Księga Przysłów 1

Biblia Tysiąclecia	BIBBIA VOLGARE
1 Przysłowia Salomona, syna Dawida, króla izraelskiego, podane po to,	1 Queste sono le parabole di Salomone, figliuolo del re David,
2 by mądrość osiągnąć i karność, pojąć słowa rozumne,	2 per dare sapienza e disciplina,
3 zdobyć staranne wychowanie: prawość, rzetelność, uczciwość;	3 per intender le parole della prudenza, e per ricever verace dottrina, giustizia, giudicio ed equità,
4 prostaczkom udzielić rozwagi, a młodym - rozsądku i wiedzy.	4 acciò che a' fanciulli sia dato astuzia, e a' giovani scienza e intendimento.
5 Mądry, słuchając, pomnaża swą wiedzę, rozumny nabywa biegłości:	5 Udendo l'uomo savio, si farà più savio; e appararà di gubernare (sua vita e l'altrui).
6 jak pojąć przysłowie i zdanie, słowa i zagadki mędrców.	6 Considerarà le parabole e la interpretazione, le parole de' savii e gli loro parlari oscuri.
7 Podstawą wiedzy jest bojaźń Pańska, lecz głupcy odrzucają mądrość i karność.	7 Lo principio della sapienza è il timore di Dio. Ma i stulti spregiano la dottrina e la sapienza.
8 Synu mój, słuchaj napomnień ojca i nie odrzucaj nauk swej matki,	8 O figliuolo, audi la disciplina (e la correzione). del tuo padre, e non spregiare la legge della madre tua,
9 gdyż one ci są wieńcem powabnym dla głowy i naszyjnikiem cennym dla szyi.	9 acciò ch' egli creschi grazia al capo tuo, e orni il collo tuo.
10 Kiedy cię, synu, wabią grzesznicy, nie waż się iść,	10 Figliuolo mio, se gli uomini peccatori ti persuaderanno agli loro errori, non consentire a loro.
11 choćby rzekli: Pójdź z nami! Zasadźmy się na cichych! Bez powodu czyhajmy na czystych!	11 Se diranno: vieni con noi, e mettiamo agguato contra la vita d' altrui, e poniamo secretamente i lacci contra allo innocente senza colpa (ovver sua cagione);
12 Jak Szeol wchłoniemy ich żywych i zdrowych tak jak schodzących do grobu.	12 deglutiamolo vivo, come fa lo inferno, e trattiamolo come degno di morte;
13 Znajdziemy wszelkie kosztowności i napełnimy domy swe łupem.	13 e poi prenderemo il suo avere, e le sue cose metteremo nelle nostre case (egli è molto ricco);
14 Przyłącz swój los do naszej wspólnoty, jedna sakwa niech łączy nas wszystkich!	14 ora accempàgnati con noi, e tutto il guadagno sia nostro a comune;
15 Synu mój, nie chodź ich drogą, przed ścieżką ich strzeż swojej stopy,	15 figliuolo mio, non andare appresso a cotal gente, e guàrdati dalle loro vie.
16 gdyż nogi ich pędzą do zbrodni, śpieszno im: krew chcą wytoczyć.	16 Però che non intendono se non a far male, e non vogliono se non spander sangue (e uccider gente).
17 Lecz próżno ich sieć zarzucona, na oczach wszelkiego ptactwa.	17 Ma vanamente si tendono le reti dinanzi degli uomini prudenti.
18 Na własną krew raczej czyhają, czatują na swoje życie,	18 Ma in verità peccano contra a loro stessi, e fanno malizie contro a loro anime.
19 bo taki jest los chciwych zysku: zabiera on własne ich życie.	19 Cotali sono le vie di tutti gli avari; molte cose penserà l'avaro, come possi acquistare l'avere delle genti.
20 Mądrość woła na ulicach, na placach głos swój podnosi;	20 La sapienza prèdica (e grida) ne' luoghi manifesti, e nelle piazze estende la voce sua.
21 nawołuje na drogach zgiełkliwych, w bramach miejskich przemawia:	21 (Con frequenza) grida dove si còngregano le turbe; nelle porte della città chiama in alto, e dice:
22 Dokądże głupcy mają kochać głupotę, szydercy miłować szyderstwo, a nierozumni pogardzać nauką?	22 O voi, miei fanciulli, per che amate singularmente le cose puerili? e come stulti desiderate ciò che non vi giova? e come imprudenti avete in odio la scienza?
23 Powróćcie do moich upomnień, udzielę wam ducha mojego, nauczę was moich zaleceń.	23 Convertitevi (e ritornate) alla mia correzione; e io vi manifestarò la mia intelligenza, e dimostrerovvi (per esperimento) lo effetto delle mie parole.
24 Ponieważ prosiłam, lecz wyście nie dbali, rękę podałam, a nikt nie zważał,	24 Per che io vi chiamai, e voi vi faceste beffe di me; io stesi la mano mia, e non fu chi guardasse.
25 gardziliście każdą mą radą, nie chcieliście moich upomnień:	25 Avete spregiato ogni mio consiglio, e le reprensioni mie non avete estimate.
26 więc i ja waszą klęskę wyszydzę, zadrwię sobie z waszej bojaźni,	26 Anche nella destruzione vostra me ne riderò; e spregiarovvi, quando vi intraverrà quello di che vi temevi.
27 gdy bojaźń nadciągnie jak burza, a wasza zagłada jak wicher, gdy spotka was ucisk i boleść.	27 Quando caderete repentinamente in calamitade, e lo interito quasi come sùbita tempesta sopra di voi ruinerà; quando sopra voi verrà tribulazione e angustia (sùbito vi dispiacerà);
28 Wtedy będą mnie prosić - lecz ja nie odpowiem, i szukać - lecz mnie nie znajdą,	28 allora mi chiameranno, e io non esaudirò; la mattina si leveranno, e non mi troveranno.
29 gdyż wiedzy nienawidzili, gardzili bojaźnią Pańską,	29 Però che loro non mi volsero udire, e non curarono del timore di Dio;
30 nie poszli za mymi radami, zlekceważyli moje napomnienie;	30 nè si curorono del mio consiglio, e maledissero a tutte le mie correzioni.
31 spożyją owoce swej drogi, nasycą się swymi radami;	31 Mangeranno de' frutti delle vie loro, e (delle opere) de' consigli loro si saziaranno.
32 odstępstwo prostaków uśmierci ich, bezmyślność niemądrych ich zgubi.	32 La opera de' fanciulli (e puerile) ucciderà loro, e la prosperità de' pazzi perderà loro.
33 Kto słucha mnie - osiągnie spokój, wytchnienie - bez obawy nieszczęścia.	33 Qualunque mi udirà si riposerà senza paura; e (con delettazione) si riposerà nell' abbondanza, rimosso il timore de' cattivi.