1 υιε εαν εγγυηση σον φιλον παραδωσεις σην χειρα εχθρω | 1 Meu filho, se ficaste por fiador do teu próximo, se estendeste a mão a um estranho, |
2 παγις γαρ ισχυρα ανδρι τα ιδια χειλη και αλισκεται χειλεσιν ιδιου στοματος | 2 se te ligaste com as palavras de teus lábios, se ficaste cativo com a tua própria linguagem, |
3 ποιει υιε α εγω σοι εντελλομαι και σωζου ηκεις γαρ εις χειρας κακων δια σον φιλον ιθι μη εκλυομενος παροξυνε δε και τον φιλον σου ον ενεγυησω | 3 faze, pois, meu filho, o que te digo: livra-te, pois caíste nas mãos do teu próximo; vai, apressa-te, solicita-o com instância, |
4 μη δως υπνον σοις ομμασιν μηδε επινυσταξης σοις βλεφαροις | 4 não concedas sono aos teus olhos, nem repouso às tuas pálpebras. |
5 ινα σωζη ωσπερ δορκας εκ βροχων και ωσπερ ορνεον εκ παγιδος | 5 Salva-te como a gazela {do caçador}, e como o pássaro das mãos do que arma laços. |
6 ιθι προς τον μυρμηκα ω οκνηρε και ζηλωσον ιδων τας οδους αυτου και γενου εκεινου σοφωτερος | 6 Vai, ó preguiçoso, ter com a formiga, observa seu proceder e torna-te sábio: |
7 εκεινω γαρ γεωργιου μη υπαρχοντος μηδε τον αναγκαζοντα εχων μηδε υπο δεσποτην ων | 7 ela não tem chefe, nem inspetor, nem mestre; |
8 ετοιμαζεται θερους την τροφην πολλην τε εν τω αμητω ποιειται την παραθεσιν [8α] η πορευθητι προς την μελισσαν και μαθε ως εργατις εστιν την τε εργασιαν ως σεμνην ποιειται [8β] ης τους πονους βασιλεις και ιδιωται προς υγιειαν προσφερονται ποθεινη δε εστιν πασιν και επιδοξος [8χ] καιπερ ουσα τη ρωμη ασθενης την σοφιαν τιμησασα προηχθη | 8 prepara no verão sua provisão, apanha no tempo da ceifa sua comida. |
9 εως τινος οκνηρε κατακεισαι ποτε δε εξ υπνου εγερθηση | 9 Até quando, ó preguiçoso, dormirás? Quando te levantarás de teu sono? |
10 ολιγον μεν υπνοις ολιγον δε καθησαι μικρον δε νυσταζεις ολιγον δε εναγκαλιζη χερσιν στηθη | 10 Um pouco para dormir, outro pouco para dormitar, outro pouco para cruzar as mãos no seu leito, |
11 ειτ' εμπαραγινεται σοι ωσπερ κακος οδοιπορος η πενια και η ενδεια ωσπερ αγαθος δρομευς [11α] εαν δε αοκνος ης ηξει ωσπερ πηγη ο αμητος σου η δε ενδεια ωσπερ κακος δρομευς απαυτομολησει | 11 e a indigência virá sobre ti como um ladrão; a pobreza, como um homem armado. |
12 ανηρ αφρων και παρανομος πορευεται οδους ουκ αγαθας | 12 É um homem perverso, um iníquo aquele que caminha com falsidade na boca; |
13 ο δ' αυτος εννευει οφθαλμω σημαινει δε ποδι διδασκει δε εννευμασιν δακτυλων | 13 pisca os olhos, bate com o pé, faz sinais com os dedos; |
14 διεστραμμενη δε καρδια τεκταινεται κακα εν παντι καιρω ο τοιουτος ταραχας συνιστησιν πολει | 14 só há perversidade em seu coração, não cessa de maquinar o mal, e de semear questões. |
15 δια τουτο εξαπινης ερχεται η απωλεια αυτου διακοπη και συντριβη ανιατος | 15 Por isso, repentinamente, virá sua ruína, de improviso ficará irremediavelmente quebrantado. |
16 οτι χαιρει πασιν οις μισει ο κυριος συντριβεται δε δι' ακαθαρσιαν ψυχης | 16 Seis coisas há que o Senhor odeia e uma sétima que lhe é uma abominação: |
17 οφθαλμος υβριστου γλωσσα αδικος χειρες εκχεουσαι αιμα δικαιου | 17 olhos altivos, língua mentirosa, mãos que derramam sangue inocente, |
18 και καρδια τεκταινομενη λογισμους κακους και ποδες επισπευδοντες κακοποιειν | 18 um coração que maquina projetos perversos, pés pressurosos em correr ao mal, |
19 εκκαιει ψευδη μαρτυς αδικος και επιπεμπει κρισεις ανα μεσον αδελφων | 19 um falso testemunho que profere mentiras e aquele que semeia discórdias entre irmãos. |
20 υιε φυλασσε νομους πατρος σου και μη απωση θεσμους μητρος σου | 20 Guarda, filho meu, os preceitos de teu pai, não desprezes o ensinamento de tua mãe. |
21 αφαψαι δε αυτους επι ση ψυχη δια παντος και εγκλοιωσαι επι σω τραχηλω | 21 Traze-os constantemente ligados ao teu coração e presos ao teu pescoço. |
22 ηνικα αν περιπατης επαγου αυτην και μετα σου εστω ως δ' αν καθευδης φυλασσετω σε ινα εγειρομενω συλλαλη σοι | 22 Servir-te-ão de guia ao caminhares, de guarda ao dormires e falarão contigo ao despertares, |
23 οτι λυχνος εντολη νομου και φως και οδος ζωης ελεγχος και παιδεια | 23 porque o preceito é uma tocha, o ensinamento é uma luz, a correção e a disciplina são o caminho da vida, |
24 του διαφυλασσειν σε απο γυναικος υπανδρου και απο διαβολης γλωσσης αλλοτριας | 24 para te preservar da mulher corrupta e da língua lisonjeira da estranha. |
25 μη σε νικηση καλλους επιθυμια μηδε αγρευθης σοις οφθαλμοις μηδε συναρπασθης απο των αυτης βλεφαρων | 25 Não cobices sua formosura em teu coração, não te deixes prender por seus olhares; |
26 τιμη γαρ πορνης οση και ενος αρτου γυνη δε ανδρων τιμιας ψυχας αγρευει | 26 por uma meretriz o homem se reduz a um pedaço de pão, e a mulher adúltera arrebata a vida preciosa do homem. |
27 αποδησει τις πυρ εν κολπω τα δε ιματια ου κατακαυσει | 27 Porventura pode alguém esconder fogo em seu seio sem que suas vestes se inflamem? |
28 η περιπατησει τις επ' ανθρακων πυρος τους δε ποδας ου κατακαυσει | 28 Pode caminhar sobre brasas sem que seus pés se queimem? |
29 ουτως ο εισελθων προς γυναικα υπανδρον ουκ αθωωθησεται ουδε πας ο απτομενος αυτης | 29 Assim o que vai para junto da mulher do seu próximo não ficará impune depois de a tocar. |
30 ου θαυμαστον εαν αλω τις κλεπτων κλεπτει γαρ ινα εμπληση την ψυχην πεινων | 30 Não se despreza o ladrão que furta para satisfazer seu apetite, quando tem fome; |
31 εαν δε αλω αποτεισει επταπλασια και παντα τα υπαρχοντα αυτου δους ρυσεται εαυτον | 31 se for preso, restituirá sete vezes mais e entregará todos os bens de sua casa. |
32 ο δε μοιχος δι' ενδειαν φρενων απωλειαν τη ψυχη αυτου περιποιειται | 32 Quem comete adultério carece de senso, é por sua própria culpa que um homem assim procede. |
33 οδυνας τε και ατιμιας υποφερει το δε ονειδος αυτου ουκ εξαλειφθησεται εις τον αιωνα | 33 Só encontrará infâmia e ignomínia e seu opróbrio não se apagará, |
34 μεστος γαρ ζηλου θυμος ανδρος αυτης ου φεισεται εν ημερα κρισεως | 34 porque o marido, furioso e ciumento, não perdoará no dia da vingança, |
35 ουκ ανταλλαξεται ουδενος λυτρου την εχθραν ουδε μη διαλυθη πολλων δωρων | 35 não se aplacará por resgate algum, nem aceitará nada, se multiplicares os presentes. |