1 Si te sientas a la mesa con un señor, fíjate bien en lo que tienes delante; | 1 εαν καθισης δειπνειν επι τραπεζης δυναστων νοητως νοει τα παρατιθεμενα σοι |
2 clava un cuchillo en tu garganta, si tienes mucho apetito. | 2 και επιβαλλε την χειρα σου ειδως οτι τοιαυτα σε δει παρασκευασαι |
3 No ambiciones sus manjares, porque son un alimento engañoso. | 3 ει δε απληστοτερος ει μη επιθυμει των εδεσματων αυτου ταυτα γαρ εχεται ζωης ψευδους |
4 No te afanes por enriquecerte, deja de pensar en eso. | 4 μη παρεκτεινου πενης ων πλουσιω τη δε ση εννοια αποσχου |
5 Tus ojos vuelan hacia la riqueza, y ya no hay nada, porque ella se pone alas y vuela hacia el cielo como un águila. | 5 εαν επιστησης το σον ομμα προς αυτον ουδαμου φανειται κατεσκευασται γαρ αυτω πτερυγες ωσπερ αετου και υποστρεφει εις τον οικον του προεστηκοτος αυτου |
6 No comas el pan del hombre malicioso ni codicies sus manjares, | 6 μη συνδειπνει ανδρι βασκανω μηδε επιθυμει των βρωματων αυτου |
7 porque él es en realidad como piensa dentro de sí: «Come y bebe», te dice, pero su corazón no está contigo. | 7 ον τροπον γαρ ει τις καταπιοι τριχα ουτως εσθιει και πινει |
8 El bocado que comiste, lo vomitarás, y habrás desperdiciado tus lindas palabras. | 8 μηδε προς σε εισαγαγης αυτον και φαγης τον ψωμον σου μετ' αυτου εξεμεσει γαρ αυτον και λυμανειται τους λογους σου τους καλους |
9 No hables a los oídos de un insensato, porque despreciará el buen sentido de tus palabras. | 9 εις ωτα αφρονος μηδεν λεγε μηποτε μυκτηριση τους συνετους λογους σου |
10 No desplaces los linderos antiguos, ni te metas en los campos de los huérfanos, | 10 μη μεταθης ορια αιωνια εις δε κτημα ορφανων μη εισελθης |
11 porque su Vengador es poderoso y defenderá su causa contra ti. | 11 ο γαρ λυτρουμενος αυτους κυριος κραταιος εστιν και κρινει την κρισιν αυτων μετα σου |
12 Abre tu corazón a la instrucción y tus oídos a las palabras de la ciencia. | 12 δος εις παιδειαν την καρδιαν σου τα δε ωτα σου ετοιμασον λογοις αισθησεως |
13 No mezquines la corrección a un niño: si lo golpeas con la vara, no morirá. | 13 μη αποσχη νηπιον παιδευειν οτι εαν παταξης αυτον ραβδω ου μη αποθανη |
14 Tú lo golpearás con la vara, y librarás su vida del Abismo. | 14 συ μεν γαρ παταξεις αυτον ραβδω την δε ψυχην αυτου εκ θανατου ρυση |
15 Hijo mío, si tu corazón es sabio, también se alegrará mi corazón: | 15 υιε εαν σοφη γενηται σου η καρδια ευφρανεις και την εμην καρδιαν |
16 mis entrañas se regocijarán, cuando tus labios hablen con rectitud. | 16 και ενδιατριψει λογοις τα σα χειλη προς τα εμα χειλη εαν ορθα ωσιν |
17 Que tu corazón no envidie a los pecadores, sino que siempre tema al Señor. | 17 μη ζηλουτω η καρδια σου αμαρτωλους αλλα εν φοβω κυριου ισθι ολην την ημεραν |
18 Así, ciertamente, tendrás un porvenir y tu esperanza no quedará defraudada. | 18 εαν γαρ τηρησης αυτα εσται σοι εκγονα η δε ελπις σου ουκ αποστησεται |
19 Escucha, hijo mío, y te harás sabio, y enderezarás tu corazón por el buen camino. | 19 ακουε υιε και σοφος γινου και κατευθυνε εννοιας σης καρδιας |
20 No te juntes con los borrachos ni con los que se hartan de carne, | 20 μη ισθι οινοποτης μηδε εκτεινου συμβολαις κρεων τε αγορασμοις |
21 porque el borracho y el glotón se empobrecen, y la modorra hace andar vestido con harapos. | 21 πας γαρ μεθυσος και πορνοκοπος πτωχευσει και ενδυσεται διερρηγμενα και ρακωδη πας υπνωδης |
22 Escucha a tu padre, que te engendró, y no desprecies a tu madre cuando sea vieja. | 22 ακουε υιε πατρος του γεννησαντος σε και μη καταφρονει οτι γεγηρακεν σου η μητηρ |
23 Adquiere la verdad y no la vendas, lo mismo que la sabiduría, la instrucción y la inteligencia. | 23 - |
24 El padre de un justo se llena de gozo, el que tiene un hijo sabio se alegra por él: | 24 καλως εκτρεφει πατηρ δικαιος επι δε υιω σοφω ευφραινεται η ψυχη αυτου |
25 ¡que se alegren tu padre y tu madre y se llene de gozo la que te hizo nacer! | 25 ευφραινεσθω ο πατηρ και η μητηρ επι σοι και χαιρετω η τεκουσα σε |
26 Hijo mío, préstame atención y acepta de buena gana mis caminos. | 26 δος μοι υιε σην καρδιαν οι δε σοι οφθαλμοι εμας οδους τηρειτωσαν |
27 Porque la prostituta es una fosa profunda y la mujer extraña, un pozo estrecho: | 27 πιθος γαρ τετρημενος εστιν αλλοτριος οικος και φρεαρ στενον αλλοτριον |
28 también ella está al acecho como un ladrón y multiplica las traiciones entre los hombres. | 28 ουτος γαρ συντομως απολειται και πας παρανομος αναλωθησεται |
29 ¿Para quién los lamentos? ¿Para quién los quejidos? ¿Para quién las querellas? ¿Para quién los suspiros? ¿Para quién las heridas sin motivo? ¿Para quién la mirada turbia? | 29 τινι ουαι τινι θορυβος τινι κρισις τινι αηδιαι και λεσχαι τινι συντριμματα δια κενης τινος πελειοι οι οφθαλμοι |
30 Para los que se pasan bebiendo y van en busca de vino aromatizado. | 30 ου των εγχρονιζοντων εν οινοις ου των ιχνευοντων που ποτοι γινονται |
31 No mires el vino: ¡qué rojo es! ¡Cómo centellea en la copa! ¡Cómo fluye suavemente! | 31 μη μεθυσκεσθε οινω αλλα ομιλειτε ανθρωποις δικαιοις και ομιλειτε εν περιπατοις εαν γαρ εις τας φιαλας και τα ποτηρια δως τους οφθαλμους σου υστερον περιπατησεις γυμνοτερος υπερου |
32 Pero al fin muerde como una serpiente y pica como una víbora. | 32 το δε εσχατον ωσπερ υπο οφεως πεπληγως εκτεινεται και ωσπερ υπο κεραστου διαχειται αυτω ο ιος |
33 Tus ojos verán cosas extrañas, tu corazón hablará sin ton ni son; | 33 οι οφθαλμοι σου οταν ιδωσιν αλλοτριαν το στομα σου τοτε λαλησει σκολια |
34 serás como un hombre acostado en alta mar, acostado en la punta de un mástil. | 34 και κατακειση ωσπερ εν καρδια θαλασσης και ωσπερ κυβερνητης εν πολλω κλυδωνι |
35 «Me han golpeado, pero no me dolió; me han pegado, pero no me di cuenta. ¿Cuándo me despertaré? ¡Volveré a pedir más todavía!». | 35 ερεις δε τυπτουσιν με και ουκ επονεσα και ενεπαιξαν μοι εγω δε ουκ ηδειν ποτε ορθρος εσται ινα ελθων ζητησω μεθ' ων συνελευσομαι |