Evangelio di Santo Luca 1

BIBBIA VOLGARE	Biblia Tysiąclecia
1 Imperò che certo molti si son sforzati di ordinare la narrazione delle cose, le quali sono compiute in noi;	1 Wielu już starało się ułożyć opowiadanie o zdarzeniach, które się dokonały pośród nas,
2 come a noi dettero coloro, ch' essi veddero dal principio, e furono ministri del sermone;	2 tak jak nam je przekazali ci, którzy od początku byli naocznymi świadkami i sługami słowa.
3 a me è parso, accostato per notizia diligentemente, a te, o ottimo Teofilo, scrivere per ordine tutte cose insino dal principio,	3 Postanowiłem więc i ja zbadać dokładnie wszystko od pierwszych chwil i opisać ci po kolei, dostojny Teofilu,
4 acciò conosci la verità di quelle parole delle quali sei stato ammaestrato. (Gli è da sapere che questo è parlar dell' evangelista Luca).	4 abyś się mógł przekonać o całkowitej pewności nauk, których ci udzielono.
5 Nel tempo di Erode, re di Iudea, fu uno (uomo) sacerdote, che avea nome Zaccaria, della generazione di Abia; e la mogliere fu delle figliuole di Aaron, e il nome suo fu Elisabet.	5 Za czasów Heroda, króla Judei, żył pewien kapłan, imieniem Zachariasz, z oddziału Abiasza. Miał on żonę z rodu Aarona, a na imię było jej Elżbieta.
6 Ed erano ambedue giusti dinanzi da Dio, e in tutti li comandamenti del Signore perseveravano senza nullo remaricamento.	6 Oboje byli sprawiedliwi wobec Boga i postępowali nienagannie według wszystkich przykazań i przepisów Pańskich.
7 E non avevano alcuno figliuolo; imperò che Elisabet era sterile, e ambeduoi essendo andati nelli suoi giorni.	7 Nie mieli jednak dziecka, ponieważ Elżbieta była niepłodna; oboje zaś byli już posunięci w latach.
8 E avvenne che Zaccaria, usando l' officio del sacerdozio dinanzi da Dio,	8 Kiedy w wyznaczonej dla swego oddziału kolei pełnił służbę kapłańską przed Bogiem,
9 secondo l'usanza del sacerdozio (e dell' officio), vennegli per sorte di andare al tempio del Signore, e di dar l'incenso.	9 jemu zgodnie ze zwyczajem kapłańskim przypadł los, żeby wejść do przybytku Pańskiego i złożyć ofiarę kadzenia.
10 E dando l' incenso, tutta la moltitudine del popolo stava di fuori (del tempio), e oravano.	10 A cały lud modlił się na zewnątrz w czasie kadzenia.
11 E l'angelo del Signore apparve (nell' ora dell' incensare) a Zaccaria, stando dal lato dritto dell' altare, dove dava l' incenso.	11 Naraz ukazał mu się anioł Pański, stojący po prawej stronie ołtarza kadzenia.
12 E vedendo Zaccaria l'angelo, turbossi e temette molto.	12 Przeraził się na ten widok Zachariasz i strach padł na niego.
13 E l'angelo gli disse: Zaccaria, non temere, imperò che la tua orazione è esaudita; e la donna tna Elisabet partorirà uno figliuolo; e [gli] ponera' nome Ioanne.	13 Lecz anioł rzekł do niego: Nie bój się Zachariasz! Twoja prośba została wysłuchana: żona twoja Elżbieta urodzi ci syna, któremu nadasz imię Jan.
14 E sarà a te allegrezza ed esaltamento; e molti nel suo nascimento allegreransi.	14 Będzie to dla ciebie radość i wesele; i wielu z jego narodzenia cieszyć się będzie.
15 E sarà grande dinanzi da Dio, e non beverà vino nè cervogia; e sarà pieno di Spirito Santo, insino nel ventre della madre.	15 Będzie bowiem wielki w oczach Pana; wina i sycery pić nie będzie i już w łonie matki napełniony będzie Duchem Świętym.
16 E molti delli figliuoli d' Israel convertirà al Signore Dio loro.	16 Wielu spośród synów Izraela nawróci do Pana, Boga ich;
17 Ed egli andarà dinanzi da lui in spirito e in virtù di Elia, acciò ch' egli converta li cuori de' padri ne' figliuoli, e gl' increduli alla prudenza de' giusti, ad apparecchiar al Signore il popolo perfetto.	17 on sam pójdzie przed Nim w duchu i mocy Eliasza, żeby serca ojców nakłonić ku dzieciom, a nieposłusznych - do usposobienia sprawiedliwych, by przygotować Panu lud doskonały.
18 E disse Zaccaria all' angelo: donde saprò questo? io certo sono antiquo, e la mia mogliere ha finito gli suoi tempi.	18 Na to rzekł Zachariasz do anioła: Po czym to poznam? Bo ja jestem już stary i moja żona jest w podeszłym wieku.
19 E dissegli l'angelo: io sono Gabriel, il qual sto in presenza di Dio; e son mandato a parlarti, e a evangelizzare queste cose a te.	19 Odpowiedział mu anioł: Ja jestem Gabriel, który stoję przed Bogiem. A zostałem posłany, aby mówić z tobą i oznajmić ci tę wieść radosną.
20 Ed ecco che sarai muto, e non potrai parlar insino a quel giorno nel qual faransi queste cose; e questo, perchè non hai creduto alle mie parole, le quali adempiransi nel suo tempo.	20 A oto będziesz niemy i nie będziesz mógł mówić aż do dnia, w którym się to stanie, bo nie uwierzyłeś moim słowom, które się spełnią w swoim czasie.
21 E il popolo aspettava Zaccaria, e maravigliavansi ch' egli tardasse (tanto) nel tempio.	21 Lud tymczasem czekał na Zachariasza i dziwił się, że tak długo zatrzymuje się w przybytku.
22 E uscito fuori non poteva parlar a quelli; e loro conobbero ch' egli avea veduto la visione nel tempio. Ed egli li cennava con segni, e rimanette muto.	22 Kiedy wyszedł, nie mógł do nich mówić, i zrozumieli, że miał widzenie w przybytku. On zaś dawał im znaki i pozostał niemy.
23 E poscia che fu finito il tempo del suo officio, andossene in casa sua.	23 A gdy upłynęły dni jego posługi kapłańskiej, powrócił do swego domu.
24 Ma dopo questi giorni concepette Elisabet sua mogliere, e occultavasi cinque mesi, dicendo:	24 Potem żona jego, Elżbieta, poczęła i pozostawała w ukryciu przez pięć miesięcy.
25 Imperò che il Signore mi ha fatto questo nelli giorni ne' quali egli ha risguardato di removere lo obbrobrio mio tra gli uomini.	25 Tak uczynił mi Pan - mówiła - wówczas, kiedy wejrzał łaskawie i zdjął ze mnie hańbę w oczach ludzi.
26 Onde nel sesto mese mandò Dio l'angelo Gabriel nella provincia di Galilea, nella città di Nazaret,	26 W szóstym miesiącu posłał Bóg anioła Gabriela do miasta w Galilei, zwanego Nazaret,
27 a una vergine desponsata a uno uomo, il cui nome era Iosef, della casa di David; e il nome della vergine era Maria.	27 do Dziewicy poślubionej mężowi, imieniem Józef, z rodu Dawida; a Dziewicy było na imię Maryja.
28 Ed entrando l'angelo a lei, disse: Dio ti salvi, (Maria) piena di grazia; Dio è con teco; e sei benedetta sopra tutte le femine.	28 Anioł wszedł do Niej i rzekł: Bądź pozdrowiona, pełna łaski, Pan z Tobą, "błogosławiona jesteś między niewiastami".
29 E quella, udendo questo (dall' angelo), fu turbata nella parola sua; e pensava quale salutazione fusse questa.	29 Ona zmieszała się na te słowa i rozważała, co miałoby znaczyć to pozdrowienie.
30 E l'angelo disse a lei: non temere, Maria; imperò che tu hai trovata grazia appo Dio.	30 Lecz anioł rzekł do Niej: Nie bój się, Maryjo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga.
31 Dove, ecco che concepirai nel ventre tuo, e parturirai uno figliuolo, e chiamerai il nome suo IESÙ.	31 Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus.
32 Questo sarà grande, e sarà chiamato Figliuolo dell' Altissimo; e darà a lui il Signore Dio la sedia del suo padre David; e regnarà nella casa di Iacob in eterno.	32 Będzie On wielki i będzie nazwany Synem Najwyższego, a Pan Bóg da Mu tron Jego praojca, Dawida.
33 E il suo regno non averà fine.	33 Będzie panował nad domem Jakuba na wieki, a Jego panowaniu nie będzie końca.
34 E Maria disse all' angelo: come sarà questo, imperò che non cognosco uomo?	34 Na to Maryja rzekła do anioła: Jakże się to stanie, skoro nie znam męża?
35 L'angelo respose, e disse a lei lo Spirito Santo sopravenerà in te, e la virtù dell' Altissimo obombrerà te; e colui che nascerà di te, sarà santo, e sarà chiamato Figliuolo di Dio.	35 Anioł Jej odpowiedział: Duch Święty zstąpi na Ciebie i moc Najwyższego osłoni Cię. Dlatego też Święte, które się narodzi, będzie nazwane Synem Bożym.
36 Ed ecco, Elisabet, cognata tua, la qual ha conceputo uno figliuolo nella vecchiezza sua; e questo è il sesto mese della sua gravidanza, di quella ch' è (stata) chiamata sterile.	36 A oto również krewna Twoja, Elżbieta, poczęła w swej starości syna i jest już w szóstym miesiącu ta, która uchodzi za niepłodną.
37 Imperò che ogni cosa sì è possibile appresso Dio.	37 Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego.
38 Allora disse Maria (a l' angelo): ecco l'ancilla del Signore, sia fatto a me secondo la parola tua. E l'angelo partissi da quella.	38 Na to rzekła Maryja: Oto Ja służebnica Pańska, niech Mi się stanie według twego słowa! Wtedy odszedł od Niej anioł.
39 Levandosi su Maria, andò prestamente nelle montagne della città di Iudea.	39 W tym czasie Maryja wybrała się i poszła z pośpiechem w góry do pewnego miasta w [pokoleniu] Judy.
40 Ed entrò nella casa di Zaccaria, e salutò Elisabet.	40 Weszła do domu Zachariasza i pozdrowiła Elżbietę.
41 E come Elisabet udì la salutazione di Maria, il fanciullo che aveva nel suo ventre rallegrossi, e fu ripieno di Spirito santo.	41 Gdy Elżbieta usłyszała pozdrowienie Maryi, poruszyło się dzieciątko w jej łonie, a Duch Święty napełnił Elżbietę.
42 Ed Elisabet con grande voce disse: benedetta sei tu infra le femine, e benedetto è il frutto del ventre tuo.	42 Wydała ona okrzyk i powiedziała: Błogosławiona jesteś między niewiastami i błogosławiony jest owoc Twojego łona.
43 E (poi disse) donde questo a me, che la madre del Signore sia venuta a me?	43 A skądże mi to, że Matka mojego Pana przychodzi do mnie?
44 Imperò che sì come la voce della tua salutazione venne alle orecchie mie, il fanciullo nel ventre mio molto rallegrossi.	44 Oto, skoro głos Twego pozdrowienia zabrzmiał w moich uszach, poruszyło się z radości dzieciątko w moim łonie.
45 E (disse) beata sei tu, la qual credesti; imperò che si compiranno tutte le cose le quali ti sono state dette dal Signore.	45 Błogosławiona jesteś, któraś uwierzyła, że spełnią się słowa powiedziane Ci od Pana.
46 E (allora) disse Maria: magnifica l'anima mia il Signore.	46 Wtedy Maryja rzekła: Wielbi dusza moja Pana,
47 E rallegrossi il spirito mio in Dio, salute mia.	47 i raduje się duch mój w Bogu, moim Zbawcy.
48 Imperò ch' egli guardò la umiltà della sua ancilla: ecco che certo per questo mi diranno beata tutte le generazioni.	48 Bo wejrzał na uniżenie Służebnicy swojej. Oto bowiem błogosławić mnie będą odtąd wszystkie pokolenia,
49 Imperò ch' egli che è possente, ed è santo il suo nome, a me ha fatto le grandi cose.	49 gdyż wielkie rzeczy uczynił mi Wszechmocny. Święte jest Jego imię -
50 E la misericordia sua è dalla generazione nella generazione a coloro che il temono.	50 a swoje miłosierdzie na pokolenia i pokolenia [zachowuje] dla tych, co się Go boją.
51 Egli fece la potenza nel suo braccio; ha disperso li superbi nella mente del cuore suo.	51 On przejawia moc ramienia swego, rozprasza [ludzi] pyszniących się zamysłami serc swoich.
52 Egli ha abbassato li potenti della sedia, e ha esaltato gli umili.	52 Strąca władców z tronu, a wywyższa pokornych.
53 E ha empiuto di beni gli affamati, e ha lassato gli ricchi nelle cose vane.	53 Głodnych nasyca dobrami, a bogatych z niczym odprawia.
54 Egli ha ricevuto Israel suo servo; hassi ricordato della sua misericordia,	54 Ujął się za sługą swoim, Izraelem, pomny na miłosierdzie swoje -
55 come parlò alli padri nostri, Abraam, e al suo seme in secula.	55 jak przyobiecał naszym ojcom - na rzecz Abrahama i jego potomstwa na wieki.
56 Poscia rimase Maria con quella quasi tre mesi; e dopo tornò nella casa sua.	56 Maryja pozostała u niej około trzech miesięcy; potem wróciła do domu.
57 E a Elisabet fu adempiuto il tempo del suo parturire; e lei parturì uno figliuolo (maschio).	57 Dla Elżbiety zaś nadszedł czas rozwiązania i urodziła syna.
58 E udirono li vicini e li parenti suoi, che Dio gli avea fatto misericordia, e rallegravansi con essa lei.	58 Gdy jej sąsiedzi i krewni usłyszeli, że Pan okazał tak wielkie miłosierdzie nad nią, cieszyli się z nią razem.
59 E compiuti li otto giorni, andorono per circoncidere il fanciullo; e ponevangli il nome del padre suo Zaccaria.	59 Ósmego dnia przyszli, aby obrzezać dziecię, i chcieli mu dać imię ojca jego, Zachariasza.
60 E la madre sua respuose, e disse: non così, ma chiamerassi il suo nome Ioanne.	60 Jednakże matka jego odpowiedziała: Nie, lecz ma otrzymać imię Jan.
61 E quelli dissero conciosia che in tutto lo tuo parentado non è alcuno che abbia questo nome.	61 Odrzekli jej: Nie ma nikogo w twoim rodzie, kto by nosił to imię.
62 E cennando a Zaccaria suo padre, come voleva che avesse nome,	62 Pytali więc znakami jego ojca, jak by go chciał nazwać.
63 fecesi dare il caramale, e scrisse ivi suso: Ioanne è il nome suo. Allora ogni uomo meravigliossi.	63 On zażądał tabliczki i napisał: Jan będzie mu na imię. I wszyscy się dziwili.
64 E immantinente le orecchie e la lingua di Zaccaria furono sciolte; e parlava, e benediceva Dio.	64 A natychmiast otworzyły się jego usta, język się rozwiązał i mówił wielbiąc Boga.
65 E tutti li vicini incominciorono ad avere paura; e tutta la montagna di Iudea era ripiena di queste cose, e divulgavano queste parole.	65 I padł strach na wszystkich ich sąsiadów. W całej górskiej krainie Judei rozpowiadano o tym wszystkim, co się zdarzyło.
66 E tutti coloro che le udiano, dicevano l'uno all' altro che pensi tu che sia questo fanciullo? conciosia che la mano del Signore è con lui.	66 A wszyscy, którzy o tym słyszeli, brali to sobie do serca i pytali: Kimże będzie to dziecię? Bo istotnie ręka Pańska była z nim.
67 E il padre suo Zaccaria fu ripieno del Spirito santo; e profetò, e disse:	67 Wtedy ojciec jego, Zachariasz, został napełniony Duchem Świętym i prorokował, mówiąc:
68 Benedetto sia il Signore Dio d' Israel, imperò ch' egli ha visitato, e fatto la redenzione del suo popolo.	68 Niech będzie uwielbiony Pan, Bóg Izraela, że nawiedził lud swój i wyzwolił go,
69 Ed egli raddrizzò in noi la possanza della salute nella casa del suo servo David,	69 i moc zbawczą nam wzbudził w domu sługi swego, Dawida:
70 come egli ha parlato nella bocca de' santi, li quali sono suoi profeti dal principio.	70 jak zapowiedział to z dawien dawna przez usta swych świętych proroków,
71 Egli ha fatto salute de' nostri inimici, e della mano di tutti che ne hanno avuti in odio.	71 że nas wybawi od nieprzyjaciół i z ręki wszystkich, którzy nas nienawidzą;
72 Egli è venuto a far misericordia con li nostri padri, e a ricordarsi del testamento santo suo.	72 że miłosierdzie okaże ojcom naszym i wspomni na swoje święte Przymierze -
73 Questo è il giuramento ch' egli giurò ad Abraam padre nostro, come a noi si darebbe,	73 na przysięgę, którą złożył ojcu naszemu, Abrahamowi, że nam użyczy tego,
74 acciò che, liberati dalle mani de' nostri inimici, senza timore a lui serviamo,	74 iż z mocy nieprzyjaciół wyrwani bez lęku służyć Mu będziemy
75 nella santità e giustizia dinanzi a esso, in tutti i giorni nostri.	75 w pobożności i sprawiedliwości przed Nim po wszystkie dni nasze.
76 E tu, fanciullo, sarai chiamato profeta dell' Altissimo; imperò che tu anderai dinanzi alla faccia del Signore a preparare le sue vie,	76 A i ty, dziecię, prorokiem Najwyższego zwać się będziesz, bo pójdziesz przed Panem torując Mu drogi;
77 a dar al suo popolo la scienza della salute, in remissione de' loro peccati.	77 Jego ludowi dasz poznać zbawienie [co się dokona] przez odpuszczenie mu grzechów,
78 (Preghiamoti) per le viscere della misericordia del nostro Dio, nelle quali ne ha visitato, nascendo dall' alto,	78 dzięki litości serdecznej Boga naszego. Przez nią z wysoka Wschodzące Słońce nas nawiedzi,
79 illumina questi che siedono nelle tenebre e nelle ombre della morte, a raddrizzar li nostri piedi nella via della pace.	79 by zajaśnieć tym, co w mroku i cieniu śmierci mieszkają, aby nasze kroki zwrócić na drogę pokoju.
80 Ma il fanciullo cresceva, e confortavasi dal spirito; ed era nelli deserti luoghi insino al giorno della sua demonstrazione d' Israel.	80 Chłopiec zaś rósł i wzmacniał się duchem, a żył na pustkowiu aż do dnia ukazania się przed Izraelem.