ΠΑΡΟΙΜΙΑΙ - Proverbi - Proverbs 23

LXX	VULGATA
1 εαν καθισης δειπνειν επι τραπεζης δυναστων νοητως νοει τα παρατιθεμενα σοι	1 Quando sederis ut comedas cum principe, diligenter attende quæ apposita sunt ante faciem tuam.
2 και επιβαλλε την χειρα σου ειδως οτι τοιαυτα σε δει παρασκευασαι	2 Et statue cultrum in gutture tuo : si tamen habes in potestate animam tuam.
3 ει δε απληστοτερος ει μη επιθυμει των εδεσματων αυτου ταυτα γαρ εχεται ζωης ψευδους	3 Ne desideres de cibis ejus, in quo est panis mendacii.
4 μη παρεκτεινου πενης ων πλουσιω τη δε ση εννοια αποσχου	4 Noli laborare ut diteris, sed prudentiæ tuæ pone modum.
5 εαν επιστησης το σον ομμα προς αυτον ουδαμου φανειται κατεσκευασται γαρ αυτω πτερυγες ωσπερ αετου και υποστρεφει εις τον οικον του προεστηκοτος αυτου	5 Ne erigas oculos tuos ad opes quas non potes habere, quia facient sibi pennas quasi aquilæ, et volabunt in cælum.
6 μη συνδειπνει ανδρι βασκανω μηδε επιθυμει των βρωματων αυτου	6 Ne comedas cum homine invido, et ne desideres cibos ejus :
7 ον τροπον γαρ ει τις καταπιοι τριχα ουτως εσθιει και πινει	7 quoniam in similitudinem arioli et conjectoris æstimat quod ignorat. Comede et bibe, dicet tibi ; et mens ejus non est tecum.
8 μηδε προς σε εισαγαγης αυτον και φαγης τον ψωμον σου μετ' αυτου εξεμεσει γαρ αυτον και λυμανειται τους λογους σου τους καλους	8 Cibos quos comederas evomes, et perdes pulchros sermones tuos.
9 εις ωτα αφρονος μηδεν λεγε μηποτε μυκτηριση τους συνετους λογους σου	9 In auribus insipientium ne loquaris, qui despicient doctrinam eloquii tui.
10 μη μεταθης ορια αιωνια εις δε κτημα ορφανων μη εισελθης	10 Ne attingas parvulorum terminos, et agrum pupillorum ne introëas :
11 ο γαρ λυτρουμενος αυτους κυριος κραταιος εστιν και κρινει την κρισιν αυτων μετα σου	11 propinquus enim illorum fortis est, et ipse judicabit contra te causam illorum.
12 δος εις παιδειαν την καρδιαν σου τα δε ωτα σου ετοιμασον λογοις αισθησεως	12 Ingrediatur ad doctrinam cor tuum, et aures tuæ ad verba scientiæ.
13 μη αποσχη νηπιον παιδευειν οτι εαν παταξης αυτον ραβδω ου μη αποθανη	13 Noli subtrahere a puero disciplinam : si enim percusseris eum virga, non morietur.
14 συ μεν γαρ παταξεις αυτον ραβδω την δε ψυχην αυτου εκ θανατου ρυση	14 Tu virga percuties eum, et animam ejus de inferno liberabis.
15 υιε εαν σοφη γενηται σου η καρδια ευφρανεις και την εμην καρδιαν	15 Fili mi, si sapiens fuerit animus tuus, gaudebit tecum cor meum :
16 και ενδιατριψει λογοις τα σα χειλη προς τα εμα χειλη εαν ορθα ωσιν	16 et exsultabunt renes mei, cum locuta fuerint rectum labia tua.
17 μη ζηλουτω η καρδια σου αμαρτωλους αλλα εν φοβω κυριου ισθι ολην την ημεραν	17 Non æmuletur cor tuum peccatores, sed in timore Domini esto tota die :
18 εαν γαρ τηρησης αυτα εσται σοι εκγονα η δε ελπις σου ουκ αποστησεται	18 quia habebis spem in novissimo, et præstolatio tua non auferetur.
19 ακουε υιε και σοφος γινου και κατευθυνε εννοιας σης καρδιας	19 Audi, fili mi, et esto sapiens, et dirige in via animum tuum.
20 μη ισθι οινοποτης μηδε εκτεινου συμβολαις κρεων τε αγορασμοις	20 Noli esse in conviviis potatorum, nec in comessationibus eorum qui carnes ad vescendum conferunt :
21 πας γαρ μεθυσος και πορνοκοπος πτωχευσει και ενδυσεται διερρηγμενα και ρακωδη πας υπνωδης	21 quia vacantes potibus et dantes symbola consumentur, et vestietur pannis dormitatio.
22 ακουε υιε πατρος του γεννησαντος σε και μη καταφρονει οτι γεγηρακεν σου η μητηρ	22 Audi patrem tuum, qui genuit te, et ne contemnas cum senuerit mater tua.
23 -	23 Veritatem eme, et noli vendere sapientiam, et doctrinam, et intelligentiam.
24 καλως εκτρεφει πατηρ δικαιος επι δε υιω σοφω ευφραινεται η ψυχη αυτου	24 Exsultat gaudio pater justi ; qui sapientem genuit, lætabitur in eo.
25 ευφραινεσθω ο πατηρ και η μητηρ επι σοι και χαιρετω η τεκουσα σε	25 Gaudeat pater tuus et mater tua, et exsultet quæ genuit te.
26 δος μοι υιε σην καρδιαν οι δε σοι οφθαλμοι εμας οδους τηρειτωσαν	26 Præbe, fili mi, cor tuum mihi, et oculi tui vias meas custodiant.
27 πιθος γαρ τετρημενος εστιν αλλοτριος οικος και φρεαρ στενον αλλοτριον	27 Fovea enim profunda est meretrix, et puteus angustus aliena.
28 ουτος γαρ συντομως απολειται και πας παρανομος αναλωθησεται	28 Insidiatur in via quasi latro, et quos incautos viderit, interficiet.
29 τινι ουαι τινι θορυβος τινι κρισις τινι αηδιαι και λεσχαι τινι συντριμματα δια κενης τινος πελειοι οι οφθαλμοι	29 Cui væ ? cujus patri væ ? cui rixæ ? cui foveæ ? cui sine causa vulnera ? cui suffusio oculorum ?
30 ου των εγχρονιζοντων εν οινοις ου των ιχνευοντων που ποτοι γινονται	30 nonne his qui commorantur in vino, et student calicibus epotandis ?
31 μη μεθυσκεσθε οινω αλλα ομιλειτε ανθρωποις δικαιοις και ομιλειτε εν περιπατοις εαν γαρ εις τας φιαλας και τα ποτηρια δως τους οφθαλμους σου υστερον περιπατησεις γυμνοτερος υπερου	31 Ne intuearis vinum quando flavescit, cum splenduerit in vitro color ejus : ingreditur blande,
32 το δε εσχατον ωσπερ υπο οφεως πεπληγως εκτεινεται και ωσπερ υπο κεραστου διαχειται αυτω ο ιος	32 sed in novissimo mordebit ut coluber, et sicut regulus venena diffundet.
33 οι οφθαλμοι σου οταν ιδωσιν αλλοτριαν το στομα σου τοτε λαλησει σκολια	33 Oculi tui videbunt extraneas, et cor tuum loquetur perversa.
34 και κατακειση ωσπερ εν καρδια θαλασσης και ωσπερ κυβερνητης εν πολλω κλυδωνι	34 Et eris sicut dormiens in medio mari, et quasi sopitus gubernator, amisso clavo.
35 ερεις δε τυπτουσιν με και ουκ επονεσα και ενεπαιξαν μοι εγω δε ουκ ηδειν ποτε ορθρος εσται ινα ελθων ζητησω μεθ' ων συνελευσομαι	35 Et dices : Verberaverunt me, sed non dolui ; traxerunt me, et ego non sensi. Quando evigilabo, et rursus vina reperiam ?