Mądrość Syracha 22

Biblia Tysiąclecia	EL LIBRO DEL PUEBLO DE DIOS
1 Leniwiec przyrównany będzie do obłoconego kamienia, a każdy zagwiżdże nad jego hańbą.	1 El perezoso se parece a una piedra ensuciada: todos silban despectivamente por su deshonra.
2 Leniwiec przyrównany będzie do krowiego nawozu, każdy, kto go podniesie, otrząśnie rękę.	2 El perezoso se parece a un montón de excrementos: el que los levanta se sacude las manos.
3 Hańba dla ojca, jeśli ma syna źle wychowanego, a jeśli córkę, to wstyd mu ona przyniesie.	3 La vergüenza de un padre es tener un hijo mal educado, y si es una hija, viene al mundo para su desgracia.
4 Córka roztropna jest bogactwem dla swego męża, a córka, która wstyd przynosi, zgryzotą dla swego ojca.	4 La hija prudente tendrá como herencia un marido, pero la desvergonzada será la tristeza de su padre.
5 Nieobyczajna córka zawstydza ojca i męża i przez obydwóch będzie wzgardzona.	5 La hija insolente avergüenza al padre y al marido, y es despreciada por los dos.
6 Jak muzyka w czas smutku, tak nauka w niewłaściwym czasie, natomiast chłosta i upomnienie są zawsze mądre.	6 Música en un duelo son las palabras inoportunas, pero el castigo y la disciplina son sabiduría en todo tiempo.
	7 Los hijos que llevan una vida honesta y tienen con qué alimentarse ocultan el origen humilde sus padres.
	8 Los hijos jactanciosos y mal educados deshonran el noble origen de su familia.
9 Uczyć głupiego - to kleić skorupy lub budzić śpiącego z głębokiego snu.	9 Enseñar a un necio es reparar una vasija rota o despertar a alguien de un sueño profundo.
10 Nauczać głupiego - to jakby nauczać drzemiącego, który jeszcze w końcu zapyta: A o co chodzi?	10 Razonar con un necio es razonar con un somnoliento: al final dirá: «¿De qué se trata?».
11 Płacz nad zmarłym, stracił bowiem światło, płacz nad głupim, bo rozum zgubił. Ciszej płacz nad zmarłym, bo znalazł odpoczynek, życie zaś głupiego gorsze jest od śmierci.	11 Llora por un muerto, porque ha perdido la luz; llora por un necio, porque ha perdido la inteligencia: llora serenamente por un muerto, porque él reposa; la vida del necio, en cambio, es peor que la muerte.
12 Żałoba po zmarłym trwa siedem dni, po głupim i bezbożnym zaś przez wszystkie dni jego życia.	12 El duelo por un muerto dura siete días; por el necio y el impío, todos los días de su vida.
13 Nie wdawaj się z głupim w długie rozmowy i nie chodź do tego, kto nie ma rozumu. Strzeż się go, byś nie miał przykrości i byś się nie splamił przez zetknięcie z nim. Unikaj go, a znajdziesz wytchnienie i nie doznasz rozgoryczenia z powodu jego nierozumu.	13 No hables demasiado con un insensato ni vayas con el que no tiene inteligencia; cuídate de él, para no tener molestias y no salpicarte cuando él se sacuda; apártate de él: estarás tranquilo y su estupidez no te fastidiará.
14 Cóż jest cięższego nad ołów? a jak mu na imię? Głupi.	14 ¿Qué cosa es más pesada que el plomo, y cómo llamarlo sino «necio»?
15 Piasek, sól i bryłę żelaza łatwiej unieść, niż znieść człowieka nierozumnego.	15 La arena, la sal y una masa de hierro pesan menos que un hombre sin inteligencia.
16 Jak drewniana belka, wprawiona w budowę, nie rozpadnie się w czasie trzęsienia ziemi, tak serce umocnione dojrzałym zastanowieniem, gdy nadejdzie chwila, nie stchórzy.	16 Construcción trabada con vigas de madera no se desmorona por un terremoto: así, un corazón afirmado en una convicción madura no se acobardará llegado el momento.
17 Serce wsparte na mądrym myśleniu jest jak ozdoba z piasku na murze wygładzonym.	17 Un corazón apoyado en una reflexión inteligente es como el estuco que adorna un muro bien pulido.
18 Postawione na szczytach gór cienkie tyczki nie oprą się wiatrowi, tak serce zalęknione przez niemądre myśli nie ostoi się wobec byle jakiego strachu.	18 Una empalizada puesta sobre una altura no puede resistir los embates del viento: así, un corazón acobardado por ideas necias es incapaz de resistir el miedo.
19 Kto urazi oko, wyciska łzy, kto urazi serce, odkrywa uczucie.	19 El que lastima un ojo, hace brotar las lágrimas; el que lastima el corazón, hace aparecer los sentimientos.
20 Kto rzuca kamieniem na ptaki, wypłasza je, a kto lży przyjaciela, zrywa przyjaźń.	20 El que tira una piedra a los pájaros, los espanta; el que afrenta a un amigo, rompe la amistad.
21 Jeślibyś wyciągnął miecz na przyjaciela, nie martw się, jest bowiem droga powrotu;	21 Si has sacado la espada contra un amigo, no desesperes: es posible volver atrás;
22 jeślibyś otworzył usta na niego, nie martw się, jest bowiem możność pojednania; wyjąwszy obelgę, wzgardę, wyjawienie tajemnicy i cios zdradliwy - to wszystko oddali każdego przyjaciela.	22 si has abierto la boca contra un amigo, no te inquietes: es posible la reconciliación. Pero ante la afrenta, el orgullo, la revelación de un secreto y el golpe traicionero, ante esas cosas, huirá cualquier amigo.
23 Zachowaj wierność bliźniemu twemu w biedzie, abyś z nim razem wzbogacił się w jego pomyślności. W czasie niepowodzenia trwaj przy nim, abyś, gdy przyjdzie do dziedziczenia, i ty miał w nim udział.	23 Gánate la confianza de tu prójimo en su pobreza, para saciarte con él en su prosperidad; permanece con él en el momento de la aflicción y, si él hereda, compartirás su herencia.
24 Przed ogniem - para w piecu i dym, a przed wylaniem krwi - obelgi.	24 Antes del fuego, hay en el horno vapor y humo: así preceden los insultos a la sangre derramada.
25 Nie będę się wstydził osłonić przyjaciela i nie będę się przed nim ukrywał;	25 No me avergonzaré de proteger a un amigo ni me ocultaré de su presencia;
26 a jeśliby mnie nawet coś złego spotkało z jego przyczyny, to każdy, kto o tym usłyszy, strzec się jego będzie.	26 y si por su culpa me sucede algún mal, todo el que se entere se cuidará de él.
27 Któż postawi straż na moich ustach i położy na wargach pieczęć przemyślną, abym nie upadł przez nie, aby nie zgubił mnie mój język?	27 ¡Quién le pusiera a mi boca un centinela y a mis labios un sello de discreción, para que yo no caiga a causa de ellos y mi lengua no me lleve a la ruina!