1 υιε εμων νομιμων μη επιλανθανου τα δε ρηματα μου τηρειτω ση καρδια | 1 Hijo mío, no olvides mi enseñanza, y que tu corazón observe mis mandamientos, |
2 μηκος γαρ βιου και ετη ζωης και ειρηνην προσθησουσιν σοι | 2 porque ellos te aportarán largos días, años de vida y prosperidad. |
3 ελεημοσυναι και πιστεις μη εκλιπετωσαν σε αφαψαι δε αυτας επι σω τραχηλω και ευρησεις χαριν | 3 Que nunca te abandonen la buena fe y la lealtad: átalas a tu cuello. escríbelas sobre la tabla de tu corazón, |
4 και προνοου καλα ενωπιον κυριου και ανθρωπων | 4 y encontrarás favor y aprobación a los ojos de Dios y de los hombres. |
5 ισθι πεποιθως εν ολη καρδια επι θεω επι δε ση σοφια μη επαιρου | 5 Confía en el Señor y de todo corazón y no te apoyes en tu propia inteligencia; |
6 εν πασαις οδοις σου γνωριζε αυτην ινα ορθοτομη τας οδους σου ο δε πους σου ου μη προσκοπτη | 6 reconócelo a él en todos sus caminos y él allanará tus senderos. |
7 μη ισθι φρονιμος παρα σεαυτω φοβου δε τον θεον και εκκλινε απο παντος κακου | 7 No seas sabio a tus propios ojos, teme al Señor y apártate del mal: |
8 τοτε ιασις εσται τω σωματι σου και επιμελεια τοις οστεοις σου | 8 eso será un remedio para tu carne y savia para tus huesos. |
9 τιμα τον κυριον απο σων δικαιων πονων και απαρχου αυτω απο σων καρπων δικαιοσυνης | 9 Honra al Señor con tus bienes y con las primicias de todas tus ganancias: |
10 ινα πιμπληται τα ταμιεια σου πλησμονης σιτου οινω δε αι ληνοι σου εκβλυζωσιν | 10 así tus graneros se llenarán de trigo y tus lagares desbordarán de vino nuevo. |
11 υιε μη ολιγωρει παιδειας κυριου μηδε εκλυου υπ' αυτου ελεγχομενος | 11 No desprecies, hijo mío, la corrección del Señor, ni te disgustes cuando él te reprende, |
12 ον γαρ αγαπα κυριος παιδευει μαστιγοι δε παντα υιον ον παραδεχεται | 12 porque el Señor reprende a los que ama como un padre a su hijo muy querido. |
13 μακαριος ανθρωπος ος ευρεν σοφιαν και θνητος ος ειδεν φρονησιν | 13 ¡Feliz el hombre que encontró la sabiduría y el que obtiene la inteligencia, |
14 κρειττον γαρ αυτην εμπορευεσθαι η χρυσιου και αργυριου θησαυρους | 14 porque ganarla vale más que la plata y ella rinde más que el oro fino! |
15 τιμιωτερα δε εστιν λιθων πολυτελων ουκ αντιταξεται αυτη ουδεν πονηρον ευγνωστος εστιν πασιν τοις εγγιζουσιν αυτη παν δε τιμιον ουκ αξιον αυτης εστιν | 15 Es más preciosa que las perlas y nada apetecible se le puede igualar. |
16 μηκος γαρ βιου και ετη ζωης εν τη δεξια αυτης εν δε τη αριστερα αυτης πλουτος και δοξα [16α] εκ του στοματος αυτης εκπορευεται δικαιοσυνη νομον δε και ελεον επι γλωσσης φορει | 16 En su mano derecha hay larga vida, y en su izquierda, riqueza y gloria. |
17 αι οδοι αυτης οδοι καλαι και παντες οι τριβοι αυτης εν ειρηνη | 17 Sus caminos son caminos deliciosos y todos sus senderos son apacibles. |
18 ξυλον ζωης εστι πασι τοις αντεχομενοις αυτης και τοις επερειδομενοις επ' αυτην ως επι κυριον ασφαλης | 18 Es un árbol de vida para los que se aferran a ella y los que la retienen son felices. |
19 ο θεος τη σοφια εθεμελιωσεν την γην ητοιμασεν δε ουρανους εν φρονησει | 19 Por la sabiduría, el Señor fundó la tierra, por la inteligencia, afianzó los cielos; |
20 εν αισθησει αβυσσοι ερραγησαν νεφη δε ερρυησαν δροσους | 20 por su ciencia brotaron los océanos y las nubes destilan el rocío. |
21 υιε μη παραρρυης τηρησον δε εμην βουλην και εννοιαν | 21 Conserva, hijo mío, la prudencia y la reflexión; que ellas no se aparten de tus ojos. |
22 ινα ζηση η ψυχη σου και χαρις η περι σω τραχηλω [22α] εσται δε ιασις ταις σαρξι σου και επιμελεια τοις σοις οστεοις | 22 Ellas serán vida para tu alma y gracia para tu cuello. |
23 ινα πορευη πεποιθως εν ειρηνη πασας τας οδους σου ο δε πους σου ου μη προσκοψη | 23 Entonces irás seguro por el camino y tu pie no tropezará. |
24 εαν γαρ καθη αφοβος εση εαν δε καθευδης ηδεως υπνωσεις | 24 Si te acuestas, no temblarás, y una vez acostado, tu sueño será agradable. |
25 και ου φοβηθηση πτοησιν επελθουσαν ουδε ορμας ασεβων επερχομενας | 25 No temerás ningún sobresalto ni a los malvados que llegan como una tormenta. |
26 ο γαρ κυριος εσται επι πασων οδων σου και ερεισει σον ποδα ινα μη σαλευθης | 26 Porque el Señor será tu seguridad y preservará tu pie de la trampa. |
27 μη αποσχη ευ ποιειν ενδεη ηνικα αν εχη η χειρ σου βοηθειν | 27 No niegues un beneficio al que lo necesite, siempre que esté en tus manos hacerlo. |
28 μη ειπης επανελθων επανηκε και αυριον δωσω δυνατου σου οντος ευ ποιειν ου γαρ οιδας τι τεξεται η επιουσα | 28 No digas a tu prójimo: «Vuelve después, mañana te daré», si tienes con qué ayudarlo. |
29 μη τεκτηνη επι σον φιλον κακα παροικουντα και πεποιθοτα επι σοι | 29 No trames el mal contra tu prójimo, mientras vive confiado junto a ti. |
30 μη φιλεχθρησης προς ανθρωπον ματην μη τι εις σε εργασηται κακον | 30 No litigues con un hombre sin motivo, si no te ha causado ningún mal. |
31 μη κτηση κακων ανδρων ονειδη μηδε ζηλωσης τας οδους αυτων | 31 No envidies al hombre violento ni elijas ninguno de sus caminos. |
32 ακαθαρτος γαρ εναντι κυριου πας παρανομος εν δε δικαιοις ου συνεδριαζει | 32 Porque el hombre perverso es abominable para el Señor, y él reserva su intimidad para los rectos. |
33 καταρα θεου εν οικοις ασεβων επαυλεις δε δικαιων ευλογουνται | 33 La maldición del Señor está en la casa del malvado, pero él bendice la morada de los justos. |
34 κυριος υπερηφανοις αντιτασσεται ταπεινοις δε διδωσιν χαριν | 34 El se burla de los insolentes y concede su favor a los humildes. |
35 δοξαν σοφοι κληρονομησουσιν οι δε ασεβεις υψωσαν ατιμιαν | 35 Los sabios heredarán la gloria, pero los necios cargarán con la ignominia. |