1 ωσπερ δροσος εν αμητω και ωσπερ υετος εν θερει ουτως ουκ εστιν αφρονι τιμη | 1 The wicked flees when no one is pursuing, the upright is bold as a lion. |
2 ωσπερ ορνεα πεταται και στρουθοι ουτως αρα ματαια ουκ επελευσεται ουδενι | 2 A country in revolt throws up many leaders: with one person wise and experienced, you have stability. |
3 ωσπερ μαστιξ ιππω και κεντρον ονω ουτως ραβδος εθνει παρανομω | 3 The wicked oppresses the weak: here is a devastating rain -- and farewell, bread! |
4 μη αποκρινου αφρονι προς την εκεινου αφροσυνην ινα μη ομοιος γενη αυτω | 4 Those who forsake the law sing the praises of the wicked, those who observe the law are angered bythem. |
5 αλλα αποκρινου αφρονι κατα την αφροσυνην αυτου ινα μη φαινηται σοφος παρ' εαυτω | 5 The wicked do not know what justice means, those who seek Yahweh understand everything. |
6 εκ των εαυτου ποδων ονειδος πιεται ο αποστειλας δι' αγγελου αφρονος λογον | 6 Better someone poor living an honest life than someone of devious ways however rich. |
7 αφελου πορειαν σκελων και παροιμιαν εκ στοματος αφρονων | 7 An intel igent child is one who keeps the Law; an associate of profligates brings shame on his father. |
8 ος αποδεσμευει λιθον εν σφενδονη ομοιος εστιν τω διδοντι αφρονι δοξαν | 8 Whoever increases wealth by usury and interest amasses it for someone else who will bestow it on thepoor. |
9 ακανθαι φυονται εν χειρι του μεθυσου δουλεια δε εν χειρι των αφρονων | 9 Whoever refuses to listen to the Law, such a one's very prayer is an abomination. |
10 πολλα χειμαζεται πασα σαρξ αφρονων συντριβεται γαρ η εκστασις αυτων | 10 Whoever seduces the honest to evil ways wil fal into his own pit. The blameless are the heirs tohappiness. |
11 ωσπερ κυων οταν επελθη επι τον εαυτου εμετον και μισητος γενηται ουτως αφρων τη εαυτου κακια αναστρεψας επι την εαυτου αμαρτιαν [11α] εστιν αισχυνη επαγουσα αμαρτιαν και εστιν αισχυνη δοξα και χαρις | 11 The rich may think himself wise, but the intelligent poor wil unmask him. |
12 ειδον ανδρα δοξαντα παρ' εαυτω σοφον ειναι ελπιδα μεντοι εσχεν μαλλον αφρων αυτου | 12 When the upright triumph, there is great exultation: when the wicked are in the ascendant, peopletake cover. |
13 λεγει οκνηρος αποστελλομενος εις οδον λεων εν ταις οδοις | 13 No one who conceals his sins will prosper, whoever confesses and renounces them will find mercy. |
14 ωσπερ θυρα στρεφεται επι του στροφιγγος ουτως οκνηρος επι της κλινης αυτου | 14 Blessed the person who is never without fear, whoever hardens his heart will fal into distress. |
15 κρυψας οκνηρος την χειρα εν τω κολπω αυτου ου δυνησεται επενεγκειν επι το στομα | 15 Like a roaring lion or a springing bear is a wicked ruler of a powerless people. |
16 σοφωτερος εαυτω οκνηρος φαινεται του εν πλησμονη αποκομιζοντος αγγελιαν | 16 An unenlightened ruler is rich in rapacity, one who hates greed wil lengthen his days. |
17 ωσπερ ο κρατων κερκου κυνος ουτως ο προεστως αλλοτριας κρισεως | 17 A man guilty of murder wil flee till he reaches his tomb: let no one halt him! |
18 ωσπερ οι ιωμενοι προβαλλουσιν λογους εις ανθρωπους ο δε απαντησας τω λογω πρωτος υποσκελισθησεται | 18 Whoever lives an honest life wil be safe, whoever wavers between two ways falls down in one ofthem. |
19 ουτως παντες οι ενεδρευοντες τους εαυτων φιλους οταν δε φωραθωσιν λεγουσιν οτι παιζων επραξα | 19 Whoever works his land shall have bread and to spare, but no one who chases fantasies has anysense. |
20 εν πολλοις ξυλοις θαλλει πυρ οπου δε ουκ εστιν διθυμος ησυχαζει μαχη | 20 A trustworthy person wil be overwhelmed with blessings, but no one who tries to get rich quickly wilgo unpunished. |
21 εσχαρα ανθραξιν και ξυλα πυρι ανηρ δε λοιδορος εις ταραχην μαχης | 21 It is not good to show partiality, but people will do wrong for a mouthful of bread. |
22 λογοι κερκωπων μαλακοι ουτοι δε τυπτουσιν εις ταμιεια σπλαγχνων | 22 The person of greedy eye chases after wealth, not knowing that want wil be the result. |
23 αργυριον διδομενον μετα δολου ωσπερ οστρακον ηγητεον χειλη λεια καρδιαν καλυπτει λυπηραν | 23 Anyone who reproves another wil enjoy more favour in the end than the flatterer. |
24 χειλεσιν παντα επινευει αποκλαιομενος εχθρος εν δε τη καρδια τεκταινεται δολους | 24 Whoever robs father and mother saying, 'Nothing wrong in that!' is comrade for a brigand. |
25 εαν σου δεηται ο εχθρος μεγαλη τη φωνη μη πεισθης επτα γαρ εισιν πονηριαι εν τη ψυχη αυτου | 25 The covetous provokes disputes, whoever trusts in Yahweh wil prosper. |
26 ο κρυπτων εχθραν συνιστησιν δολον εκκαλυπτει δε τας εαυτου αμαρτιας ευγνωστος εν συνεδριοις | 26 Whoever trusts his own wit is a fool, anyone whose ways are wise wil be safe. |
27 ο ορυσσων βοθρον τω πλησιον εμπεσειται εις αυτον ο δε κυλιων λιθον εφ' εαυτον κυλιει | 27 No one who gives to the poor wil ever go short, but whoever closes his eyes will have curses inplenty. |
28 γλωσσα ψευδης μισει αληθειαν στομα δε αστεγον ποιει ακαταστασιας | 28 When the wicked are in the ascendant, people take cover, but when they perish, the upright multiply. |