1 Jak śnieg w lecie, deszcz we żniwa, tak cześć nie przystoi głupiemu. | 1 Come la neve non si conviene alla state, Nè la pioggia al tempo della ricolta, Così la gloria non si conviene allo stolto |
2 Jak ptak, co ucieka, wróbel, co leci, tak niesłuszne przekleństwo - bez skutku. | 2 Come il passero vaga, e la rondinella vola, Così la maledizione data senza cagione non avverrà |
3 Na konia - bicz, na osła - wędzidło, a kij na plecy głupiego. | 3 La sferza al cavallo, ed il capestro all’asino, E il bastone al dosso degli stolti |
4 Nie odpowiadaj głupiemu według jego głupoty, byś nie stał się jemu podobnym. | 4 Non rispondere allo stolto secondo la sua follia; Che talora anche tu non gli sii agguagliato. |
5 Głupiemu odpowiadaj według jego głupoty, by nie pomyślał, że mądry. | 5 Rispondi allo stolto, come si conviene alla sua follia; Che talora non gli paia d’esser savio |
6 Nogi sobie odcina, szkody się nabawi, kto posyła wiadomość przez głupca. | 6 Chi si taglia i piedi ne beve l’ingiuria; Così avviene a chi manda a far de’ messi per uno stolto. |
7 Jak chwieją się nogi chromego, tak w ustach głupiego przysłowie. | 7 Lo zoppo zoppica delle sue due gambe; Così fa la sentenza nella bocca degli stolti. |
8 Jak kamień przywiązać do procy, tak cześć oddawać głupiemu. | 8 Chi dà gloria allo stolto Fa come chi gittasse una pietra preziosa in un mucchio di sassi. |
9 Cierń wpił się w rękę pijaka, a przysłowie - w usta głupców. | 9 La sentenza nella bocca degli stolti È come una spina, che sia caduta in mano ad un ebbro |
10 Jak łucznik raniący przechodniów, tak ten, kto głupca najmuje lub pijaka-przechodnia. | 10 I grandi tormentano ognuno, E prezzolano stolti, e salariano passanti |
11 Jak pies do wymiotów powraca, tak głupi powtarza szaleństwa. | 11 Come il cane ritorna al suo vomito, Così lo stolto reitera la sua follia |
12 Widziałeś takiego, co mądry w swych oczach? Więcej nadziei w głupim niż w takim. | 12 Hai tu veduto un uomo che si reputi savio? Vi è maggiore speranza d’uno stolto che di lui |
13 Leniwy mówi: Lwica na drodze, lew jest na miejscach otwartych. | 13 Il pigro dice: Il leopardo è in su la strada, Il leone è per le campagne |
14 Kręcą się drzwi na zawiasach, a człowiek leniwy na łóżku. | 14 Come l’uscio si volge sopra i suoi arpioni, Così si volge il pigro sopra il suo letto |
15 Wyciągnął leniwy swą rękę do misy, trudno mu ją do ust doprowadzić. | 15 Il pigro nasconde la mano nel seno; Egli dura fatica a trarla fuori per recarsela alla bocca |
16 Leniwy ma się za mądrzejszego niż siedmiu, co odpowiada rozumnie. | 16 Al pigro par di esser savio, Più che sette che dànno risposte di prudenza |
17 Chwyta za uszy psa, który biegnie - kto w cudze spory się miesza. | 17 Colui che passando trascorre in ira per una questione che non gli tocca, È come chi afferra un cane per gli orecchi |
18 Jak ten, co rzuca bezmyślnie strzały, oszczepy i śmierć - | 18 Quale è colui che, infingendosi di scherzare, avventa razzi, Saette, e cose mortifere; |
19 tak człowiek, co zwodzi bliźniego i mówi: To tylko dla żartu. | 19 Tale è colui che inganna il suo prossimo, E dice: Non ischerzo io? |
20 Bez drew zagaśnie ognisko, bez donosiciela spór zniknie. | 20 Il fuoco si spegne, quando mancano legne; Così le contese si acquetano, quando non vi son rapportatori. |
21 Węgiel dla żaru, drwa dla ognia - a człowiek kłótliwy - do wzniecania sporu. | 21 Il carbone è per far brace, e le legne per far fuoco; E l’uomo rissoso per accender contese. |
22 Słowa donosiciela są jak przysmaki: zapadają do głębi wnętrzności. | 22 Le parole del rapportatore paiono lusinghevoli; Ma scendono fin dentro al ventre |
23 Czym na garnku glinianym srebrna polewa, tym wargi palące, a w sercu zło. | 23 Le labbra ardenti, e il cuor malvagio, Son come schiuma d’argento impiastrata sopra un testo |
24 Ustami wróg zwodzi - a w sercu kryje podstęp. | 24 Chi odia s’infinge nel suo parlare, Ma cova la frode nel suo interiore; |
25 Nie ufaj miłemu głosowi, gdyż siedem ohyd ma w sercu; | 25 Quando egli parlerà di una voce graziosa, non fidartici; Perciocchè egli ha sette scelleratezze nel cuore. |
26 choć się zatai nienawiść podstępnie, to złość się wyda na zgromadzeniu. | 26 L’odio si copre con inganno; Ma la sua malignità sarà palesata in piena raunanza |
27 Kto kopie dół - weń wpada, a kamień wraca na tego, co go toczy. | 27 Chi cava una fossa caderà in essa; E se alcuno rotola una pietra ad alto, ella gli tornerà addosso |
28 Fałszywy język nie znosi skrzywdzonych, usta przymilne powodem zguby. | 28 La lingua bugiarda odia quelli ch’ella ha fiaccati; E la bocca lusinghiera produce ruina |