Mądrość Syracha 37

Biblia Tysiąclecia	EINHEITSUBERSETZUNG BIBEL
1 Każdy przyjaciel mówi: Jestem i ja twoim przyjacielem, ale zdarza się przyjaciel tylko z imienia.	1 Jeder Freund sagt: Ich bin dein Freund. Doch mancher Freund ist nur dem Namen nach Freund.
2 Czyż nie jest śmiertelną udręką, gdy towarzysz i przyjaciel zmienia się w nieprzyjaciela?	2 Ist es nicht ein tödlicher Schmerz, wenn ein gleich gesinnter Freund zum Feind wird?
3 O przewrotna skłonności! Czemu zostałaś stworzona, by okryć ziemię podstępem?	3 Weh, treuloser Freund, wozu bist du geschaffen? Um die weite Erde mit Falschheit zu erfüllen?
4 W pomyślności towarzysz cieszy się wraz z przyjacielem, a w czasie utrapienia staje przeciw niemu.	4 Übel ist ein Freund, der nur nach dem Tisch sieht; zur Zeit der Not hält er sich fern.
5 Towarzysz z przyjacielem trudzi się, by mieć pokarm, a w razie wojny chwyci za tarczę.	5 Ein guter Freund kämpft mit dem Feind, er hält den Schild gegen den Widersacher.
6 Nie zapomnij w duszy swej o przyjacielu i nie trać pamięci o nim wśród bogactw!	6 Vergiss nicht den Kampfgefährten! Hast du Beute gemacht, lass ihn nicht leer ausgehen!
7 Każdy doradca wysoko ceni swą radę, a przecież bywa i taki, który doradza na swoją korzyść.	7 Jeder Ratgeber weist mit der Hand die Richtung, doch mancher rät einen Weg zum eigenen Vorteil.
8 Strzeż się doradcy, a najpierw poznaj, jakie są jego potrzeby, - albowiem taki na swoją korzyść doradza - czy czasem nie zyska on czegoś na tobie, jakby losem,	8 Hüte dich vor dem Ratgeber! Erforsche zuerst, was seine Absicht ist. Denn auch er denkt an sich selbst. Doch warum soll das Los ihm zufallen?
9 i aby, mówiąc ci: Dobra jest twoja droga, nie stanął z przeciwka, by patrzeć na to, co przyjdzie na ciebie.	9 Er sagt zu dir: Dein Weg ist der rechte. Dann stellt er sich beiseite und schaut zu, wie du arm wirst.
10 Nie naradzaj się z tym, kto na cię patrzy krzywym okiem, a przed tymi, co ci zazdroszczą, ukryj zamiary!	10 Berate dich nicht mit deinem Neider; vor dem, der eifersüchtig ist, verbirg Geheimes!
11 [Nie naradzaj się] z kobietą co do jej rywalki, z tchórzliwym co do wojny, z kupcem co do zamiany towarów, z handlarzem co do sprzedaży, z zawistnym co do wdzięczności, z niemiłosiernym co do dobroczynności, z leniwym co do jakiejkolwiek pracy, z okresowym najemnikiem co do zakończenia zajęcia, z niewolnikiem opieszałym co do wielkiej pracy - gdy	11 Berate dich nicht mit einer Frau über ihre Nebenbuhlerin, mit einem Feind über den Kampf gegen ihn, mit einem Händler über das Geschäft, mit einem Käufer über die Ware, mit einem Geizhals über die Liebestätigkeit, mit einem Unbarmherzigen über das Glück des Mitmenschen, mit einem Faulen über seine Arbeit, mit einem Arbeiter über die Aussaat, mit einem trägen Sklaven über die Menge der Arbeit. Vertraue dich nie diesen Menschen an, wenn du Rat einholst.
12 Natomiast z człowiekiem pobożnym podtrzymuj znajomość, a także z tym, o którym wiesz, że strzeże przykazań, którego dusza podobna do twej duszy, i kto jeślibyś upadł, będzie współczuł tobie.	12 Doch berate dich mit einem stets Besonnenen, von dem du weißt, dass er die Gebote hält, mit einem, dessen Herz denkt wie dein Herz und der dir hilft, wenn du strauchelst.
13 Następnie trzymaj się rady twego serca, gdyż nad nią nie masz nic godniejszego wiary.	13 Doch achte auch auf den Rat deines Gewissens. Wer ist dir treuer als dieses?
14 Dusza bowiem człowieka zwykła czasem więcej objawić niż siedem czat siedzących wysoko dla wypatrywania.	14 Das Gewissen des Menschen gibt ihm bessere Auskunft als sieben Wächter auf der Warte.
15 A ponad to wszystko proś Najwyższego, aby po drodze prawdy kierował twoimi krokami.	15 Bei alledem bete zu Gott! Er wird in Treue deine Schritte lenken.
16 Początkiem każdego dzieła - słowo, a przed każdym działaniem - myśl.	16 Der Anfang eines jeden Werkes ist das Wort, der Anfang jeder Tat die Überlegung.
17 Korzeniem zamierzeń jest serce, skąd wyrastają cztery gałęzie:	17 Die Wurzel der Pläne ist das Herz.
18 dobro i zło, życie i śmierć, a nad tym wszystkim język ma pełną władzę.	18 Vier Reiser wachsen daraus hervor: Gutes und Böses, Leben und Tod. Doch die Zunge hat Gewalt über sie alle.
19 Bywa mędrzec, który jest mądry dla wielu innych, a dla siebie samego jest niczym;	19 Es gibt Weise, die für viele weise sind, für sich selber aber sind sie Toren.
20 bywa mędrzec, który przez swe mowy jest znienawidzony i wykluczą go z każdej wspaniałej uczty,	20 Es gibt Weise, die trotz ihres Wortes verachtet sind, von allen Genüssen sind sie ausgeschlossen.
21 nie da mu Pan uznania u innych, gdyż nie ma on żadnej mądrości.	21 [Denn vom Herrn wurde ihm keine Huld zuteil, weil ihm alle Weisheit fehlt.]
22 Bywa mędrzec, który jest mądry dla siebie samego, a owoce jego wiedzy okazują się na jego ciele.	22 Es gibt Weise, die für sich selbst weise sind; die Frucht ihres Wissens zeigt sich an ihrem Leib.
23 Bywa mędrzec, który naród swój wychowuje, a owoce jego rozumu są niezawodne.	23 Es gibt Weise, die für ihr Volk weise sind; die Frucht ihres Wissens ist von Dauer.
24 Kto jest mądry dla siebie, napełniony będzie zadowoleniem, a wszyscy, którzy go widzieć będą, nazwą go szczęśliwym.	24 Wer weise ist für sich selbst, sättigt sich an Genüssen, alle, die ihn sehen, preisen ihn glücklich.
25 Życie człowieka ma dni ograniczone, lecz nieprzeliczone są dni Izraela.	25 [Des Menschen Leben währt zählbare Tage, das Leben des Volkes Israel unzählbare Tage.]
26 Mądry uzyska chwałę u swego narodu, a imię jego żyć będzie na wieki.	26 Wer weise ist für das Volk, erlangt Ehre, sein Ruhm wird dauernd weiterleben.
27 Synu, w życiu doświadczaj siebie samego, patrz, co jest złem dla ciebie, i tego sobie odmów!	27 Mein Sohn, prüfe dich in deiner Lebensweise, beobachte, was dir schlecht bekommt, und meide es!
28 Nie wszystko służy wszystkim i nie każdy we wszystkim ma upodobanie.	28 Denn nicht alles ist für alle gut, nicht jeder kann jedes wählen.
29 Na żadnej uczcie nie bądź nienasycony i nie rzucaj się na potrawy!	29 Giere nicht nach jedem Genuss, stürz dich nicht auf alle Leckerbissen!
30 Z przejedzenia powstaje choroba, a nieumiarkowanie powoduje rozstrój żołądka.	30 Denn im Übermaß des Essens steckt die Krankheit, der Unmäßige verfällt heftigem Erbrechen.
31 Z przejedzenia wielu umarło, ale umiarkowany przedłuży swe życie.	31 Schon viele sind durch Unmäßigkeit gestorben, wer sich aber beherrscht, verlängert sein Leben.