filii iniqui, et suaserunt multis, dicentes : Eamus, et disponamus testamentum cum gentibus, quæ circa nos sunt : quia ex quo recessimus ab eis, invenerunt nos multa mala.	12 Etbonus visus est sermo in oculis eorum;
13 Et bonus visus est sermo in oculis eorum.	13 et destinaverunt aliqui de populo etabierunt ad regem, et dedit illis potestatem, ut facerent iustitias gentium.
14 Et destinaverunt aliqui de populo, et abierunt ad regem : et dedit illis potestatem ut facerent justitiam gentium.	14 Et aedificaverunt gymnasium in Hierosolymis secundum leges nationum;
15 Et ædificaverunt gymnasium in Jerosolymis secundum leges nationum :	15 etfecerunt sibi praeputia et recesserunt a testamento sancto et iuncti suntnationibus et venumdati sunt, ut facerent malum.
16 et fecerunt sibi præputia, et recesserunt a testamento sancto, et juncti sunt nationibus, et venundati sunt ut facerent malum.	16 Et paratum est regnum in conspectu Antiochi, et coepit regnare in terraAegypti, ut regnaret super duo regna.
17 Et paratum est regnum in conspectu Antiochi, et cœpit regnare in terra Ægypti ut regnaret super duo regna.	17 Et intravit in Aegyptum in multitudinegravi, in curribus et elephantis et equitibus et navium multitudine;
18 Et intravit in Ægyptum in multitudine gravi, in curribus, et elephantis, et equitibus, et copiosa navium multitudine :	18 etconstituit bellum adversus Ptolemaeum regem Aegypti, et veritus est Ptolemaeus afacie eius et fugit, et ceciderunt vulnerati multi.
19 et constituit bellum adversus Ptolemæum regem Ægypti, et veritus est Ptolemæus a facie ejus, et fugit, et ceciderunt vulnerati multi.	19 Et comprehenderuntcivitates munitas in terra Aegypti, et accepit spolia terrae Aegypti.
20 Et comprehendit civitates munitas in terra Ægypti, et accepit spolia terræ Ægypti.	20 Etreversus est Antiochus, postquam percussit Aegyptum in centesimo et quadragesimotertio anno, et ascendit ad Israel et ad Hierosolyma in multitudine gravi
21 Et convertit Antiochus, postquam percussit Ægyptum in centesimo et quadragesimo tertio anno : et ascendit ad Israël,	21 etintravit in sanctificationem cum superbia et accepit altare aureum etcandelabrum luminis et universa vasa eius
22 et ascendit Jerosolymam in multitudine gravi.	22 et mensam propositionis etlibatoria et phialas et pateras aureas et velum et coronas et ornamentum aureum,quod in facie templi erat; et comminuit omnia.
23 Et intravit in sanctificationem cum superbia, et accepit altare aureum, et candelabrum luminis, et universa vasa ejus, et mensam propositionis, et libatoria, et phialas, et mortariola aurea, et velum, et coronas, et ornamentum aureum, quod in facie templi erat : et comminuit omnia.	23 Et accepit argentum et aurumet vasa concupiscibilia et accepit thesauros occultos, quos invenit;
24 Et accepit argentum, et aurum, et vasa concupiscibilia : et accepit thesauros occultos, quos invenit : et sublatis omnibus, abiit in terram suam.	24 et,sublatis omnibus, abiit in terram suam et fecit caedem hominum et locutus estsuperbia magna.
25 Et fecit cædem hominum, et locutus est in superbia magna.	25 Et factus est planctus magnus in Israel et in omni loco eorum;
26 Et factus est planctus magnus in Israël, et in omni loco eorum :	26 etingemuerunt principes et seniores, virgines et iuvenes infirmati sunt, etspeciositas mulierum immutata est,
27 et ingemuerunt principes et seniores ; virgines et juvenes infirmati sunt : et speciositas mulierum immutata est.	27 omnis maritus sumpsit lamentum, et, quaesedebat in toro maritali, lugebat;
28 Omnis maritus sumpsit lamentum, et quæ sedebant in thoro maritali, lugebant :	28 et commota est terra super habitantes inea, et universa domus Iacob induit confusionem.
29 et commota est terra super habitantes in ea, et universa domus Jacob induit confusionem.	29 Et post duos annos dierum misit rex principem tributorum in civitates Iudaeet venit Ierusalem cum turba magna;
30 Et post duos annos dierum, misit rex principem tributorum in civitates Juda, et venit Jerusalem cum turba magna.	30 et locutus est ad eos verba pacifica indolo, et crediderunt ei. Et irruit super civitatem repente et percussit eamplaga magna et perdidit populum multum ex Israel.
31 Et locutus est ad eos verba pacifica in dolo : et crediderunt ei.	31 Et accepit spolia civitatiset succendit eam igne et destruxit domos eius et muros eius in circuitu;
32 Et irruit super civitatem repente, et percussit eam plaga magna, et perdidit populum multum ex Israël.	32 etcaptivas duxerunt mulieres et natos et pecora possederunt.
33 Et accepit spolia civitatis : et succendit eam igni, et destruxit domos ejus, et muros ejus in circuitu :	33 Et aedificaveruntcivitatem David muro magno et firmo et turribus firmis; et facta est illis inarcem.
34 et captivas duxerunt mulieres, et natos et pecora possederunt.	34 Et posuerunt illic gentem peccatricem, viros iniquos, et convalueruntin ea;
35 Et ædificaverunt civitatem David muro magno et firmo, et turribus firmis, et facta est illis in arcem :	35 et posuerunt arma et escas et, congregatis spoliis Ierusalem,reposuerunt illic; et facti sunt in laqueum magnum.
36 et posuerunt illic gentem peccatricem viros iniquos, et convaluerunt in ea : et posuerunt arma, et escas, et congregaverunt spolia Jerusalem :	36 Et factum est hoc adinsidias sanctificationi et in diabolum malum in Israel semper;
37 et reposuerunt illic : et facti sunt in laqueum magnum.	37 et effuderuntsanguinem innocentem per circuitum sanctificationis et contaminaveruntsanctificationem.
38 Et factum est hoc ad insidias sanctificationi, et in diabolum malum in Israël :	38 Et fugerunt habitatores Ierusalem propter eos, et facta esthabitatio exterorum, et facta est extera semini suo; et nati eius reliquerunteam.
39 et effuderunt sanguinem innocentem per circuitum sanctificationis, et contaminaverunt sanctificationem.	39 Sanctificatio eius desolata est sicut solitudo, dies festi eius conversisunt in luctum, sabbata eius in opprobrium, honor eius in nihilum.
40 Et fugerunt habitatores Jerusalem propter eos, et facta est habitatio exterorum, et facta est extera semini suo, et nati ejus reliquerunt eam.	40 Secundumgloriam eius multiplicata est ignominia eius, et sublimitas eius conversa est inluctum.
41 Sanctificatio ejus desolata est sicut solitudo ; dies festi ejus conversi sunt in luctum, sabbata ejus in opprobrium, honores ejus in nihilum.	41 Et scripsit rex Antiochus omni regno suo, ut essent universi populus unus,
42 Secundum gloriam ejus multiplicata est ignominia ejus, et sublimitas ejus conversa est in luctum.	42 et relinqueret unusquisque legem suam. Et receperunt omnes gentes secundumverbum regis Antiochi;
43 Et scripsit rex Antiochus omni regno suo ut esset omnis populus unus : et relinqueret unusquisque legem suam.	43 et multi ex Israel consenserunt cultui eius etsacrificaverunt idolis et coinquinaverunt sabbatum.
44 Et consenserunt omnes gentes secundum verbum regis Antiochi :	44 Et misit rex libros permanus nuntiorum in Ierusalem et in civitates Iudae, ut sequerentur leges gentiumterrae,
45 et multi ex Israël consenserunt servituti ejus, et sacrificaverunt idolis, et coinquinaverunt sabbatum.	45 et prohibere holocausta et sacrificia et placationes fieri in temploDei et contaminare sabbata et dies sollemnes
46 Et misit rex libros per manus nuntiorum in Jerusalem, et in omnes civitates Juda, ut sequerentur leges gentium terræ,	46 et polluere sancta et sanctos,
47 et prohiberent holocausta et sacrificia, et placationes fieri in templo Dei,	47 instruere aras et templa et idola et immolare porcina et pecora communia
48 et prohiberent celebrari sabbatum, et dies solemnes :	48 et relinquere filios suos incircumcisos et polluere animas eorum in omni immundoet abominatione,
49 et jussit coinquinari sancta, et sanctum populum Israël.	49 ita ut obliviscerentur legem et immutarent omnesiustificationes;
50 Et jussit ædificari aras, et templa, et idola, et immolari carnes suillas, et pecora communia,	50 et, quicumque non fecerit secundum verbum regis Antiochi,morietur.
51 et relinquere filios suos incircumcisos, et coinquinari animas eorum in omnibus immundis, et abominationibus, ita ut obliviscerentur legem, et immutarent omnes justificationes Dei :	51 Secundum omnia verba haec scripsit omni regno suo et praeposuitconsideratores super omnem populum et mandavit civitatibus Iudae immolare percivitatem et civitatem.
52 et quicumque non fecissent secundum verbum regis Antiochi, morerentur.	52 Et congregati sunt multi de populo ad eos, omnes, quidereliquerant legem Domini, et fecerunt mala in terra;
53 Secundum omnia verba hæc scripsit omni regno suo : et præposuit principes populo, qui hæc fieri cogerent.	53 et posuerunt Israel inabditis et in absconditis fugitivorum locis.
54 Et jusserunt civitatibus Juda sacrificare.	54 Die quinta decima mensis Casleu, quinto et quadragesimo et centesimo anno,aedificavit abominationem desolationis super altare; et per civitates Iudae incircuitu aedificaverunt aras
55 Et congregati sunt multi de populo ad eos qui dereliquerant legem Domini, et fecerunt mala super terram :	55 et ante ianuas domorum et in plateissacrificabant.
56 et effugaverunt populum Israël in abditis, et in absconditis fugitivorum locis.	56 Et libros legis, quos invenerunt, combusserunt igne scindenteseos;
57 Die quintadecima mensis Casleu, quinto et quadragesimo et centesimo anno, ædificavit rex Antiochus abominandum idolum desolationis super altare Dei, et per universas civitates Juda in circuitu ædificaverunt aras :	57 et ubicumque inveniebatur apud aliquem liber testamenti, et si quisconsentiebat legi, constitutio regis interficiebat eum.
58 et ante januas domorum et in plateis incendebant thura, et sacrificabant :	58 In virtute suafaciebant haec Israeli, omnibus, qui inveniebantur in omni mense et mense incivitatibus.
59 et libros legis Dei combusserunt igni, scindentes eos :	59 Et quinta et vicesima die mensis sacrificabant super aram, quaeerat super altare;
60 et apud quemcumque inveniebantur libri testamenti Domini, et quicumque observabat legem Domini, secundum edictum regis trucidabant eum.	60 et mulieres, quae circumciderant filios suos,interficiebant secundum iussum
61 In virtute sua faciebant hæc populo Israël, qui inveniebatur in omni mense et mense in civitatibus.	61 — et suspendebant infantes a cervicibuseorum — et domos eorum et eos, qui circumciderant illos.
62 Et quinta et vigesima die mensis sacrificabant super aram, quæ erat contra altare.	62 Et multi in Israelobtinuerunt et confortati sunt apud se, ut non manducarent immunda,
63 Et mulieres, quæ circumcidebant filios suos, trucidabantur secundum jussum regis Antiochi,	63 etelegerunt mori, ut non polluerentur escis et non profanarent testamentumsanctum, et moriebantur.
64 et suspendebant pueros a cervicibus per universas domos eorum : et eos, qui circumciderant illos, trucidabant.	64 Et facta est ira magna super Israel valde.
65 Et multi de populo Israël definierunt apud se, ut non manducarent immunda : et elegerunt magis mori, quam cibis coinquinari immundis :
66 et noluerunt infringere legem Dei sanctam, et trucidati sunt :
67 et facta est ira magna super populum valde.