Premier livre des Maccabées 15

JERUSALEM	LXX
1 Antiochus, fils du roi Démétrius, envoya, des îles de la mer, à Simon, prêtre et ethnarquedes Juifs, et à toute la nation,	1 και απεστειλεν αντιοχος υιος δημητριου του βασιλεως επιστολας απο των νησων της θαλασσης σιμωνι ιερει και εθναρχη των ιουδαιων και παντι τω εθνει
2 une lettre ainsi conçue: "Le roi Antiochus à Simon, grand prêtre et ethnarque, et à la nationdes Juifs, salut.	2 και ησαν περιεχουσαι τον τροπον τουτον βασιλευς αντιοχος σιμωνι ιερει μεγαλω και εθναρχη και εθνει ιουδαιων χαιρειν
3 Puisque des malfaiteurs se sont emparés du royaume de nos pères, que je prétendsrevendiquer la possession du royaume afin de le rétablir dans sa situation antérieure, et que j'ai levé quantité detroupes et équipé des vaisseaux de guerre	3 επει τινες λοιμοι κατεκρατησαν της βασιλειας των πατερων ημων βουλομαι δε αντιποιησασθαι της βασιλειας οπως αποκαταστησω αυτην ως ην το προτερον εξενολογησα δε πληθος δυναμεων και κατεσκευασα πλοια πολεμικα
4 avec l'intention de débarquer dans le pays et de poursuivre ceux qui l'ont ruiné et qui ontdévasté beaucoup de villes de mon royaume,	4 βουλομαι δε εκβηναι κατα την χωραν οπως μετελθω τους κατεφθαρκοτας την χωραν ημων και τους ηρημωκοτας πολεις πολλας εν τη βασιλεια μου
5 je te confirme donc maintenant toutes les remises que t'ont concédées les rois, mesprédécesseurs, et la dispense de tous les autres présents qu'ils t'ont accordée.	5 νυν ουν ιστημι σοι παντα τα αφεματα α αφηκαν σοι οι προ εμου βασιλεις και οσα αλλα δοματα αφηκαν σοι
6 Je te permets de battre monnaie à ton empreinte, avec cours légal dans ton pays.	6 και επετρεψα σοι ποιησαι κομμα ιδιον νομισμα τη χωρα σου
7 Que Jérusalem et le sanctuaire soient libres; que toutes les armes que tu as fabriquées et lesforteresses que tu as bâties et que tu occupes te demeurent.	7 ιερουσαλημ δε και τα αγια ειναι ελευθερα και παντα τα οπλα οσα κατεσκευασας και τα οχυρωματα α ωκοδομησας ων κρατεις μενετω σοι
8 Que tout ce que tu dois au trésor royal et ce que tu lui devras dans l'avenir te soit remis dèsmaintenant et pour toujours.	8 και παν οφειλημα βασιλικον και τα εσομενα βασιλικα απο του νυν και εις τον απαντα χρονον αφιεσθω σοι
9 Lorsque nous aurons conquis notre royaume, nous te gratifierons, toi, ta nation et lesanctuaire, de tels honneurs que votre gloire deviendra éclatante sur toute la terre."	9 ως δ' αν κρατησωμεν της βασιλειας ημων δοξασομεν σε και το εθνος σου και το ιερον δοξη μεγαλη ωστε φανεραν γενεσθαι την δοξαν υμων εν παση τη γη
10 L'année 174, Antiochus se mit en marche vers le pays de ses pères, et toutes les troupess'en vinrent à lui, de sorte qu'il resta peu de monde avec Tryphon.	10 ετους τεταρτου και εβδομηκοστου και εκατοστου εξηλθεν αντιοχος εις την γην των πατερων αυτου και συνηλθον προς αυτον πασαι αι δυναμεις ωστε ολιγους ειναι συν τρυφωνι
11 Antiochus se mit à sa poursuite et Tryphon s'enfuit à Dôra sur la mer,	11 και εδιωξεν αυτον αντιοχος και ηλθεν εις δωρα φευγων την επι θαλασσης
12 car il savait que les malheurs s'amassaient sur lui et que ses troupes l'avaient abandonné.	12 ηδει γαρ οτι επισυνηκται επ' αυτον τα κακα και αφηκαν αυτον αι δυναμεις
13 Antiochus vint camper devant Dôra, avec 120.000 combattants et 8.000 cavaliers.	13 και παρενεβαλεν αντιοχος επι δωρα και συν αυτω δωδεκα μυριαδες ανδρων πολεμιστων και οκτακισχιλια ιππος
14 Il investit la ville, et les vaisseaux s'approchèrent du côté de la mer, de sorte qu'il pressait laville par terre et par mer et ne laissait personne entrer ni sortir.	14 και εκυκλωσεν την πολιν και τα πλοια απο θαλασσης συνηψαν και εθλιβε την πολιν απο της γης και της θαλασσης και ουκ ειασεν ουδενα εκπορευεσθαι ουδε εισπορευεσθαι
15 Cependant, Nouménios et ses compagnons arrivèrent de Rome avec des lettres adresséesaux rois et aux pays; en voici la teneur:	15 και ηλθεν νουμηνιος και οι παρ' αυτου εκ ρωμης εχοντες επιστολας τοις βασιλευσιν και ταις χωραις εν αις εγεγραπτο ταδε
16 "Lucius, consul des Romains, au roi Ptolémée, salut.	16 λευκιος υπατος ρωμαιων πτολεμαιω βασιλει χαιρειν
17 Les ambassadeurs des Juifs sont venus chez nous en amis et en alliés pour renouvelerl'amitié et l'alliance de jadis, envoyés par le grand prêtre Simon et le peuple des Juifs.	17 οι πρεσβευται των ιουδαιων ηλθον προς ημας φιλοι ημων και συμμαχοι ανανεουμενοι την εξ αρχης φιλιαν και συμμαχιαν απεσταλμενοι απο σιμωνος του αρχιερεως και του δημου των ιουδαιων
18 Ils ont apporté un bouclier d'or de mille mines.	18 ηνεγκαν δε ασπιδα χρυσην απο μνων χιλιων
19 Il nous a plu, en conséquence, d'écrire aux rois et aux pays de ne pas leur chercher noise,de ne pas leur faire la guerre, ni à leurs villes, ni à leur pays, et de ne pas s'allier à ceux qui les attaqueraient.	19 ηρεσεν ουν ημιν γραψαι τοις βασιλευσιν και ταις χωραις οπως μη εκζητησωσιν αυτοις κακα και μη πολεμησωσιν αυτους και τας πολεις αυτων και την χωραν αυτων και ινα μη συμμαχωσιν τοις πολεμουσιν προς αυτους
20 Nous avons décrété de recevoir le bouclier de leur part.	20 εδοξεν δε ημιν δεξασθαι την ασπιδα παρ' αυτων
21 Si donc des gens pernicieux se sont enfuis de leur pays pour se réfugier chez vous, livrez-les au grand prêtre Simon pour qu'il les punisse suivant leurs lois."	21 ει τινες ουν λοιμοι διαπεφευγασιν εκ της χωρας αυτων προς υμας παραδοτε αυτους σιμωνι τω αρχιερει οπως εκδικηση αυτους κατα τον νομον αυτων
22 La même lettre fut adressée au roi Démétrius, à Attale, à Ariarathe, à Arsace	22 και ταυτα εγραψεν δημητριω τω βασιλει και ατταλω και αριαραθη και αρσακη
23 et à tous les pays, à Sampsamé, aux Spartiates, à Délos, à Myndos, à Sicyone, à la Carie, àSamos, à la Pamphylie, à la Lycie, à Halicarnasse, à Rhodes, à Phasélis, à Cos, à Sidè, à Arados, à Gortyne, àCnide, à Chypre et à Cyrène.	23 και εις πασας τας χωρας και σαμψαμη και σπαρτιαταις και εις δηλον και εις μυνδον και εις σικυωνα και εις την καριαν και εις σαμον και εις την παμφυλιαν και εις λυκιαν και εις αλικαρνασσον και εις ροδον και εις φασηλιδα και εις κω και εις σιδην και εις αραδον και γορτυναν και κνιδον και κυπρον και κυρηνην
24 Ils rédigèrent une copie de ces lettres pour le grand prêtre Simon.	24 το δε αντιγραφον τουτων εγραψαν σιμωνι τω αρχιερει
25 Le roi Antiochus campait devant Dôra, dans le faubourg, faisant avancer continuellementles détachements contre la ville et construisant des machines. Il bloquait Tryphon de sorte qu'on ne pouvait nisortir ni entrer.	25 αντιοχος δε ο βασιλευς παρενεβαλεν επι δωρα εν τη δευτερα προσαγων δια παντος αυτη τας χειρας και μηχανας ποιουμενος και συνεκλεισεν τον τρυφωνα του εκπορευεσθαι και εισπορευεσθαι
26 Simon lui envoya 2.000 hommes d'élite pour prendre part au combat, avec de l'argent, del'or et un matériel considérable.	26 και απεστειλεν αυτω σιμων δισχιλιους ανδρας εκλεκτους συμμαχησαι αυτω και αργυριον και χρυσιον και σκευη ικανα
27 Il ne voulut pas les recevoir; bien plus, il révoqua tout ce dont il avait convenu avec Simonauparavant et il devint tout autre à son égard.	27 και ουκ ηβουλετο αυτα δεξασθαι αλλα ηθετησεν παντα οσα συνεθετο αυτω το προτερον και ηλλοτριουτο αυτω
28 Il lui envoya Athénobius, un de ses amis, pour conférer avec lui et lui dire: "Vous occupezJoppé, Gazara et la Citadelle qui est à Jérusalem, villes de mon royaume.	28 και απεστειλεν προς αυτον αθηνοβιον ενα των φιλων αυτου κοινολογησομενον αυτω λεγων υμεις κατακρατειτε της ιοππης και γαζαρων και της ακρας της εν ιερουσαλημ πολεις της βασιλειας μου
29 Vous avez dévasté leurs territoires, vous avez fait beaucoup de mal au pays et vous vousêtes rendu maîtres de nombreuses localités de mon royaume.	29 τα ορια αυτων ηρημωσατε και εποιησατε πληγην μεγαλην επι της γης και εκυριευσατε τοπων πολλων εν τη βασιλεια μου
30 Rendez donc maintenant les villes que vous avez prises et les impôts des cantons dont vousvous êtes emparés en dehors des limites de la Judée.	30 νυν ουν παραδοτε τας πολεις ας κατελαβεσθε και τους φορους των τοπων ων κατεκυριευσατε εκτος των οριων της ιουδαιας
31 Ou bien donnez à leur place 500 talents d'argent et, pour les dévastations que vous avezcommises et pour les impôts des villes, 500 autres talents; sinon, nous viendrons vous faire la guerre."	31 ει δε μη δοτε αντ' αυτων πεντακοσια ταλαντα αργυριου και της καταφθορας ης κατεφθαρκατε και των φορων των πολεων αλλα ταλαντα πεντακοσια ει δε μη παραγενομενοι εκπολεμησομεν υμας
32 Athénobius, ami du roi, vint à Jérusalem et vit la magnificence de Simon, son buffet garnide vases d'or et d'argent et tout l'apparat dont il s'entourait. Il en fut stupéfait et lui fit connaître les paroles du roi.	32 και ηλθεν αθηνοβιος ο φιλος του βασιλεως εις ιερουσαλημ και ειδεν την δοξαν σιμωνος και κυλικειον μετα χρυσωματων και αργυρωματων και παραστασιν ικανην και εξιστατο και απηγγειλεν αυτω τους λογους του βασιλεως
33 Simon lui répondit en ces termes: "Ce n'est point une terre étrangère que nous avons priseni des biens d'autrui que nous avons conquis, mais c'est l'héritage de nos pères: c'est injustement que nosennemis l'ont possédé un certain temps.	33 και αποκριθεις σιμων ειπεν αυτω ουτε γην αλλοτριαν ειληφαμεν ουτε αλλοτριων κεκρατηκαμεν αλλα της κληρονομιας των πατερων ημων υπο δε εχθρων ημων ακριτως εν τινι καιρω κατεκρατηθη
34 Mais nous, trouvant l'occasion favorable, nous récupérons l'héritage de nos pères.	34 ημεις δε καιρον εχοντες αντεχομεθα της κληρονομιας των πατερων ημων
35 Quant à Joppé et à Gazara que tu réclames, ces villes faisaient beaucoup de mal au peupleet désolaient notre pays, pour elles nous donnerons cent talents." L'envoyé ne lui répondit mot.	35 περι δε ιοππης και γαζαρων ων αιτεις αυται εποιουν εν τω λαω πληγην μεγαλην και την χωραν ημων τουτων δωσομεν ταλαντα εκατον
36 Il s'en revint furieux chez le roi et lui fit connaître la réponse et la magnificence de Simon,bref, tout ce qu'il avait vu, ce qui mit le roi dans une grande colère.	36 και ουκ απεκριθη αυτω λογον απεστρεψεν δε μετα θυμου προς τον βασιλεα και απηγγειλεν αυτω τους λογους τουτους και την δοξαν σιμωνος και παντα οσα ειδεν και ωργισθη ο βασιλευς οργην μεγαλην
37 Or Tryphon, étant monté sur un bateau, s'enfuit à Orthosia.	37 τρυφων δε εμβας εις πλοιον εφυγεν εις ορθωσιαν
38 Le roi institua Kendébée épistratège de la Zone Maritime et lui confia une armée defantassins et de cavaliers.	38 και κατεστησεν ο βασιλευς τον κενδεβαιον επιστρατηγον της παραλιας και δυναμεις πεζικας και ιππικας εδωκεν αυτω
39 Il lui donna l'ordre de camper en face de la Judée et lui enjoignit de construire Kédrôn, deconsolider ses portes et de guerroyer contre le peuple; quant au roi il se mit à la poursuite de Tryphon.	39 και ενετειλατο αυτω παρεμβαλλειν κατα προσωπον της ιουδαιας και ενετειλατο αυτω οικοδομησαι την κεδρων και οχυρωσαι τας πυλας και οπως πολεμη τον λαον ο δε βασιλευς εδιωκε τον τρυφωνα
40 Kendébée se rendit à Iamnia et ne tarda pas à provoquer le peuple, à envahir la Judée, àfaire des prisonniers et à massacrer.	40 και παρεγενηθη κενδεβαιος εις ιαμνειαν και ηρξατο του ερεθιζειν τον λαον και εμβατευειν εις την ιουδαιαν και αιχμαλωτιζειν τον λαον και φονευειν
41 Il rebâtit Kédrôn et y cantonna des cavaliers et des fantassins pour opérer des sorties etpatrouiller sur les chemins de Judée, comme le roi le lui avait ordonné.	41 και ωκοδομησεν την κεδρων και απεταξεν εκει ιππεις και δυναμεις οπως εκπορευομενοι εξοδευωσιν τας οδους της ιουδαιας καθα συνεταξεν αυτω ο βασιλευς