Primus Machabaeorum 15

VULGATA	NOVA VULGATA
1 Et misit rex Antiochus filius Demetrii epistolas ab insulis maris Simoni sacerdoti, et principi gentis Judæorum, et universæ genti :	1 Et misit rex Antiochus filius Demetrii epistulas ab insulis maris Simonisacerdoti et principi gentis Iudaeorum et universae genti,
2 et erant continentes hunc modum : Rex Antiochus Simoni sacerdoti magno, et genti Judæorum salutem.	2 et erantcontinentes hunc modum: “ Rex Antiochus Simoni sacerdoti magno et gentisprincipi et genti Iudaeorum salutem.
3 Quoniam quidem pestilentes obtinuerunt regnum patrum nostrorum, volo autem vendicare regnum, et restituere illud sicut erat antea : et electam feci multitudinem exercitus, et feci naves bellicas.	3 Quoniam quidam pestilentes obtinueruntregnum patrum nostrorum, volo autem vindicare regnum, ut restituam illud, sicuterat antea, delectumque feci multitudinis exercitus et feci naves bellicas;
4 Volo autem procedere per regionem ut ulciscar in eos, qui corruperunt regionem nostram, et qui desolaverunt civitates multas in regno meo.	4 volo autem procedere per regionem, ut ulciscar in eos, qui corruperunt regionemnostram et qui desolaverunt civitates multas in regno meo.
5 Nunc ergo statuo tibi omnes oblationes, quas remiserunt tibi ante me omnes reges, et quæcumque alia dona remiserunt tibi :	5 Nunc ergo statuotibi omnes oblationes, quas remiserunt tibi ante me reges, et quaecumque aliadona remiserunt tibi.
6 et permitto tibi facere percussuram proprii numismatis in regione tua :	6 Et permisi tibi facere monetam propriam numisma regionituae;
7 Jerusalem autem sanctam esse, et liberam : et omnia arma, quæ fabricata sunt, et præsidia, quæ construxisti, quæ tenes, maneant tibi.	7 Ierusalem autem et sancta esse libera, et omnia arma, quae fabricatuses, et praesidia, quae construxisti, quae tenes, maneant tibi;
8 Et omne debitum regis, et quæ futura sunt regi, ex hoc et in totum tempus remittuntur tibi.	8 et omne debitumregis, et quae futura sunt regi ex hoc et in totum tempus, remittantur tibi.
9 Cum autem obtinuerimus regnum nostrum, glorificabimus te, et gentem tuam, et templum, gloria magna, ita ut manifestetur gloria vestra in universa terra.	9 Cum autem obtinuerimus regnum nostrum, glorificabimus te et gentem tuam ettemplum gloria magna, ita ut manifestetur gloria vestra in universa terra ”.
10 Anno centesimo septuagesimo quarto exiit Antiochus in terram patrum suorum, et convenerunt ad eum omnes exercitus, ita ut pauci relicti essent cum Tryphone.	10 Anno centesimo septuagesimo quarto exiit Antiochus in terram patrum suorum,et convenerunt ad eum omnes exercitus, ita ut pauci relicti essent cum Tryphone.
11 Et insecutus est eum Antiochus rex, et venit Doram fugiens per maritimam :	11 Et insecutus est eum Antiochus rex, et venit Doram fugiens, quae est ad mare;
12 sciebat enim quod congregata sunt mala in eum, et reliquit eum exercitus :	12 sciebat enim quod congregata sunt mala in eum, et reliquit eum exercitus.
13 et applicuit Antiochus super Doram cum centum viginti millibus virorum belligeratorum, et octo millibus equitum :	13 Et applicuit Antiochus ad Doram cum centum viginti milibus virorumbelligeratorum et octo milibus equitum
14 et circuivit civitatem, et naves a mari accesserunt : et vexabant civitatem a terra et mari, et neminem sinebant ingredi vel egredi.	14 et circuivit civitatem, et naves amari accesserunt; et vexabat civitatem a terra et mari et neminem sinebatingredi vel egredi.
15 Venit autem Numenius, et qui cum eo fuerant, ab urbe Roma, habentes epistolas regibus et regionibus scriptas, in quibus continebantur hæc :	15 Venit autem Numenius et, qui cum eo fuerant, ab urbe Roma habentes epistulasregibus et regionibus scriptas, in quibus continebantur haec:
16 Lucius consul Romanorum, Ptolemæo regi salutem.	16 “Luciusconsul Romanorum Ptolemaeo regi salutem.
17 Legati Judæorum venerunt ad nos amici nostri, renovantes pristinam amicitiam et societatem, missi a Simone principe sacerdotum et populo Judæorum.	17 Legati Iudaeorum venerunt ad nosamici nostri et socii renovantes pristinam amicitiam et societatem, missi aSimone principe sacerdotum et populo Iudaeorum.
18 Attulerunt autem et clypeum aureum mnarum mille.	18 Attulerunt autem et clipeumaureum minarum mille.
19 Placuit itaque nobis scribere regibus et regionibus, ut non inferant illis mala, neque impugnent eos, et civitates eorum, et regiones eorum : et ut non ferant auxilium pugnantibus adversus eos.	19 Placuit itaque nobis scribere regibus et regionibus, utnon exquirant illis mala neque impugnent eos et civitates eorum et regionemeorum et ut non ferant auxilium pugnantibus adversus eos.
20 Visum autem est nobis accipere ab eis clypeum.	20 Visum autem estnobis accipere ab eis clipeum.
21 Si qui ergo pestilentes refugerunt de regione ipsorum ad vos, tradite eos Simoni principi sacerdotum, ut vindicet in eos secundum legem suam.	21 Si qui ergo pestilentes refugerunt de regioneipsorum ad vos, tradite eos Simoni principi sacerdotum, ut vindicet in eossecundum legem suam ”.
22 Hæc eadem scripta sunt Demetrio regi, et Attalo, et Ariarathi, et Arsaci,	22 Haec eadem scripsit Demetrio regi et Attalo etAriarathae et Arsacae
23 et in omnes regiones : et Lampsaco, et Spartiatis, et in Delum, et in Myndum, et in Sicyonem, et in Cariam, et in Samum, et in Pamphyliam, et in Lyciam, et in Alicarnassum, et in Coo, et in Siden, et in Aradon, et in Rhodum, et in Phaselidem, et in Gortynam, et Gnidum, et Cyprum, et Cyrenen.	23 et in omnes regiones et Sampsacae et Spartiatis et inDelum et in Myndum et in Sicyonem et in Carida et in Samum et in Pamphyliam etin Lyciam et in Alicarnassum et in Rhodum et in Phaselidam et in Cho et in Sidenet in Aradon et in Gortynam et Cnidum et Cyprum et Cyrenen.
24 Exemplum autem eorum scripserunt Simoni principi sacerdotum, et populo Judæorum.	24 Exemplum autemeorum scripserunt Simoni principi sacerdotum et populo Iudaeorum.
25 Antiochus autem rex applicuit castra in Doram secundo, admovens ei semper manus, et machinas faciens : et conclusit Tryphonem, ne procederet :	25 Antiochus autem rex applicuit castra in Doram in secunda die admovens eisemper manus et machinas faciens et conclusit Tryphonem, ne exiret autintroiret.
26 et misit ad eum Simon duo millia virorum electorum in auxilium, et argentum, et aurum, et vasa copiosa :	26 Et misit ad eum Simon duo milia virorum electorum in auxilium etargentum et aurum et vasa copiosa.
27 et noluit ea accipere, sed rupit omnia, quæ pactus est cum eo antea, et alienavit se ab eo.	27 Et noluit ea accipere, sed rupit omnia,quae pactus est cum eo antea, et alienavit se ab eo.
28 Et misit ad eum Athenobium unum de amicis suis, ut tractaret cum ipso, dicens : Vos tenetis Joppen, et Gazaram, et arcem, quæ est in Jerusalem, civitates regni mei :	28 Et misit ad eumAthenobium unum de amicis suis, ut tractaret cum ipso dicens: “ Vos tenetisIoppen et Gazaram et arcem, quae est in Ierusalem, civitates regni mei;
29 fines earum desolastis, et fecistis plagam magnam in terra, et dominati estis per loca multa in regno meo.	29 finesearum desolastis et fecistis plagam magnam in terra et dominati estis per locamulta in regno meo.
30 Nunc ergo tradite civitates quas occupastis, et tributa locorum in quibus dominati estis extra fines Judææ :	30 Nunc ergo tradite civitates, quas occupastis, et tributalocorum, in quibus dominati estis extra fines Iudaeae;
31 sin autem, date pro illis quingenta talenta argenti, et exterminii, quod exterminastis, et tributorum civitatum alia talenta quingenta : sin autem, veniemus, et expugnabimus vos.	31 sin autem, date proillis quingenta talenta argenti, et exterminii, quod exterminastis, ettributorum civitatum alia talenta quingenta; sin autem, veniemus et expugnabimusvos”.
32 Et venit Athenobius amicus regis in Jerusalem, et vidit gloriam Simonis, et claritatem in auro, et argento, et apparatum copiosum : et obstupuit, et retulit ei verba regis.	32 Et venit Athenobius amicus regis in Ierusalem et vidit gloriamSimonis et claritatem in auro et argento et apparatum copiosum et obstupuit etrettulit ei verba regis.
33 Et respondit ei Simon, et dixit ei : Neque alienam terram sumpsimus, neque aliena detinemus : sed hæreditatem patrum nostrorum, quæ injuste ab inimicis nostris aliquo tempore possessa est.	33 Et respondit ei Simon et dixit ei: “ Neque alienamterram sumpsimus neque aliena detinemus sed hereditatem patrum nostrorum, quaeiniuste ab inimicis nostris aliquo tempore possessa est.
34 Nos vero tempus habentes, vindicamus hæreditatem patrum nostrorum.	34 Nos vero tempushabentes vindicamus hereditatem patrum nostrorum;
35 Nam de Joppe et Gazara quæ expostulas, ipsi faciebant in populo plagam magnam, et in regione nostra : horum damus talenta centum. Et non respondit ei Athenobius verbum.	35 nam de Ioppe et Gazara,quae expostulas, ipsae faciebant in populo plagam magnam et in regione nostra:horum damus talenta centum ”. Et non respondit ei verbum.
36 Reversus autem cum ira ad regem, renuntiavit ei verba ista, et gloriam Simonis, et universa quæ vidit, et iratus est rex ira magna.	36 Reversus autemcum ira ad regem renuntiavit ei verba ista et gloriam Simonis et universa, quaevidit; et iratus est rex ira magna.
37 Tryphon autem fugit navi in Orthosiada.	37 Tryphon autem ascendit in navem et fugitin Orthosiam.
38 Et constituit rex Cendebæum ducem maritimum, et exercitum peditum et equitum dedit illi.	38 Et constituit rex Cendebaeum ducem maritimum et exercitum peditum et equitumdedit illi;
39 Et mandavit illi movere castra contra faciem Judææ : et mandavit ei ædificare Gedorem, et obstruere portas civitatis, et debellare populum. Rex autem persequebatur Typhonem.	39 et mandavit illi movere castra contra faciem Iudaeae et mandavitei aedificare Cedron et obstruere portas civitatis et ut debellaret populum. Rexautem persequebatur Tryphonem.
40 Et pervenit Cendebæus Jamniam, et cœpit irritare plebem, et conculcare Judæam, et captivare populum, et interficere, et ædificare Gedorem.	40 Et pervenit Cendebaeus Iamniam et coepitirritare plebem et conculcare Iudaeam et captivare populum et interficere.
41 Et collocavit illic equites et exercitum, ut egressi perambularent viam Judææ, sicut constituit ei rex.	41 Etaedificavit Cedron et collocavit illic equites et exercitum, ut egressiperambularent vias Iudaeae, sicut constituit ei rex.