1 υιε εαν εγγυηση σον φιλον παραδωσεις σην χειρα εχθρω | 1 My son, if you have become surety to your neighbor, given your hand in pledge to another, |
2 παγις γαρ ισχυρα ανδρι τα ιδια χειλη και αλισκεται χειλεσιν ιδιου στοματος | 2 You have been snared by the utterance of your lips, caught by the words of your mouth; |
3 ποιει υιε α εγω σοι εντελλομαι και σωζου ηκεις γαρ εις χειρας κακων δια σον φιλον ιθι μη εκλυομενος παροξυνε δε και τον φιλον σου ον ενεγυησω | 3 So do this, my son, to free yourself, since you have fallen into your neighbor's power: Go, hurry, stir up your neighbor! |
4 μη δως υπνον σοις ομμασιν μηδε επινυσταξης σοις βλεφαροις | 4 Give no sleep to your eyes, nor slumber to your eyelids; |
5 ινα σωζη ωσπερ δορκας εκ βροχων και ωσπερ ορνεον εκ παγιδος | 5 Free yourself as a gazelle from the snare, or as a bird from the hand of the fowler. |
6 ιθι προς τον μυρμηκα ω οκνηρε και ζηλωσον ιδων τας οδους αυτου και γενου εκεινου σοφωτερος | 6 Go to the ant, O sluggard, study her ways and learn wisdom; |
7 εκεινω γαρ γεωργιου μη υπαρχοντος μηδε τον αναγκαζοντα εχων μηδε υπο δεσποτην ων | 7 For though she has no chief, no commander or ruler, |
8 ετοιμαζεται θερους την τροφην πολλην τε εν τω αμητω ποιειται την παραθεσιν [8α] η πορευθητι προς την μελισσαν και μαθε ως εργατις εστιν την τε εργασιαν ως σεμνην ποιειται [8β] ης τους πονους βασιλεις και ιδιωται προς υγιειαν προσφερονται ποθεινη δε εστιν πασιν και επιδοξος [8χ] καιπερ ουσα τη ρωμη ασθενης την σοφιαν τιμησασα προηχθη | 8 She procures her food in the summer, stores up her provisions in the harvest. |
9 εως τινος οκνηρε κατακεισαι ποτε δε εξ υπνου εγερθηση | 9 How long, O sluggard, will you rest? when will you rise from your sleep? |
10 ολιγον μεν υπνοις ολιγον δε καθησαι μικρον δε νυσταζεις ολιγον δε εναγκαλιζη χερσιν στηθη | 10 A little sleep, a little slumber, a little folding of the arms to rest-- |
11 ειτ' εμπαραγινεται σοι ωσπερ κακος οδοιπορος η πενια και η ενδεια ωσπερ αγαθος δρομευς [11α] εαν δε αοκνος ης ηξει ωσπερ πηγη ο αμητος σου η δε ενδεια ωσπερ κακος δρομευς απαυτομολησει | 11 Then will poverty come upon you like a highway man, and want like an armed man. |
12 ανηρ αφρων και παρανομος πορευεται οδους ουκ αγαθας | 12 A scoundrel, a villain, is he who deals in crooked talk. |
13 ο δ' αυτος εννευει οφθαλμω σημαινει δε ποδι διδασκει δε εννευμασιν δακτυλων | 13 He winks his eyes, shuffles his feet, makes signs with his fingers; |
14 διεστραμμενη δε καρδια τεκταινεται κακα εν παντι καιρω ο τοιουτος ταραχας συνιστησιν πολει | 14 He has perversity in his heart, is always plotting evil, sows discord. |
15 δια τουτο εξαπινης ερχεται η απωλεια αυτου διακοπη και συντριβη ανιατος | 15 Therefore suddenly ruin comes upon him; in an instant he is crushed beyond cure. |
16 οτι χαιρει πασιν οις μισει ο κυριος συντριβεται δε δι' ακαθαρσιαν ψυχης | 16 There are six things the LORD hates, yes, seven are an abomination to him; |
17 οφθαλμος υβριστου γλωσσα αδικος χειρες εκχεουσαι αιμα δικαιου | 17 Haughty eyes, a lying tongue, and hands that shed innocent blood; |
18 και καρδια τεκταινομενη λογισμους κακους και ποδες επισπευδοντες κακοποιειν | 18 A heart that plots wicked schemes, feet that run swiftly to evil, |
19 εκκαιει ψευδη μαρτυς αδικος και επιπεμπει κρισεις ανα μεσον αδελφων | 19 The false witness who utters lies, and he who sows discord among brothers. |
20 υιε φυλασσε νομους πατρος σου και μη απωση θεσμους μητρος σου | 20 Observe, my son, your father's bidding, and reject not your mother's teaching; |
21 αφαψαι δε αυτους επι ση ψυχη δια παντος και εγκλοιωσαι επι σω τραχηλω | 21 Keep them fastened over your heart always, put them around your neck; |
22 ηνικα αν περιπατης επαγου αυτην και μετα σου εστω ως δ' αν καθευδης φυλασσετω σε ινα εγειρομενω συλλαλη σοι | |
23 οτι λυχνος εντολη νομου και φως και οδος ζωης ελεγχος και παιδεια | 23 For the bidding is a lamp, and the teaching a light, and a way to life are the reproofs of discipline; |
24 του διαφυλασσειν σε απο γυναικος υπανδρου και απο διαβολης γλωσσης αλλοτριας | 24 To keep you from your neighbor's wife, from the smooth tongue of the adulteress. |
25 μη σε νικηση καλλους επιθυμια μηδε αγρευθης σοις οφθαλμοις μηδε συναρπασθης απο των αυτης βλεφαρων | 25 Lust not in your heart after her beauty, let her not captivate you with her glance! |
26 τιμη γαρ πορνης οση και ενος αρτου γυνη δε ανδρων τιμιας ψυχας αγρευει | 26 For the price of a loose woman may be scarcely a loaf of bread, But if she is married, she is a trap for your precious life. |
27 αποδησει τις πυρ εν κολπω τα δε ιματια ου κατακαυσει | 27 Can a man take fire to his bosom, and his garments not burned? |
28 η περιπατησει τις επ' ανθρακων πυρος τους δε ποδας ου κατακαυσει | 28 Or can a man walk on live coals, and his feet not be scorched? |
29 ουτως ο εισελθων προς γυναικα υπανδρον ουκ αθωωθησεται ουδε πας ο απτομενος αυτης | 29 So with him who goes in to his neighbor's wife-- none who touches her shall go unpunished. |
30 ου θαυμαστον εαν αλω τις κλεπτων κλεπτει γαρ ινα εμπληση την ψυχην πεινων | 30 Men despise not the thief if he steals to satisfy his appetite when he is hungry; |
31 εαν δε αλω αποτεισει επταπλασια και παντα τα υπαρχοντα αυτου δους ρυσεται εαυτον | 31 Yet if he be caught he must pay back sevenfold; all the wealth of his house he may yield up. |
32 ο δε μοιχος δι' ενδειαν φρενων απωλειαν τη ψυχη αυτου περιποιειται | 32 But he who commits adultery is a fool; he who would destroy himself does it. |
33 οδυνας τε και ατιμιας υποφερει το δε ονειδος αυτου ουκ εξαλειφθησεται εις τον αιωνα | 33 A degrading beating will he get, and his disgrace will not be wiped away; |
34 μεστος γαρ ζηλου θυμος ανδρος αυτης ου φεισεται εν ημερα κρισεως | 34 For vindictive is the husband's wrath, he will have no pity on the day of vengeance; |
35 ουκ ανταλλαξεται ουδενος λυτρου την εχθραν ουδε μη διαλυθη πολλων δωρων | 35 He will not consider any restitution, nor be satisfied with the greatest gifts. |