Genesis 29

NEW JERUSALEM	Biblia Tysiąclecia
1 Continuing his journey, Jacob reached the Land of the Easterners.	1 Jakub, wyruszywszy w dalszą drogę, powędrował do ziemi synów Wschodu.
2 And there, out in the open, he saw a well with three flocks of sheep lying beside it; this wel was usedfor watering the flocks. Now the stone on the mouth of the wel was a large one,	2 Tam ujrzał studnię w polu i trzy stada owiec wylegujących się wokół niej; z tej bowiem studni pojono stada. Wielki zaś kamień przykrywał jej otwór.
3 and only when al the flocks had collected there, did they rol the stone off the mouth of the wel andwater the sheep; then they would replace the stone over the mouth of the wel .	3 Toteż gromadzono tu wszystkie stada i wtedy dopiero odsuwano kamień znad otworu studni, a po napojeniu owiec przesuwano go znów na dawne miejsce nad otwór studni.
4 Jacob said to the shepherds, 'Friends, where are you from?' They replied, 'We are from Haran.'	4 Jakub rzekł do czekających tam pasterzy: Bracia moi, skąd jesteście? Odpowiedzieli mu: Jesteśmy z Charanu.
5 He asked them, 'Do you know Laban son of Nahor?' They replied, 'We do.'	5 On zaś pytał ich: Czy znacie Labana, syna Nachora? Oni na to: Znamy.
6 Then he asked them, 'Is he wel ?' 'He is,' they replied, 'and here comes his daughter Rachel with theflock.'	6 I jeszcze zapytał ich: Czy dobrze się miewa? Odpowiedzieli: Dobrze. Ale oto jego córka, Rachela, nadchodzi z trzodą.
7 Then he said, 'But it is stil broad daylight, not the time to round up the animals. Why don't you waterthe sheep and take them back to graze?'	7 Wtedy [Jakub] rzekł: Ponieważ jeszcze jest jasny dzień i nie czas zapędzać trzody, napójcie trzodę i idźcie ją paść.
8 To which, they replied, 'We can't, until al the shepherds have assembled to rol the stone off themouth of the well; then we can water the sheep.'	8 Oni zaś powiedzieli: Nie możemy poić, dopóki nie spędzą wszystkich stad i nie odsuną kamienia znad otworu studni, wtedy będziemy poić owce.
9 He was stil talking to them, when Rachel arrived with her father's flock, for she was a shepherdess.	9 Gdy Jakub tak z nimi rozmawiał, Rachela, która była pasterką, nadeszła ze stadem owiec swego ojca.
10 As soon as Jacob saw Rachel, his uncle Laban's daughter, with his uncle Laban's flock, he went upand, rolling the stone off the mouth of the wel , watered his uncle Laban's sheep.	10 A gdy Jakub ujrzał Rachelę, córkę Labana, brata swej matki, i trzodę tegoż Labana, zbliżył się, odsunął kamień znad otworu studni i napoił trzodę Labana.
11 Jacob then kissed Rachel and burst into tears.	11 A potem ucałował Rachelę i rozpłakał się w głos.
12 He told Rachel he was her father's kinsman and Rebekah's son, and she ran to tel her father.	12 Kiedy zaś powiedział Racheli, że jest siostrzeńcem jej ojca, synem Rebeki, pobiegła i opowiedziała o tym swemu ojcu.
13 As soon as he heard her speak of his sister's son Jacob, Laban ran to greet him, embraced him,kissed him and took him to his house. Jacob told Laban everything that had happened,	13 Gdy Laban usłyszał nowinę, że to jest Jakub, jego siostrzeniec, wybiegł mu na spotkanie, uściskał go i ucałował, i wprowadził go do swego domu. Wtedy to Jakub opowiedział Labanowi o wszystkim.
14 and Laban said to him, 'You are indeed my bone and flesh!' After Jacob had been staying with himfor a month,	14 Laban rzekł do Jakuba: Przecież jesteś moją kością i ciałem. A gdy Jakub przebywał u Labana miesiąc,
15 Laban said to Jacob, 'Just because you are my kinsman, why should you work for me for nothing?Tel me what wages you want.'	15 rzekł do niego Laban: Czyż dlatego, że jesteś moim krewnym, masz mi służyć za darmo? Powiedz mi więc, jaką mam ci dać zapłatę?
16 Now Laban had two daughters, the elder named Leah, and the younger Rachel.	16 Miał zaś Laban dwie córki; starsza nazywała się Lea, a młodsza Rachela.
17 Leah had lovely eyes, but Rachel was shapely and beautiful,	17 Oczy Lei były jakby zgaszone, Rachela zaś miała piękną postać i miłą powierzchowność. -
18 and Jacob had fallen in love with Rachel. So his answer was, 'I shal work for you for seven years inexchange for your younger daughter Rachel.'	18 Ponieważ Jakub pokochał Rachelę, rzekł do Labana: Będę ci służył przez siedem lat za twą młodszą córkę, Rachelę.
19 Laban replied, 'It is better for me to give her to you than to a stranger; stay with me.'	19 Laban powiedział: Wolę dać ją tobie niż komu innemu. Pozostań więc u mnie.
20 So Jacob worked for seven years for Rachel, and they seemed to him like a few days because heloved her so much.	20 I tak służył Jakub za Rachelę przez siedem lat, a wydały mu się one jak dni kilka, bo bardzo miłował Rachelę.
21 Then Jacob said to Laban, 'Give me my wife, for my time is up and I should like to go to her.'	21 Wreszcie rzekł Jakub do Labana: Ponieważ czas już upłynął, daj mi córkę twą za żonę, abym się z nią połączył.
22 Laban gathered al the people of the place together, and gave a banquet.	22 Wtedy Laban, zaprosiwszy wszystkich mieszkańców tej miejscowości, wyprawił ucztę.
23 But when night came, he took his daughter Leah and brought her to Jacob, and he slept with her.	23 A gdy był wieczór, Laban wziął córkę swą Leę i wprowadził ją do Jakuba, i ten zbliżył się do niej.
24 (Laban gave his slave-girl Zilpah to his daughter Leah as her slave.)	24 Dał też Laban tej córce swej niewolnicę Zilpę.
25 When morning came, it was Leah! So Jacob said to Laban, 'What have you done to me? Did I notwork for you for Rachel? Why then have you tricked me?'	25 Rano Jakub zobaczył, że ma przed sobą Leę. Rzekł więc do Labana: Cóż mi uczyniłeś? Czyż nie za Rachelę ci służyłem? Czemu mnie oszukałeś?
26 Laban replied, 'It is not the custom in our place to marry off the younger before the elder.	26 Laban odpowiedział: Nie ma tu u nas zwyczaju wydawania za mąż [córki] młodszej przed starszą.
27 Finish this marriage week and I shal give you the other one too in return for your working for me foranother seven years.'	27 Bądź przez tydzień z tą, a potem damy ci drugą, za którą jednak będziesz u mnie służył jeszcze siedem następnych lat.
28 Jacob agreed and, when he had finished the week, Laban gave him his daughter Rachel as his wife.	28 Jakub przystał na to i był przez tydzień z tą. Potem Laban dał mu córkę swą, Rachelę, za żonę.
29 (Laban gave his slave-girl Bilhah to his daughter Rachel as her slave.)	29 Racheli dał Laban również swą niewolnicę Bilhę, aby jej usługiwała.
30 So Jacob slept with Rachel too, and he loved Rachel more than Leah. He worked for Laban foranother seven years.	30 Jakub więc zbliżył się do Racheli i kochał ją bardziej niż Leę. I pozostał na służbie u Labana przez siedem następnych lat.
31 When Yahweh saw that Leah was unloved, he opened her womb, while Rachel remained barren.	31 Gdy Pan widział, że Lea została odsunięta, otworzył jej łono; Rachela zaś była niepłodna.
32 Leah conceived and gave birth to a son whom she named Reuben, meaning 'Yahweh has seen mymisery'; and she said, 'Now my husband will love me.'	32 Lea poczęła więc i urodziła syna, i dała mu imię Ruben mówiąc: Wejrzał Pan na moje upokorzenie; teraz mąż mój będzie mnie miłował.
33 Conceiving again, she gave birth to a son and said, 'Yahweh heard that I was unloved, and so hehas given me this one too'; and she named him Simeon.	33 A gdy znów poczęła i urodziła syna, rzekła: Usłyszał Pan, że zostałam odsunięta, i dał mi jeszcze to dziecko; nazwała więc je Symeon.
34 Again she conceived and gave birth to a son, and said, 'This time my husband wil become attachedto me, because I have borne him three sons.' Accordingly, she named him Levi.	34 Potem znów poczęła i urodziła syna, i rzekła: Już teraz mąż mój przywiąże się do mnie, bo urodziłam mu trzech synów; dlatego dała mu imię Lewi.
35 Again she conceived and gave birth to a son, and said, 'Now I shal praise Yahweh!' Accordingly, shenamed him Judah. Then she had no more children.	35 I jeszcze raz poczęła, i urodziwszy syna rzekła: Tym razem będę sławić Pana; dlatego dała mu imię Juda. Po czym przestała rodzić.