1 εαν καθισης δειπνειν επι τραπεζης δυναστων νοητως νοει τα παρατιθεμενα σοι | 1 Quando te assentares à mesa com um grande, considera com atenção quem está diante de ti: |
2 και επιβαλλε την χειρα σου ειδως οτι τοιαυτα σε δει παρασκευασαι | 2 põe uma faca na tua garganta, se tu sentes muito apetite; |
3 ει δε απληστοτερος ει μη επιθυμει των εδεσματων αυτου ταυτα γαρ εχεται ζωης ψευδους | 3 não cobices seus manjares que são alimentos enganosos. |
4 μη παρεκτεινου πενης ων πλουσιω τη δε ση εννοια αποσχου | 4 Não te afadigues para te enriqueceres, evita aplicar a isso teu espírito. |
5 εαν επιστησης το σον ομμα προς αυτον ουδαμου φανειται κατεσκευασται γαρ αυτω πτερυγες ωσπερ αετου και υποστρεφει εις τον οικον του προεστηκοτος αυτου | 5 Mal fixas os olhos nos bens, e nada mais há, porque a riqueza tem asas como a águia que voa para o céu. |
6 μη συνδειπνει ανδρι βασκανω μηδε επιθυμει των βρωματων αυτου | 6 Não comas com homem invejoso, não cobices seus manjares, |
7 ον τροπον γαρ ει τις καταπιοι τριχα ουτως εσθιει και πινει | 7 porque ele se mostra tal qual se calculou em si mesmo. Ele te diz: Come e bebe, mas seu coração não está contigo. |
8 μηδε προς σε εισαγαγης αυτον και φαγης τον ψωμον σου μετ' αυτου εξεμεσει γαρ αυτον και λυμανειται τους λογους σου τους καλους | 8 Comido o bocado, tu o vomitarás e desperdiçarás tuas amabilidades. |
9 εις ωτα αφρονος μηδεν λεγε μηποτε μυκτηριση τους συνετους λογους σου | 9 Não fales aos ouvidos do insensato porque ele desprezaria a sabedoria de tuas palavras. |
10 μη μεταθης ορια αιωνια εις δε κτημα ορφανων μη εισελθης | 10 Não toques no marco antigo, não penetres na terra dos órfãos |
11 ο γαρ λυτρουμενος αυτους κυριος κραταιος εστιν και κρινει την κρισιν αυτων μετα σου | 11 porque seu vingador é poderoso e defenderá sua causa contra ti. |
12 δος εις παιδειαν την καρδιαν σου τα δε ωτα σου ετοιμασον λογοις αισθησεως | 12 Aplica teu coração à instrução e teus ouvidos às palavras da ciência. |
13 μη αποσχη νηπιον παιδευειν οτι εαν παταξης αυτον ραβδω ου μη αποθανη | 13 Não poupes ao menino a correção: se tu o castigares com a vara, ele não morrerá, |
14 συ μεν γαρ παταξεις αυτον ραβδω την δε ψυχην αυτου εκ θανατου ρυση | 14 castigando-o com a vara, salvarás sua vida da morada dos mortos. |
15 υιε εαν σοφη γενηται σου η καρδια ευφρανεις και την εμην καρδιαν | 15 Meu filho, se o teu espírito for sábio, meu coração alegrar-se-á contigo! |
16 και ενδιατριψει λογοις τα σα χειλη προς τα εμα χειλη εαν ορθα ωσιν | 16 Meus rins estremecerão de alegria, quando teus lábios proferirem palavras retas. |
17 μη ζηλουτω η καρδια σου αμαρτωλους αλλα εν φοβω κυριου ισθι ολην την ημεραν | 17 Que teu coração não inveje os pecadores, mas permaneça sempre no temor do Senhor |
18 εαν γαρ τηρησης αυτα εσται σοι εκγονα η δε ελπις σου ουκ αποστησεται | 18 porque {então} haverá certamente um futuro e tua esperança não será frustrada. |
19 ακουε υιε και σοφος γινου και κατευθυνε εννοιας σης καρδιας | 19 Ouve, meu filho: sê sabio, dirige teu coração pelo caminho reto, |
20 μη ισθι οινοποτης μηδε εκτεινου συμβολαις κρεων τε αγορασμοις | 20 não te ajuntes com os bebedores de vinho, com aqueles que devoram carnes, |
21 πας γαρ μεθυσος και πορνοκοπος πτωχευσει και ενδυσεται διερρηγμενα και ρακωδη πας υπνωδης | 21 pois o ébrio e o glutão se empobrecem e a sonolência veste-se com andrajos. |
22 ακουε υιε πατρος του γεννησαντος σε και μη καταφρονει οτι γεγηρακεν σου η μητηρ | 22 Dá ouvidos a teu pai, àquele que te gerou e não desprezes tua mãe quando envelhecer. |
23 - | 23 Adquire a verdade e não a vendas, adquire sabedoria, instruções e inteligência. |
24 καλως εκτρεφει πατηρ δικαιος επι δε υιω σοφω ευφραινεται η ψυχη αυτου | 24 O pai do justo exultará de alegria; aquele que gerou um sábio alegrar-se-á nele. |
25 ευφραινεσθω ο πατηρ και η μητηρ επι σοι και χαιρετω η τεκουσα σε | 25 Que teu pai se alegre por tua causa, que viva na alegria aquela que te deu à luz! |
26 δος μοι υιε σην καρδιαν οι δε σοι οφθαλμοι εμας οδους τηρειτωσαν | 26 Meu filho, dá-me teu coração. Que teus olhos observem meus caminhos, |
27 πιθος γαρ τετρημενος εστιν αλλοτριος οικος και φρεαρ στενον αλλοτριον | 27 pois a meretriz é uma fossa profunda e a entranha, um poço estreito: |
28 ουτος γαρ συντομως απολειται και πας παρανομος αναλωθησεται | 28 como um salteador ele fica de emboscada e, entre os homens, multiplica os infiéis. |
29 τινι ουαι τινι θορυβος τινι κρισις τινι αηδιαι και λεσχαι τινι συντριμματα δια κενης τινος πελειοι οι οφθαλμοι | 29 Para quem os ah? Para quem os ais? Para quem as contendas? Para quem as queixas? Para quem as feridas sem motivo? Para quem o vermelho dos olhos? |
30 ου των εγχρονιζοντων εν οινοις ου των ιχνευοντων που ποτοι γινονται | 30 Para aqueles que permanecem junto ao vinho, para aqueles que vão saborear o vinho misturado. |
31 μη μεθυσκεσθε οινω αλλα ομιλειτε ανθρωποις δικαιοις και ομιλειτε εν περιπατοις εαν γαρ εις τας φιαλας και τα ποτηρια δως τους οφθαλμους σου υστερον περιπατησεις γυμνοτερος υπερου | 31 Não consideres o vinho: como ele é vermelho, como brilha no copo, como corre suavemente! |
32 το δε εσχατον ωσπερ υπο οφεως πεπληγως εκτεινεται και ωσπερ υπο κεραστου διαχειται αυτω ο ιος | 32 Mas, no fim, morde como uma serpente e pica como um basilisco! |
33 οι οφθαλμοι σου οταν ιδωσιν αλλοτριαν το στομα σου τοτε λαλησει σκολια | 33 Os teus olhos verão coisas estranhas, teu coração pronunciará coisas incoerentes. |
34 και κατακειση ωσπερ εν καρδια θαλασσης και ωσπερ κυβερνητης εν πολλω κλυδωνι | 34 Serás como um homem adormecido no fundo do mar, ou deitado no cimo dum mastro: |
35 ερεις δε τυπτουσιν με και ουκ επονεσα και ενεπαιξαν μοι εγω δε ουκ ηδειν ποτε ορθρος εσται ινα ελθων ζητησω μεθ' ων συνελευσομαι | 35 Feriram-me, dirás tu; e não sinto dor! Bateram-me... e não sinto nada. Quando despertei eu? Quero mais ainda! |