Księga Przysłów 23

Biblia Tysiąclecia	NEW JERUSALEM
1 Gdy z możnym do stołu usiądziesz, pilnie uważaj, co masz przed sobą;	1 If you take your seat at a great man's table, take careful note of what you have before you;
2 nóż sobie przyłóż do gardła, jeśli masz gardło żarłoczne.	2 if you have a big appetite put a knife to your throat.
3 Nie pożądaj jego przysmaków, bo to pokarm zwodniczy.	3 Do not hanker for his delicacies, for they are deceptive food.
4 O bogactwo się nie ubiegaj i odstąp od twojej chytrości!	4 Do not wear yourself out in quest of wealth, stop applying your mind to this.
5 Gdy utkwisz w nim wzrok - już go nie ma, bo skrzydła sobie przyprawi - jak orzeł, co odlatuje ku niebu.	5 Fix your gaze on it, and it is there no longer, for it is able to sprout wings like an eagle that flies off tothe sky.
6 Z nieżyczliwym człowiekiem nie ucztuj, nie pożądaj jego przysmaków;	6 Do not eat the food of anyone whose eye is jealous, do not hanker for his delicacies.
7 jak ktoś, kto dogadza apetytowi, tak samo i on [postępuje]. Jedz i pij! - mówi do ciebie, a w sercu ci nie jest przychylny.	7 For what he is real y thinking about is himself: 'Eat and drink,' he tells you, but his heart is not with you.
8 Zwrócisz spożyty kawałek, słów miłych użyjesz na próżno.	8 You wil spit out whatever you have eaten and find your compliments wasted.
9 Nie mów do uszu głupiego, bo wzgardzi mądrością twej mowy.	9 Do not waste words on a fool, who wil not appreciate the shrewdness of your remarks.
10 Nie przesuwaj prastarej miedzy, na pole sierot nie wstępuj,	10 Do not displace the ancient boundary-stone, or encroach on orphans' lands,
11 bo mocny jest ich Obrońca, przeciw tobie ich sprawę obróci.	11 for they have a powerful avenger, and he will take up their cause against you.
12 Do pouczeń serce swe nakłoń, do mądrych słów - swoje uszy!	12 Apply your heart to discipline, and your ears to instructive sayings.
13 Karcenia chłopcu nie żałuj, gdy rózgą uderzysz - nie umrze.	13 Do not be chary of correcting a child, a stroke of the cane is not likely to be fatal.
14 Ty go uderzysz rózgą, a od Szeolu zachowasz mu duszę.	14 Give him a stroke of the cane, you wil save his soul from Sheol.
15 Synu, gdy mądre twe serce, i własne me serce się cieszy;	15 My child, if your heart is wise, then my own heart is glad,
16 moje wnętrze także się weseli, gdy usta twe mówią, co słuszne.	16 and my inmost self rejoices when from your lips come honest words.
17 Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz zabiega tylko o bojaźń Pańską:	17 Do not let your heart be envious of sinners but remain steady every day in the fear of Yahweh;
18 gdyż przyszłe życie istnieje, nie zawiedzie cię twoja nadzieja.	18 for there is a future, and your hope wil not come to nothing.
19 Słuchaj, mój synu - bądź dobry, prostą drogą prowadź twe serce,	19 Listen, my child, and be wise, and guide your heart in the way.
20 nie bądź z tych, co winu hołdują lub mięsem się lubią obżerać;	20 Do not be one of those forever tippling wine nor one of those who gorge themselves with meat;
21 bo pijak i żarłok jest w nędzy, ospałość chodzi w łachmanach.	21 for the drunkard and glutton impoverish themselves, and sleepiness is clothed in rags.
22 Słuchaj ojca, który cię zrodził, i nie gardź twą matką, staruszką!	22 Listen to your father from whom you are sprung, do not despise your mother in her old age.
23 Nie sprzedawaj - nabywaj prawdę, mądrość, karność, rozwagę!	23 Purchase truth -- never sel it-wisdom, discipline, and discernment.
24 Raduje się ojciec prawego, kto zrodził mądrego, się cieszy;	24 The father of the upright wil rejoice indeed, he who fathers a wise child wil have joy of it.
25 niech się weselą twój ojciec i matka, twa rodzicielka niech będzie szczęśliwa.	25 Your father and mother will be happy, and she who bore you joyful.
26 Synu, daj mi swe serce, dróg moich niech strzegą twe oczy,	26 My child, pay attention to me, let your eyes take pleasure in my way:
27 bo dołem głębokim jest nierządnica, a ciasną studnią jest obca niewiasta,	27 a prostitute is a deep pit, a narrow wel , the woman who belongs to another.
28 czatuje jakby rozbójnik, pomnaża niewiernych w narodzie.	28 Yes, like a brigand, she lies in wait, increasing the number of law-breakers.
29 U kogo " Ach! ", u kogo " Biada! ", u kogo swary, u kogo żale, u kogo rany bez powodu, u kogo oczy są mętne?	29 For whom is pity, for whom contempt, for whom is strife, for whom complaint, for whom blows struckat random, for whom the clouded eye?
30 U przesiadujących przy winie, u chodzących próbować amfory.	30 For those who linger over wine too long, ever on the look-out for the blended liquors.
31 Nie patrz na wino, jak się czerwieni, jak pięknie błyszczy w kielichu, jak łatwo płynie [przez gardło]:	31 Do not gaze at wine, how red it is, how it sparkles in the cup! How smoothly it slips down the throat!
32 bo w końcu kąsa jak żmija, swój jad niby wąż wypuszcza;	32 In the end its bite is like a serpent's, its sting as sharp as an adder's.
33 twoje oczy dostrzegą rzeczy dziwne, a serce twe brednie wypowie.	33 Your eyes wil see peculiar things, you will talk nonsense from your heart.
34 Zdajesz się spać na dnie morza lub spoczywać na szczycie masztu.	34 You will be like someone sleeping in mid-ocean, like one asleep at the mast-head.
35 Obili mnie, nic nie poczułem, chłostali, nic nie wiedziałem. Kiedyż się zbudzę? Jeszcze nadal go pragnę...	35 'Struck me, have they? But I'm not hurt. Beaten me? I don't feel anything. When shal I wake up? . . I'lask for more of it!'