Primus Machabaeorum 8

VULGATA	LXX
1 Et audivit Judas nomen Romanorum, quia sunt potentes viribus, et acquiescunt ad omnia quæ postulantur ab eis, et quicumque accesserunt ad eos, statuerunt cum eis amicitias : et quia sunt potentes viribus.	1 και ηκουσεν ιουδας το ονομα των ρωμαιων οτι εισιν δυνατοι ισχυι και αυτοι ευδοκουσιν εν πασιν τοις προστιθεμενοις αυτοις και οσοι αν προσελθωσιν αυτοις ιστωσιν αυτοις φιλιαν και οτι εισι δυνατοι ισχυι
2 Et audierunt prælia eorum, et virtutes bonas, quas fecerunt in Galatia, quia obtinuerunt eos, et duxerunt sub tributum :	2 και διηγησαντο αυτω τους πολεμους αυτων και τας ανδραγαθιας ας ποιουσιν εν τοις γαλαταις και οτι κατεκρατησαν αυτων και ηγαγον αυτους υπο φορον
3 et quanta fecerunt in regione Hispaniæ, et quod in potestatem redegerunt metalla argenti et auri, quæ illic sunt, et possederunt omnem locum consilio suo, et patientia :	3 και οσα εποιησαν εν χωρα σπανιας του κατακρατησαι των μεταλλων του αργυριου και του χρυσιου του εκει
4 locaque quæ longe erant valde ab eis, et reges, qui supervenerant eis ab extremis terræ, contriverunt, et percusserunt eos plaga magna : ceteri autem dant eis tributum omnibus annis.	4 και κατεκρατησαν του τοπου παντος τη βουλη αυτων και τη μακροθυμια και ο τοπος ην απεχων μακραν απ' αυτων σφοδρα και των βασιλεων των επελθοντων επ' αυτους απ' ακρου της γης εως συνετριψαν αυτους και επαταξαν εν αυτοις πληγην μεγαλην και οι επιλοιποι διδοασιν αυτοις φορον κατ' ενιαυτον
5 Et Philippum et Persen Ceteorum regem, et ceteros qui adversum eos arma tulerant, contriverunt in bello, et obtinuerunt eos :	5 και τον φιλιππον και τον περσεα κιτιεων βασιλεα και τους επηρμενους επ' αυτους συνετριψαν αυτους εν πολεμω και κατεκρατησαν αυτων
6 et Antiochum magnum regem Asiæ, qui eis pugnam intulerat habens centum viginti elephantos, et equitatum, et currus, et exercitum magnum valde, contritum ab eis :	6 και αντιοχον τον μεγαν βασιλεα της ασιας τον πορευθεντα επ' αυτους εις πολεμον εχοντα εκατον εικοσι ελεφαντας και ιππον και αρματα και δυναμιν πολλην σφοδρα και συνετριβη υπ' αυτων
7 et quia ceperunt eum vivum, et statuerunt ei ut daret ipse, et qui regnarent post ipsum, tributum magnum, et daret obsides, et constitutum,	7 και ελαβον αυτον ζωντα και εστησαν αυτοις διδοναι αυτον τε και τους βασιλευοντας μετ' αυτον φορον μεγαν και διδοναι ομηρα και διαστολην
8 et regionem Indorum, et Medos, et Lydos, de optimis regionibus eorum : et acceptas eas ab eis, dederunt Eumeni regi,	8 και χωραν την ινδικην και μηδιαν και λυδιαν απο των καλλιστων χωρων αυτων και λαβοντες αυτας παρ' αυτου εδωκαν αυτας ευμενει τω βασιλει
9 et quia qui erant apud Helladam, voluerunt ire, et tollere eos : et innotuit sermo his,	9 και οτι οι εκ της ελλαδος εβουλευσαντο ελθειν και εξαραι αυτους
10 et miserunt ad eos ducem unum, et pugnaverunt contra illos, et ceciderunt ex eis multi, et captivas duxerunt uxores eorum et filios, et diripuerunt eos, et terram eorum possederunt, et destruxerunt muros eorum, et in servitutem illos redegerunt usque in hunc diem :	10 και εγνωσθη ο λογος αυτοις και απεστειλαν επ' αυτους στρατηγον ενα και επολεμησαν προς αυτους και επεσον εξ αυτων τραυματιαι πολλοι και ηχμαλωτισαν τας γυναικας αυτων και τα τεκνα αυτων και επρονομευσαν αυτους και κατεκρατησαν της γης και καθειλον τα οχυρωματα αυτων και κατεδουλωσαντο αυτους εως της ημερας ταυτης
11 et residua regna, et insulas, quæ aliquando restiterant illis, exterminaverunt, et in potestatem redegerunt.	11 και τας επιλοιπους βασιλειας και τας νησους οσοι ποτε αντεστησαν αυτοις κατεφθειραν και εδουλωσαν αυτους μετα δε των φιλων αυτων και των επαναπαυομενων αυτοις συνετηρησαν φιλιαν
12 Cum amicis autem suis, et qui in ipsis requiem habebant, conservaverunt amicitiam, et obtinuerunt regna, quæ erant proxima, et quæ erant longe : quia quicumque audiebant nomen eorum, timebant eos :	12 και κατεκρατησαν των βασιλεων των εγγυς και των μακραν και οσοι ηκουον το ονομα αυτων εφοβουντο απ' αυτων
13 quibus vero vellent auxilio esse ut regnarent, regnabant : quos autem vellent, regno deturbabant : et exaltati sunt valde.	13 οις δ' αν βουλωνται βοηθειν και βασιλευειν βασιλευουσιν ους δ' αν βουλωνται μεθιστωσιν και υψωθησαν σφοδρα
14 Et in omnibus istis nemo portabat diadema, nec induebatur purpura, ut magnificaretur in ea.	14 και εν πασιν τουτοις ουκ επεθεντο αυτων ουδε εις διαδημα ουδε περιεβαλοντο πορφυραν ωστε αδρυνθηναι εν αυτη
15 Et quia curiam fecerunt sibi, et quotidie consulebant trecentos viginti consilium agentes semper de multitudine, ut quæ digna sunt, gerant :	15 και βουλευτηριον εποιησαν εαυτοις και καθ' ημεραν εβουλευοντο τριακοσιοι και εικοσι βουλευομενοι δια παντος περι του πληθους του ευκοσμειν αυτους
16 et committunt uni homini magistratum suum per singulos annos dominari universæ terræ suæ, et omnes obediunt uni, et non est invidia, neque zelus inter eos.	16 και πιστευουσιν ενι ανθρωπω αρχειν αυτων κατ' ενιαυτον και κυριευειν πασης της γης αυτων και παντες ακουουσιν του ενος και ουκ εστιν φθονος ουδε ζηλος εν αυτοις
17 Et elegit Judas Eupolemum filium Joannis filii Jacob, et Jasonem filium Eleazari, et misit eos Romam constituere cum illis amicitiam et societatem :	17 και επελεξατο ιουδας τον ευπολεμον υιον ιωαννου του ακκως και ιασονα υιον ελεαζαρου και απεστειλεν αυτους εις ρωμην στησαι φιλιαν και συμμαχιαν
18 et ut auferrent ab eis jugum Græcorum, quia viderunt quod in servitutem premerent regnum Israël.	18 και του αραι τον ζυγον απ' αυτων οτι ειδον την βασιλειαν των ελληνων καταδουλουμενους τον ισραηλ δουλεια
19 Et abierunt Romam viam multam valde, et introierunt curiam, et dixerunt :	19 και επορευθησαν εις ρωμην και η οδος πολλη σφοδρα και εισηλθοσαν εις το βουλευτηριον και απεκριθησαν και ειπον
20 Judas Machabæus, et fratres ejus, et populus Judæorum, miserunt nos ad vos statuere vobiscum societatem et pacem, et conscribere nos socios et amicos vestros.	20 ιουδας ο και μακκαβαιος και οι αδελφοι αυτου και το πληθος των ιουδαιων απεστειλαν ημας προς υμας στησαι μεθ' υμων συμμαχιαν και ειρηνην και γραφηναι ημας συμμαχους και φιλους υμων
21 Et placuit sermo in conspectu eorum.	21 και ηρεσεν ο λογος ενωπιον αυτων
22 Et hoc rescriptum est quod rescripserunt in tabulis æreis, et miserunt in Jerusalem, ut esset apud eos ibi memoriale pacis et societatis :	22 και τουτο το αντιγραφον της επιστολης ης αντεγραψαν επι δελτοις χαλκαις και απεστειλαν εις ιερουσαλημ ειναι παρ' αυτοις εκει μνημοσυνον ειρηνης και συμμαχιας
23 Bene sit Romanis, et genti Judæorum, in mari et in terra in æternum : gladiusque et hostis procul sit ab eis.	23 καλως γενοιτο ρωμαιοις και τω εθνει ιουδαιων εν τη θαλασση και επι της ξηρας εις τον αιωνα και ρομφαια και εχθρος μακρυνθειη απ' αυτων
24 Quod si institerit bellum Romanis prius, aut omnibus sociis eorum in omni dominatione eorum,	24 εαν δε ενστη πολεμος ρωμη προτερα η πασιν τοις συμμαχοις αυτων εν παση τη κυριεια αυτων
25 auxilium feret gens Judæorum, prout tempus dictaverit, corde pleno :	25 συμμαχησει το εθνος των ιουδαιων ως αν ο καιρος υπογραφη αυτοις καρδια πληρει
26 et præliantibus non dabunt, neque subministrabunt triticum, arma, pecuniam, naves, sicut placuit Romanis : et custodient mandata eorum, nihil ab eis accipientes.	26 και τοις πολεμουσιν ου δωσουσιν ουδε επαρκεσουσιν σιτον οπλα αργυριον πλοια ως εδοξεν ρωμη και φυλαξονται τα φυλαγματα αυτων ουθεν λαβοντες
27 Similiter autem et si genti Judæorum prius acciderit bellum, adjuvabunt Romani ex animo, prout eis tempus permiserit :	27 κατα τα αυτα δε εαν εθνει ιουδαιων συμβη προτεροις πολεμος συμμαχησουσιν οι ρωμαιοι εκ ψυχης ως αν αυτοις ο καιρος υπογραφη
28 et adjuvantibus non dabitur triticum, arma, pecunia, naves, sicut placuit Romanis : et custodient mandata eorum absque dolo :	28 και τοις συμμαχουσιν ου δοθησεται σιτος οπλα αργυριον πλοια ως εδοξεν ρωμη και φυλαξονται τα φυλαγματα ταυτα και ου μετα δολου
29 secundum hæc verba constituerunt Romani populo Judæorum.	29 κατα τους λογους τουτους ουτως εστησαν ρωμαιοι τω δημω των ιουδαιων
30 Quod si post hæc verba hi aut illi addere aut demere ad hæc aliquid voluerint, facient ex proposito suo : et quæcumque addiderint, vel dempserint, rata erunt.	30 εαν δε μετα τους λογους τουτους βουλευσωνται ουτοι και ουτοι προσθειναι η αφελειν ποιησονται εξ αιρεσεως αυτων και ο αν προσθωσιν η αφελωσιν εσται κυρια
31 Sed et de malis, quæ Demetrius rex fecit in eos, scripsimus ei, dicentes : Quare gravasti jugum tuum super amicos nostros, et socios Judæos ?	31 και περι των κακων ων ο βασιλευς δημητριος συντελειται εις αυτους εγραψαμεν αυτω λεγοντες δια τι εβαρυνας τον ζυγον σου επι τους φιλους ημων τους συμμαχους ιουδαιους
32 si ergo iterum adierint nos, adversum te faciemus illis judicium, et pugnabimus tecum mari terraque.	32 εαν ουν ετι εντυχωσιν κατα σου ποιησομεν αυτοις την κρισιν και πολεμησομεν σε δια της θαλασσης και δια της ξηρας