1 αιρετωτερον ονομα καλον η πλουτος πολυς υπερ δε αργυριον και χρυσιον χαρις αγαθη | 1 Mieux que de grandes richesses, un nom respecté; mieux que l’or et l’argent, être bien estimé! |
2 πλουσιος και πτωχος συνηντησαν αλληλοις αμφοτερους δε ο κυριος εποιησεν | 2 Le riche et le pauvre ont ceci en commun: Yahvé les a faits l’un et l’autre. |
3 πανουργος ιδων πονηρον τιμωρουμενον κραταιως αυτος παιδευεται οι δε αφρονες παρελθοντες εζημιωθησαν | 3 L’homme avisé voit venir le malheur et se met à l’abri; les niais vont de l’avant et ils le paient. |
4 γενεα σοφιας φοβος κυριου και πλουτος και δοξα και ζωη | 4 La récompense de l’humilité, c’est la crainte de Yahvé, la richesse, l’honneur et la vie. |
5 τριβολοι και παγιδες εν οδοις σκολιαις ο δε φυλασσων την εαυτου ψυχην αφεξεται αυτων | 5 Sur le chemin du pervers sont les épines et les pièges; qui s’en éloigne se met en sûreté. |
6 - | 6 Montre à l’enfant le chemin à suivre; même en vieillissant il s’y tiendra. |
7 πλουσιοι πτωχων αρξουσιν και οικεται ιδιοις δεσποταις δανιουσιν | 7 Le riche domine sur le pauvre, le débiteur est sous la coupe de son créancier. |
8 ο σπειρων φαυλα θερισει κακα πληγην δε εργων αυτου συντελεσει [8α] ανδρα ιλαρον και δοτην ευλογει ο θεος ματαιοτητα δε εργων αυτου συντελεσει | 8 Qui sème l’injustice récolte le malheur, le pouvoir des violents sera brisé. |
9 ο ελεων πτωχον αυτος διατραφησεται των γαρ εαυτου αρτων εδωκεν τω πτωχω [9α] νικην και τιμην περιποιειται ο δωρα δους την μεντοι ψυχην αφαιρειται των κεκτημενων | 9 Qui regarde avec bienveillance sera béni: il a su partager son pain avec le pauvre. |
10 εκβαλε εκ συνεδριου λοιμον και συνεξελευσεται αυτω νεικος οταν γαρ καθιση εν συνεδριω παντας ατιμαζει | 10 Chasse le railleur et la dispute s’en ira; les querelles et les injures s’apaiseront. |
11 αγαπα κυριος οσιας καρδιας δεκτοι δε αυτω παντες αμωμοι χειλεσιν ποιμαινει βασιλευς | 11 Yahvé aime les cœurs droits, celui qui parle avec souci du bien, le roi le prendra pour ami. |
12 οι δε οφθαλμοι κυριου διατηρουσιν αισθησιν φαυλιζει δε λογους παρανομος | 12 Yahvé sait reconnaître le savoir, mais il démasque les discours pervers. |
13 προφασιζεται και λεγει οκνηρος λεων εν ταις οδοις εν δε ταις πλατειαις φονευται | 13 Le paresseux dit: “Il y a un lion dehors, si je sors je serai dévoré!” |
14 βοθρος βαθυς στομα παρανομου ο δε μισηθεις υπο κυριου εμπεσειται εις αυτον [14α] εισιν οδοι κακαι ενωπιον ανδρος και ουκ αγαπα του αποστρεψαι απ' αυτων αποστρεφειν δε δει απο οδου σκολιας και κακης | 14 La bouche d’une adultère est une fosse profonde; il faut être abandonné de Yahvé pour y tomber. |
15 ανοια εξηπται καρδιας νεου ραβδος δε και παιδεια μακραν απ' αυτου | 15 La sottise est ancrée au cœur de l’enfant; la discipline et les corrections l’en délivreront. |
16 ο συκοφαντων πενητα πολλα ποιει τα εαυτου διδωσιν δε πλουσιω επ' ελασσονι | 16 Opprimez le pauvre, vous le faites progresser, donnez à un riche, vous lui faites du tort. |
17 λογοις σοφων παραβαλλε σον ους και ακουε εμον λογον την δε σην καρδιαν επιστησον ινα γνως οτι καλοι εισιν | 17 Ouvre tes oreilles, écoute mes paroles, sois attentif à mes enseignements. |
18 και εαν εμβαλης αυτους εις την καρδιαν σου ευφρανουσιν σε αμα επι σοις χειλεσιν | 18 Garde-les, ils seront doux à tes entrailles, et tu les trouveras prêts sur tes lèvres. |
19 ινα σου γενηται επι κυριον η ελπις και γνωριση σοι την οδον αυτου | 19 Je veux que tu mettes ta confiance en Yahvé: |
20 και συ δε απογραψαι αυτα σεαυτω τρισσως εις βουλην και γνωσιν επι το πλατος της καρδιας σου | 20 voilà pourquoi je t’ai écrit ces 30 maximes, pour te conseiller et t’avertir, |
21 διδασκω ουν σε αληθη λογον και γνωσιν αγαθην υπακουειν του αποκρινεσθαι λογους αληθειας τοις προβαλλομενοις σοι | 21 pour que tu connaisses la vérité, et que tu puisses répondre avec sûreté à qui t’interrogera. |
22 μη αποβιαζου πενητα πτωχος γαρ εστιν και μη ατιμασης ασθενη εν πυλαις | 22 Ne dépouille pas le pauvre parce qu’il est pauvre, et ne condamne pas le malheureux. |
23 ο γαρ κυριος κρινει αυτου την κρισιν και ρυση σην ασυλον ψυχην | 23 Car Yahvé prendra leur parti et se fera l’oppresseur de leurs oppresseurs. |
24 μη ισθι εταιρος ανδρι θυμωδει φιλω δε οργιλω μη συναυλιζου | 24 Ne te lie pas à un homme colérique, ne fréquente pas quelqu’un d’emporté: |
25 μηποτε μαθης των οδων αυτου και λαβης βροχους τη ση ψυχη | 25 tu pourrais prendre leurs manières, et tu y risquerais ta vie. |
26 μη διδου σεαυτον εις εγγυην αισχυνομενος προσωπον | 26 Ne sois pas de ceux qui s’engagent à la légère et qui donnent des garanties sur un prêt; |
27 εαν γαρ μη εχης ποθεν αποτεισης λημψονται το στρωμα το υπο τας πλευρας σου | 27 si tu n’as pas de quoi rembourser, on te prendra ton lit en te laissant sur le sol. |
28 μη μεταιρε ορια αιωνια α εθεντο οι πατερες σου | 28 Laisse la borne que tes pères ont posée là où elle a toujours été. |
29 ορατικον ανδρα και οξυν εν τοις εργοις αυτου βασιλευσι δει παρεσταναι και μη παρεσταναι ανδρασι νωθροις | 29 Vois-tu un homme qui sait se démener? Il entrera au service des rois, il ne restera pas au service de gens obscurs. |