1 Προτιμοτερον ονομα καλον παρα πλουτη μεγαλα, χαρις αγαθη παρα αργυριον και χρυσιον. | 1 A good name is better than great riches: and good favour is above silver and gold. |
2 Πλουσιος και πτωχος συναπαντωνται? ο Κυριος ειναι ο Ποιητης αμφοτερων τουτων. | 2 The rich and poor have met one another: the Lord is the maker of them both. |
3 Ο φρονιμος προβλεπει το κακον και κρυπτεται? οι αφρονες ομως προχωρουσι και τιμωρουνται. | 3 The prudent man saw the evil, and hid himself: the simple passed on, and suffered loss. |
4 Η αμοιβη της ταπεινωσεως και του φοβου του Κυριου ειναι πλουτος και δοξα και ζωη. | 4 The fruit of humility is the fear of the Lord, riches and glory and life. |
5 Τριβολοι και παγιδες ειναι εν τη οδω του σκολιου? οστις φυλαττει την ψυχην αυτου, θελει εισθαι μακραν απ' αυτων. | 5 Arms and swords are in the way of the perverse: but he that keepeth his own soul departeth far from them. |
6 Διδαξον το παιδιον εν αρχη της οδου αυτου? και δεν θελει απομακρυνθη απ' αυτης ουδε οταν γηραση. | 6 It is a proverb: A young man according to his way, even when he is old he will not depart from it. |
7 Ο πλουσιος εξουσιαζει τους πτωχους? και ο δανειζομενος ειναι δουλος του δανειζοντος. | 7 The rich ruleth over the poor: and the borrower is servant to him that lendeth. |
8 Ο σπειρων ανομιαν θελει θερισει συμφορας? και η ραβδος της υβρεως αυτου θελει εκλειψει. | 8 He that soweth iniquity shall reap evils, and with the rod of his anger he shall be consumed. |
9 Ο εχων ομμα αγαθον θελει ευλογηθη? διοτι διδει εκ του αρτου αυτου εις τον πτωχον. | 9 He that is inclined to mercy shall be blessed: for of his bread he hath given to the poor. He that maketh presents shall purchase victory and honour: but he carrieth away the souls of the receivers. |
10 Εκδιωξον τον χλευαστην και θελει συνεξελθει η φιλονεικια, και η ερις και η υβρις θελουσι παυσει. | 10 Cast out the scoffer, and contention shall go out with him, and quarrels and reproaches shall cease. |
11 Οστις αγαπα την καθαροτητα της καρδιας, δια την χαριν των χειλεων αυτου ο βασιλευς θελει εισθαι φιλος αυτου. | 11 He that loveth cleanness of heart, for the grace of his lips shall have the king for his friend. |
12 Οι οφθαλμοι του Κυριου περιφρουρουσι την γνωσιν? ανατρεπει δε τας υποθεσεις του παρανομου. | 12 The eyes of the Lord preserve knowledge: and the words of the unjust are overthrown. |
13 Ο οκνηρος λεγει, Λεων ειναι εξω? εν τω μεσω των πλατειων θελω φονευθη. | 13 The slothful man saith: There is a lion without, I shall be slain in the midst of the streets. |
14 Στομα γυναικος αλλοτριας ειναι λακκος βαθυς? ο μισουμενος υπο Κυριου θελει εμπεσει εις αυτον. | 14 The mouth of a strange woman is a deep pit: he whom the Lord is angry with, shall fall into it. |
15 Η ανοησια ειναι συνδεδεμενη μετα της καρδιας του παιδιου? η ραβδος της παιδειας θελει αποχωρισει αυτην απ' αυτου. | 15 Folly is bound up in the heart of a child, and the rod of correction shall drive it away. |
16 Οστις καταθλιβει τον πτωχον δια να αυξηση τα πλουτη αυτου, και οστις διδει εις τον πλουσιον, θελει ελθει βεβαιως εις ενδειαν. | 16 He that oppresseth the poor, to increase his own riches, shall himself give to one that is richer, and shall be in need. |
17 Κλινον το ωτιον σου και ακουε τους λογους των σοφων, και προσκολλησον την καρδιαν σου εις την γνωσιν μου? | 17 Incline thy ear, and hear the words of the wise: and apply thy heart to my doctrine : |
18 διοτι ειναι τερπνοι, εαν φυλαττη αυτους εν τη καρδια σου? και θελουσι συναρμοζεσθαι ομου επι των χειλεων σου. | 18 Which shall be beautiful for thee, if thou keep it in thy bowels, and it shall flow in thy lips: |
19 Δια να ηναι το θαρρος σου επι τον Κυριον, εδιδαξα ταυτα εις σε την ημεραν ταυτην, μαλιστα εις σε. | 19 That thy trust may be in the Lord, wherefore I have also shewn it to thee this day. |
20 Δεν εγραψα εις σε πολλακις δια συμβουλων και γνωσεων, | 20 Behold I have described it to thee three manner of ways, in thoughts and knowledge : |
21 δια να σε καμω να γνωρισης την βεβαιοτητα των λογων της αληθειας, ωστε να αποκρινησαι λογους αληθειας προς τους εξαποστελλοντας σε; | 21 That I might shew thee the certainty, and the words of truth, to answer out of these to them that sent thee. |
22 Μη γυμνονης τον πτωχον, διοτι ειναι πτωχος? μηδε καταθλιβε εις την πυλην τον δυστυχουντα? | 22 Do no violence to the poor, because he is poor: and do not oppress the needy in the gate: |
23 διοτι ο Κυριος θελει εκδικασει την δικην αυτων? και θελει γυμνωσει την ψυχην των γυμνωσαντων αυτους. | 23 Because the Lord will judge his cause, and will afflict them that have afflicted his soul. |
24 Μη καμνε φιλιαν μετα ανθρωπου θυμωδους? και μετα ανθρωπου οργιλου μη συμπεριπατει? | 24 Be not a friend to an angry man, and do not walk with a furious man: |
25 μηποτε μαθης τας οδους αυτου, και λαβης παγιδα εις την ψυχην σου. | 25 Lest perhaps thou learn his ways, and take scandal to thy soul. |
26 Μη εσο εκ των διδοντων χειρα, εκ των εγγυωμενων δια χρεη. | 26 Be not with them that fasten down their hands, and that offer themselves sureties for debts: |
27 Εαν δεν εχης ποθεν να πληρωσης, δια τι να παρωσι την κλινην σου υποκατωθεν σου; | 27 For if thou have not wherewith to restore, what cause is there, that he should take the covering from thy bed? |
28 Μη μετακινει ορια αρχαια, τα οποια εθεσαν οι πατερες σου. | 28 Pass not beyond the ancient bounds which thy fathers have set. |
29 Ειδες ανθρωπον επιτηδειον εις τα εργα αυτου; αυτος θελει παρασταθη ενωπιον βασιλεων? δεν θελει παρασταθη ενωπιον ουτιδανων. | 29 Hast thou seen a man swift in his work? he shall stand before kings, and shall not be before those that are obscure. |