1 αυται αι παιδειαι σαλωμωντος αι αδιακριτοι ας εξεγραψαντο οι φιλοι εζεκιου του βασιλεως της ιουδαιας | 1 Do not congratulate yourself about tomorrow, since you do not know what today wil bring forth. |
2 δοξα θεου κρυπτει λογον δοξα δε βασιλεως τιμα πραγματα | 2 Let someone else sing your praises, but not your own mouth, a stranger, but not your own lips. |
3 ουρανος υψηλος γη δε βαθεια καρδια δε βασιλεως ανεξελεγκτος | 3 Heavy is the stone, weighty is the sand; heavier than both -- a grudge borne by a fool. |
4 τυπτε αδοκιμον αργυριον και καθαρισθησεται καθαρον απαν | 4 Cruel is wrath, overwhelming is anger; but jealousy, who can withstand that? |
5 κτεινε ασεβεις εκ προσωπου βασιλεως και κατορθωσει εν δικαιοσυνη ο θρονος αυτου | 5 Better open reproof than feigned love. |
6 μη αλαζονευου ενωπιον βασιλεως μηδε εν τοποις δυναστων υφιστασο | 6 Trustworthy are blows from a friend, deceitful are kisses from a foe. |
7 κρεισσον γαρ σοι το ρηθηναι αναβαινε προς με η ταπεινωσαι σε εν προσωπω δυναστου α ειδον οι οφθαλμοι σου λεγε | 7 The gorged throat revolts at honey, the hungry throat finds al bitterness sweet. |
8 μη προσπιπτε εις μαχην ταχεως ινα μη μεταμεληθης επ' εσχατων ηνικα αν σε ονειδιση ο σος φιλος | 8 Like a bird that strays from its nest, so is anyone who strays away from home. |
9 αναχωρει εις τα οπισω μη καταφρονει | 9 Oil and perfume gladden the heart, and the sweetness of friendship rather than self-reliance. |
10 μη σε ονειδιση μεν ο φιλος η δε μαχη σου και η εχθρα ουκ απεσται αλλ' εσται σοι ιση θανατω [10α] χαρις και φιλια ελευθεροι ας τηρησον σεαυτω ινα μη επονειδιστος γενη αλλα φυλαξον τας οδους σου ευσυναλλακτως | 10 Do not give up your friend or your father's friend; when trouble comes, do not go off to your brother'shouse, better a near neighbour than a distant brother. |
11 μηλον χρυσουν εν ορμισκω σαρδιου ουτως ειπειν λογον | 11 Learn to be wise, my child, and gladden my heart, that I may have an answer for anyone who insultsme. |
12 εις ενωτιον χρυσουν σαρδιον πολυτελες δεδεται λογος σοφος εις ευηκοον ους | 12 The discreet sees danger and takes shelter, simpletons go ahead and pay the penalty. |
13 ωσπερ εξοδος χιονος εν αμητω κατα καυμα ωφελει ουτως αγγελος πιστος τους αποστειλαντας αυτον ψυχας γαρ των αυτω χρωμενων ωφελει | 13 Take the man's clothes! He has gone surety for a stranger. Take a pledge from him, for personsunknown. |
14 ωσπερ ανεμοι και νεφη και υετοι επιφανεστατοι ουτως οι καυχωμενοι επι δοσει ψευδει | 14 Whoever at dawn loudly blesses his neighbour -- it will be reckoned to him as a curse. |
15 εν μακροθυμια ευοδια βασιλευσιν γλωσσα δε μαλακη συντριβει οστα | 15 The dripping of a gutter on a rainy day and a quarrelsome woman are alike; |
16 μελι ευρων φαγε το ικανον μηποτε πλησθεις εξεμεσης | 16 whoever can restrain her, can restrain the wind, and take a firm hold on grease. |
17 σπανιον εισαγε σον ποδα προς τον σεαυτου φιλον μηποτε πλησθεις σου μισηση σε | 17 Iron is sharpened by iron, one person is sharpened by contact with another. |
18 ροπαλον και μαχαιρα και τοξευμα ακιδωτον ουτως και ανηρ ο καταμαρτυρων του φιλου αυτου μαρτυριαν ψευδη | 18 Whoever tends the fig tree eats its figs, whoever looks after his master wil be honoured. |
19 οδους κακου και πους παρανομου ολειται εν ημερα κακη | 19 As water reflects face back to face, so one human heart reflects another. |
20 ωσπερ οξος ελκει ασυμφορον ουτως προσπεσον παθος εν σωματι καρδιαν λυπει [20α] ωσπερ σης ιματιω και σκωληξ ξυλω ουτως λυπη ανδρος βλαπτει καρδιαν | 20 Sheol and Perdition are never satisfied, insatiable, too, are human eyes. |
21 εαν πεινα ο εχθρος σου τρεφε αυτον εαν διψα ποτιζε αυτον | 21 A furnace for silver, a foundry for gold: a person is worth what his reputation is worth. |
22 τουτο γαρ ποιων ανθρακας πυρος σωρευσεις επι την κεφαλην αυτου ο δε κυριος ανταποδωσει σοι αγαθα | 22 Pound a fool in a mortar, among grain with a pestle, his fol y wil not leave him. |
23 ανεμος βορεας εξεγειρει νεφη προσωπον δε αναιδες γλωσσαν ερεθιζει | 23 Know your flocks' condition well, take good care of your herds; |
24 κρειττον οικειν επι γωνιας δωματος η μετα γυναικος λοιδορου εν οικια κοινη | 24 for riches do not last for ever, crowns do not hand themselves on from age to age. |
25 ωσπερ υδωρ ψυχρον ψυχη διψωση προσηνες ουτως αγγελια αγαθη εκ γης μακροθεν | 25 The grass once gone, the aftergrowth appearing, the hay gathered in from the mountains, |
26 ωσπερ ει τις πηγην φρασσοι και υδατος εξοδον λυμαινοιτο ουτως ακοσμον δικαιον πεπτωκεναι ενωπιον ασεβους | 26 you should have lambs to clothe you, goats to buy you a field, |
27 εσθιειν μελι πολυ ου καλον τιμαν δε χρη λογους ενδοξους | 27 goat's milk sufficient to feed you, to feed your household and provide for your serving girls. |
28 ωσπερ πολις τα τειχη καταβεβλημενη και ατειχιστος ουτως ανηρ ος ου μετα βουλης τι πρασσει | |