Mądrość Syracha 37

Biblia Tysiąclecia	BIBBIA CEI 2008
1 Każdy przyjaciel mówi: Jestem i ja twoim przyjacielem, ale zdarza się przyjaciel tylko z imienia.	1 Ogni amico dice: «Anch’io sono amico», ma c’è chi è amico solo di nome.
2 Czyż nie jest śmiertelną udręką, gdy towarzysz i przyjaciel zmienia się w nieprzyjaciela?	2 Non è forse un dolore mortale un compagno e amico che diventa nemico?
3 O przewrotna skłonności! Czemu zostałaś stworzona, by okryć ziemię podstępem?	3 O inclinazione al male, come ti sei insinuata per ricoprire la terra di inganni?
4 W pomyślności towarzysz cieszy się wraz z przyjacielem, a w czasie utrapienia staje przeciw niemu.	4 C’è chi si rallegra con l’amico quando tutto va bene, ma al momento della tribolazione gli è ostile.
5 Towarzysz z przyjacielem trudzi się, by mieć pokarm, a w razie wojny chwyci za tarczę.	5 C’è chi si affligge con l’amico per amore del proprio ventre, ma di fronte alla battaglia prende lo scudo.
6 Nie zapomnij w duszy swej o przyjacielu i nie trać pamięci o nim wśród bogactw!	6 Non dimenticarti dell’amico nell’animo tuo, non scordarti di lui nella tua prosperità.
7 Każdy doradca wysoko ceni swą radę, a przecież bywa i taki, który doradza na swoją korzyść.	7 Ogni consigliere esalta il consiglio che dà, ma c’è chi consiglia a proprio vantaggio.
8 Strzeż się doradcy, a najpierw poznaj, jakie są jego potrzeby, - albowiem taki na swoją korzyść doradza - czy czasem nie zyska on czegoś na tobie, jakby losem,	8 Guàrdati da chi vuole darti consiglio e prima infórmati quali siano le sue necessità: egli infatti darà consigli a suo vantaggio; perché non abbia a gettare un laccio su di te
9 i aby, mówiąc ci: Dobra jest twoja droga, nie stanął z przeciwka, by patrzeć na to, co przyjdzie na ciebie.	9 e ti dica: «La tua via è buona», ma poi si tenga in disparte per vedere quel che ti succede.
10 Nie naradzaj się z tym, kto na cię patrzy krzywym okiem, a przed tymi, co ci zazdroszczą, ukryj zamiary!	10 Non consigliarti con chi ti guarda di sbieco e nascondi le tue intenzioni a quanti ti invidiano.
11 [Nie naradzaj się] z kobietą co do jej rywalki, z tchórzliwym co do wojny, z kupcem co do zamiany towarów, z handlarzem co do sprzedaży, z zawistnym co do wdzięczności, z niemiłosiernym co do dobroczynności, z leniwym co do jakiejkolwiek pracy, z okresowym najemnikiem co do zakończenia zajęcia, z niewolnikiem opieszałym co do wielkiej pracy - gdy	11 Non consigliarti con una donna sulla sua rivale e con un pauroso sulla guerra, con un mercante sul commercio e con un compratore sulla vendita, con un invidioso sulla riconoscenza e con uno spietato sulla bontà di cuore, con un pigro su una iniziativa qualsiasi e con un salariato sul raccolto, con uno schiavo pigro su un lavoro importante. Non dipendere da costoro per nessun consiglio.
12 Natomiast z człowiekiem pobożnym podtrzymuj znajomość, a także z tym, o którym wiesz, że strzeże przykazań, którego dusza podobna do twej duszy, i kto jeślibyś upadł, będzie współczuł tobie.	12 Frequenta invece un uomo giusto, di cui sai che osserva i comandamenti e ha un animo simile al tuo, perché se tu cadi, egli saprà compatirti.
13 Następnie trzymaj się rady twego serca, gdyż nad nią nie masz nic godniejszego wiary.	13 Attieniti al consiglio del tuo cuore, perché nessuno ti è più fedele.
14 Dusza bowiem człowieka zwykła czasem więcej objawić niż siedem czat siedzących wysoko dla wypatrywania.	14 Infatti la coscienza di un uomo talvolta suole avvertire meglio di sette sentinelle collocate in alto per spiare.
15 A ponad to wszystko proś Najwyższego, aby po drodze prawdy kierował twoimi krokami.	15 Per tutte queste cose invoca l’Altissimo, perché guidi la tua via secondo verità.
16 Początkiem każdego dzieła - słowo, a przed każdym działaniem - myśl.	16 Principio di ogni opera è la parola, prima di ogni azione c’è la riflessione.
17 Korzeniem zamierzeń jest serce, skąd wyrastają cztery gałęzie:	17 Radice di ogni mutamento è il cuore,
18 dobro i zło, życie i śmierć, a nad tym wszystkim język ma pełną władzę.	18 da cui derivano quattro scelte: bene e male, vita e morte, ma su tutto domina sempre la lingua.
19 Bywa mędrzec, który jest mądry dla wielu innych, a dla siebie samego jest niczym;	19 C’è l’esperto che insegna a molti, ma è inutile a se stesso.
20 bywa mędrzec, który przez swe mowy jest znienawidzony i wykluczą go z każdej wspaniałej uczty,	20 C’è chi posa a saggio nei discorsi ed è odioso, e finisce col mancare di ogni cibo;
21 nie da mu Pan uznania u innych, gdyż nie ma on żadnej mądrości.	21 il Signore non gli ha concesso alcun favore, perché è privo di ogni sapienza.
22 Bywa mędrzec, który jest mądry dla siebie samego, a owoce jego wiedzy okazują się na jego ciele.	22 C’è chi è saggio solo per se stesso e i frutti della sua intelligenza si notano sul suo corpo.
23 Bywa mędrzec, który naród swój wychowuje, a owoce jego rozumu są niezawodne.	23 Un uomo saggio istruisce il suo popolo, i frutti della sua intelligenza sono degni di fede.
24 Kto jest mądry dla siebie, napełniony będzie zadowoleniem, a wszyscy, którzy go widzieć będą, nazwą go szczęśliwym.	24 Un uomo saggio è colmato di benedizioni, tutti quelli che lo vedono lo proclamano beato.
25 Życie człowieka ma dni ograniczone, lecz nieprzeliczone są dni Izraela.	25 La vita dell’uomo ha i giorni contati, ma i giorni d’Israele sono senza numero.
26 Mądry uzyska chwałę u swego narodu, a imię jego żyć będzie na wieki.	26 Il saggio ottiene fiducia tra il suo popolo, e il suo nome vivrà per sempre.
27 Synu, w życiu doświadczaj siebie samego, patrz, co jest złem dla ciebie, i tego sobie odmów!	27 Figlio, per tutta la tua vita esamina te stesso, vedi quello che ti nuoce e non concedertelo.
28 Nie wszystko służy wszystkim i nie każdy we wszystkim ma upodobanie.	28 Difatti non tutto conviene a tutti e non tutti approvano ogni cosa.
29 Na żadnej uczcie nie bądź nienasycony i nie rzucaj się na potrawy!	29 Non essere ingordo per qualsiasi ghiottoneria e non ti gettare sulle vivande,
30 Z przejedzenia powstaje choroba, a nieumiarkowanie powoduje rozstrój żołądka.	30 perché l’abuso dei cibi causa malattie e l’ingordigia provoca le coliche.
31 Z przejedzenia wielu umarło, ale umiarkowany przedłuży swe życie.	31 Molti sono morti per ingordigia, chi invece si controlla vivrà a lungo.