Księga Przysłów 17

Biblia Tysiąclecia	NOVA VULGATA
1 Lepszy jest suchy kęs chleba w spokoju niż dom pełen biesiad kłótliwych.	1 Melior est buccella sicca cum pace quam domus plena victimis cum iurgio.
2 Sługa rozumny weźmie górę nad bezecnym synem i z braćmi posiądzie dziedzictwo.	2 Servus sapiens dominabitur filiis inhonestis et inter fratres hereditatem dividet.
3 Dla srebra - tygiel, dla złota - piec, a dla serc probierzem jest Pan.	3 Sicut igne probatur argentum et aurum camino, ita corda probat Dominus.
4 Nikczemnik zważa na wargi nieprawe, oszust słucha języka przewrotnych.	4 Malus oboedit labio iniquo, et fallax obtemperat linguae mendaci.
5 Kto drwi z ubogiego, znieważa jego Stwórcę, kto cieszy się z klęski, nie ujdzie karania.	5 Qui despicit pauperem, exprobrat Factori eius; et, qui in ruina laetatur alterius, non erit impunitus.
6 Koroną starców - synowie synów, a chlubą synów - ojcowie.	6 Corona senum filii filiorum, et gloria filiorum patres eorum.
7 Nie przystoi głupcowi mowa wytworna, tym mniej możnemu - warga kłamliwa.	7 Non decent stultum verba composita, nec principem labium mentiens.
8 Dla dającego - dar kamieniem szczęścia: gdziekolwiek się zwróci, ma powodzenie.	8 Gemma gratissima munus in oculis domini eius; quocumque se verterit, prospere aget.
9 Kto szuka miłości, cudzy błąd tai; kto sprawę rozgłasza, poróżnia przyjaciół.	9 Qui celat delictum, quaerit amicitias; qui sermone repetit, separat foederatos.
10 Nagana głębiej działa na mądrego niżeli na głupiego sto batów.	10 Plus proficit correptio apud prudentem quam centum plagae apud stultum.
11 Zły szuka jedynie buntu, lecz zwiastun nieszczęścia będzie mu posłany.	11 Semper iurgia quaerit malus; angelus autem crudelis mittetur contra eum.
12 Raczej spotkać niedźwiedzicę, co straciła małe, niżeli głupiego z jego głupotą.	12 Expedit magis ursae occurrere, raptis fetibus, quam fatuo confidenti in stultitia sua.
13 Kto złem za dobre odpłaca, temu zło nie ustąpi z domu.	13 Qui reddit mala pro bonis, non recedet malum de domo eius.
14 Kłótnię zaczynać to dać upust wodzie, nim spór wybuchnie - uciekaj!	14 Aquarum proruptio initium est iurgiorum; et, antequam exacerbetur contentio, desere.
15 Kto uwalnia łotra i kto skazuje niewinnych: Pan do obu czuje odrazę.	15 Qui iustificat impium et qui condemnat iustum, abominabilis est uterque apud Dominum.
16 Po cóż pieniądze w ręku głupiego? Brak mu rozumu, by nabyć mądrości.	16 Ad quid pretium in manu stulti? Ad emendam sapientiam, cum careat corde?
17 Przyjaciel kocha w każdym czasie, a bratem się staje w nieszczęściu.	17 Omni tempore diligit, qui amicus est, et frater ad angustiam natus est.
18 Niemądry jest ten, kto daje porękę i kto przysięgą ręczy za bliźniego.	18 Stultus homo iungit manus, cum spoponderit pro amico suo.
19 Kto lubi kłótnie, grzech lubi, kto podwyższa bramę, szuka zagłady.	19 Qui diligit delictum, diligit rixas; et, qui exaltat ostium, quaerit effracturam.
20 Szczęścia nie zazna serce przewrotne, w zło wpada - kto przewrotny w języku.	20 Qui perversi cordis est, non inveniet bonum; et, qui vertit linguam, incidet in malum.
21 Kto zrodził głupca, wiele ma zmartwień, nie cieszy się ojciec nicponia.	21 Qui generat stultum, maerorem generat sibi, sed nec pater in fatuo laetabitur.
22 Radość serca wychodzi na zdrowie, duch przygnębiony wysusza kości.	22 Animus gaudens aetatem floridam facit, spiritus tristis exsiccat ossa.
23 Niegodziwiec dar bierze z zanadrza, by ścieżki prawa naginać.	23 Munera de sinu impius accipit, ut pervertat semitas iudicii.
24 Przed rozumnego obliczem jest mądrość, lecz oczy głupiego na krańcach ziemi.	24 In facie prudentis lucet sapientia, oculi stultorum in finibus terrae.
25 Zmartwieniem ojca syn niemądry, goryczą - swej rodzicielki.	25 Ira patris filius stultus et dolor matris, quae genuit eum.
26 Dla sprawiedliwego i kara grzywny niedobra, zbić rózgą zacnego to przeciw prawości.	26 Non est bonum multam inferre iusto nec percutere principem contra rectitudinem.
27 Rozsądek posiadł, kto w słowach oszczędny, kto spokojnego ducha - roztropny.	27 Qui moderatur sermones suos, novit scientiam, et lenis spiritu est vir prudens.
28 I głupi, gdy milczy, wydaje się mądrym, kto wargi zamyka - bezpieczny.	28 Stultus quoque, si tacuerit, sapiens reputabitur et, si compresserit labia sua, intellegens.