ΠΑΡΟΙΜΙΑΙ - Proverbi - Proverbs 23

LXX	NOVA VULGATA
1 εαν καθισης δειπνειν επι τραπεζης δυναστων νοητως νοει τα παρατιθεμενα σοι	1 Quando sederis, ut comedas cum principe, diligenter attende, quae apposita sunt ante faciem tuam,
2 και επιβαλλε την χειρα σου ειδως οτι τοιαυτα σε δει παρασκευασαι	2 et statue cultrum in gutture tuo, si avidus es.
3 ει δε απληστοτερος ει μη επιθυμει των εδεσματων αυτου ταυτα γαρ εχεται ζωης ψευδους	3 Ne desideres de cibis eius, quia est panis mendacii.
4 μη παρεκτεινου πενης ων πλουσιω τη δε ση εννοια αποσχου	4 Noli laborare, ut diteris, sed in prudentia tua acquiesce.
5 εαν επιστησης το σον ομμα προς αυτον ουδαμου φανειται κατεσκευασται γαρ αυτω πτερυγες ωσπερ αετου και υποστρεφει εις τον οικον του προεστηκοτος αυτου	5 Si erigas oculos tuos ad opes, iam non sunt; quia facient sibi pennas quasi aquilae et volabunt in caelum.
6 μη συνδειπνει ανδρι βασκανω μηδε επιθυμει των βρωματων αυτου	6 Ne comedas cum homine invido et ne desideres cibos eius;
7 ον τροπον γαρ ει τις καταπιοι τριχα ουτως εσθιει και πινει	7 quoniam sicut aestimavit in animo suo, ita ipse est. “ Comede et bibe ” dicet tibi, et mens eius non est tecum.
8 μηδε προς σε εισαγαγης αυτον και φαγης τον ψωμον σου μετ' αυτου εξεμεσει γαρ αυτον και λυμανειται τους λογους σου τους καλους	8 Buccellam, quam comederas, evomes et perdes pulchros sermones tuos.
9 εις ωτα αφρονος μηδεν λεγε μηποτε μυκτηριση τους συνετους λογους σου	9 In auribus insipientium ne loquaris, quia despicient doctrinam eloquii tui.
10 μη μεταθης ορια αιωνια εις δε κτημα ορφανων μη εισελθης	10 Ne attingas terminos viduae et agrum pupillorum ne introeas:
11 ο γαρ λυτρουμενος αυτους κυριος κραταιος εστιν και κρινει την κρισιν αυτων μετα σου	11 redemptor enim illorum fortis est, et ipse iudicabit contra te causam illorum.
12 δος εις παιδειαν την καρδιαν σου τα δε ωτα σου ετοιμασον λογοις αισθησεως	12 Introduc ad doctrinam cor tuum et aures tuas ad verba scientiae.
13 μη αποσχη νηπιον παιδευειν οτι εαν παταξης αυτον ραβδω ου μη αποθανη	13 Noli subtrahere a puero disciplinam; si enim percusseris eum virga, non morietur:
14 συ μεν γαρ παταξεις αυτον ραβδω την δε ψυχην αυτου εκ θανατου ρυση	14 tu virga percuties eum et animam eius de inferno liberabis.
15 υιε εαν σοφη γενηται σου η καρδια ευφρανεις και την εμην καρδιαν	15 Fili mi, si sapiens fuerit cor tuum, gaudebit tecum et cor meum,
16 και ενδιατριψει λογοις τα σα χειλη προς τα εμα χειλη εαν ορθα ωσιν	16 et exsultabunt renes mei, cum locuta fuerint rectum labia tua.
17 μη ζηλουτω η καρδια σου αμαρτωλους αλλα εν φοβω κυριου ισθι ολην την ημεραν	17 Non aemuletur cor tuum peccatores, sed in timore Domini esto tota die,
18 εαν γαρ τηρησης αυτα εσται σοι εκγονα η δε ελπις σου ουκ αποστησεται	18 quia est tibi posteritas, et praestolatio tua non auferetur.
19 ακουε υιε και σοφος γινου και κατευθυνε εννοιας σης καρδιας	19 Audi, fili mi, et esto sapiens et dirige in via animum tuum.
20 μη ισθι οινοποτης μηδε εκτεινου συμβολαις κρεων τε αγορασμοις	20 Noli esse in conviviis potatorum nec in comissationibus carnis,
21 πας γαρ μεθυσος και πορνοκοπος πτωχευσει και ενδυσεται διερρηγμενα και ρακωδη πας υπνωδης	21 quia vacantes potibus et comissatores consumentur, et vestietur pannis dormitatio.
22 ακουε υιε πατρος του γεννησαντος σε και μη καταφρονει οτι γεγηρακεν σου η μητηρ	22 Audi patrem tuum, qui genuit te, et ne contemnas, cum senuerit mater tua.
23 -	23 Veritatem eme et noli vendere; sapientiam eme et doctrinam et intellegentiam.
24 καλως εκτρεφει πατηρ δικαιος επι δε υιω σοφω ευφραινεται η ψυχη αυτου	24 Exsultat gaudio pater iusti; qui sapientem genuit, laetabitur in eo;
25 ευφραινεσθω ο πατηρ και η μητηρ επι σοι και χαιρετω η τεκουσα σε	25 gaudeat pater tuus et mater tua, et exsultet, quae genuit te.
26 δος μοι υιε σην καρδιαν οι δε σοι οφθαλμοι εμας οδους τηρειτωσαν	26 Praebe, fili mi, cor tuum mihi, et oculi tui vias meas custodiant.
27 πιθος γαρ τετρημενος εστιν αλλοτριος οικος και φρεαρ στενον αλλοτριον	27 Fovea enim profunda est meretrix, et puteus angustus aliena,
28 ουτος γαρ συντομως απολειται και πας παρανομος αναλωθησεται	28 nam insidiatur ipsa in via quasi latro et iniquos in hominibus addet.
29 τινι ουαι τινι θορυβος τινι κρισις τινι αηδιαι και λεσχαι τινι συντριμματα δια κενης τινος πελειοι οι οφθαλμοι	29 Cui “ Vae ”? Cui “ Eheu ”? Cui rixae? Cui querela? Cui sine causa vulnera? Cui suffusio oculorum?
30 ου των εγχρονιζοντων εν οινοις ου των ιχνευοντων που ποτοι γινονται	30 His, qui commorantur in vino et eunt, ut scrutentur mixtum.
31 μη μεθυσκεσθε οινω αλλα ομιλειτε ανθρωποις δικαιοις και ομιλειτε εν περιπατοις εαν γαρ εις τας φιαλας και τα ποτηρια δως τους οφθαλμους σου υστερον περιπατησεις γυμνοτερος υπερου	31 Ne intuearis vinum, quando flavescit, cum splenduerit in calice color eius: ingreditur blande,
32 το δε εσχατον ωσπερ υπο οφεως πεπληγως εκτεινεται και ωσπερ υπο κεραστου διαχειται αυτω ο ιος	32 sed in novissimo mordebit ut coluber et sicut regulus vulnerat.
33 οι οφθαλμοι σου οταν ιδωσιν αλλοτριαν το στομα σου τοτε λαλησει σκολια	33 Oculi tui videbunt extranea, et cor tuum loquetur perversa;
34 και κατακειση ωσπερ εν καρδια θαλασσης και ωσπερ κυβερνητης εν πολλω κλυδωνι	34 et eris sicut dormiens in medio mari et quasi sopitus ad malum navis:
35 ερεις δε τυπτουσιν με και ουκ επονεσα και ενεπαιξαν μοι εγω δε ουκ ηδειν ποτε ορθρος εσται ινα ελθων ζητησω μεθ' ων συνελευσομαι	35 “ Verberaverunt me, sed non dolui, percusserunt me, et ego non sensi; quando evigilabo et rursus illud requiram? ”.