Deuxième livre des Macchabées 14

JERUSALEM	LXX
1 Après un intervalle de trois ans, Judas et ses compagnons apprirent que Démétrius, fils deSéleucus, ayant abordé au port de Tripoli avec une forte armée et une flotte,	1 μετα δε τριετη χρονον προσεπεσεν τοις περι τον ιουδαν δημητριον τον του σελευκου δια του κατα τριπολιν λιμενος εισπλευσαντα μετα πληθους ισχυρου και στολου
2 s'était emparé du pays et avait fait périr Antiochus et son tuteur Lysias.	2 κεκρατηκεναι της χωρας επανελομενον αντιοχον και τον τουτου επιτροπον λυσιαν
3 Un certain Alkime, précédemment devenu grand prêtre, mais qui s'était volontairementsouillé au temps de la révolte, comprenant qu'il n'y avait pour lui de salut en aucune façon, ni désormais d'accèspossible au saint autel,	3 αλκιμος δε τις προγεγονως αρχιερευς εκουσιως δε μεμολυσμενος εν τοις της αμειξιας χρονοις συννοησας οτι καθ' οντιναουν τροπον ουκ εστιν αυτω σωτηρια ουδε προς το αγιον θυσιαστηριον ετι προσοδος
4 vint trouver le roi Démétrius vers l'an un, et lui offrit une couronne d'or avec une palme et, deplus, des rameaux d'olivier dus selon l'usage par le Temple; et, ce jour-là, il ne fit rien de plus.	4 ηκεν προς τον βασιλεα δημητριον ως πρωτω και πεντηκοστω και εκατοστω ετει προσαγων αυτω στεφανον χρυσουν και φοινικα προς δε τουτοις των νομιζομενων θαλλων του ιερου και την ημεραν εκεινην ησυχιαν εσχεν
5 Mais il trouva une occasion complice de sa démence quand, l'ayant appelé dans son conseil,Démétrius l'interrogea sur les dispositions et les desseins des Juifs. Il répondit:	5 καιρον δε λαβων της ιδιας ανοιας συνεργον προσκληθεις εις συνεδριον υπο του δημητριου και επερωτηθεις εν τινι διαθεσει και βουλη καθεστηκαν οι ιουδαιοι προς ταυτα εφη
6 "Ceux des Juifs qu'on appelle Assidéens, dont Judas Maccabée a pris la direction, fomententla guerre et les séditions, ne laissant pas le royaume jouir du calme.	6 οι λεγομενοι των ιουδαιων ασιδαιοι ων αφηγειται ιουδας ο μακκαβαιος πολεμοτροφουσιν και στασιαζουσιν ουκ εωντες την βασιλειαν ευσταθειας τυχειν
7 C'est pourquoi, ayant été dépouillé de ma dignité héréditaire, je veux dire du souverainpontificat, je suis venu ici,	7 οθεν αφελομενος την προγονικην δοξαν λεγω δη την αρχιερωσυνην δευρο νυν εληλυθα
8 d'abord avec le souci sincère des intérêts du roi, ensuite en considération de nos concitoyens,car la déraison de ceux que j'ai nommés plonge toute notre race dans une grande infortune.	8 πρωτον μεν υπερ των ανηκοντων τω βασιλει γνησιως φρονων δευτερον δε και των ιδιων πολιτων στοχαζομενος τη μεν γαρ των προειρημενων αλογιστια το συμπαν ημων γενος ου μικρως ακληρει
9 Toi donc, ô roi, quand tu auras pris connaissance de chacun de ces griefs, daigne pourvoir ausalut de notre pays et de notre nation menacée de toutes parts, suivant cette bienfaisance affable que tutémoignes à tout le monde,	9 εκαστα δε τουτων επεγνωκως συ βασιλευ και της χωρας και του περιισταμενου γενους ημων προνοηθητι καθ' ην εχεις προς απαντας ευαπαντητον φιλανθρωπιαν
10 car tant que Judas sera en vie, il sera impossible à l'Etat de goûter la paix."	10 αχρι γαρ ιουδας περιεστιν αδυνατον ειρηνης τυχειν τα πραγματα
11 Dès qu'il eut parlé de la sorte, les autres amis du roi, hostiles à l'action de Judas,s'empressèrent d'enflammer Démétrius.	11 τοιουτων δε ρηθεντων υπο τουτου θαττον οι λοιποι φιλοι δυσμενως εχοντες τα προς τον ιουδαν προσεπυρωσαν τον δημητριον
12 Ayant aussitôt fixé son choix sur Nikanor, qui était devenu éléphantarque, il le promutstratège de Judée et le fit partir	12 προχειρισαμενος δε ευθεως νικανορα τον γενομενον ελεφανταρχην και στρατηγον αναδειξας της ιουδαιας εξαπεστειλεν
13 avec l'ordre de faire périr Judas, de disperser ceux qui étaient avec lui et d'introniser Alkimegrand prêtre du plus grand des sanctuaires.	13 δους εντολας αυτον μεν τον ιουδαν επανελεσθαι τους δε συν αυτω σκορπισαι καταστησαι δε αλκιμον αρχιερεα του μεγιστου ιερου
14 Quant aux païens de Judée qui avaient fui devant Judas, ils se rassemblèrent par troupesautour de Nikanor, pensant bien que l'infortune et le malheur des Juifs tourneraient à leur propre avantage.	14 οι δε επι της ιουδαιας πεφυγαδευκοτες τον ιουδαν εθνη συνεμισγον αγεληδον τω νικανορι τας των ιουδαιων ατυχιας και συμφορας ιδιας ευημεριας δοκουντες εσεσθαι
15 Informés de l'arrivée de Nikanor et de l'agression des païens, les Juifs répandirent sur eux dela poussière et implorèrent Celui qui avait constitué son peuple pour l'éternité et qui ne manquait jamais desecourir son propre héritage avec des signes manifestes.	15 ακουσαντες δε την του νικανορος εφοδον και την επιθεσιν των εθνων καταπασαμενοι γην ελιτανευον τον αχρι αιωνος συστησαντα τον αυτου λαον αει δε μετ' επιφανειας αντιλαμβανομενον της εαυτου μεριδος
16 Sur l'ordre de leur chef, ils partirent aussitôt du lieu où ils se trouvaient et en vinrent auxmains avec eux au bourg de Dessau.	16 προσταξαντος δε του ηγουμενου εκειθεν ευθεως αναζευξας συμμισγει αυτοις επι κωμην δεσσαου
17 Simon, frère de Judas, avait engagé le combat avec Nikanor, mais à cause de l'arrivée subitedes adversaires, il avait subi un léger échec.	17 σιμων δε ο αδελφος ιουδου συμβεβληκως ην τω νικανορι βραδεως δε δια την αιφνιδιον των αντιπαλων αφασιαν επταικως
18 Toutefois, apprenant quelle était la valeur de Judas et de ses compagnons, leur assurancedans les combats livrés pour la patrie, Nikanor craignit de s'en remettre au jugement par le sang.	18 ομως δε ακουων ο νικανωρ ην ειχον οι περι τον ιουδαν ανδραγαθιαν και εν τοις περι της πατριδος αγωσιν ευψυχιαν υπευλαβειτο την κρισιν δι' αιματων ποιησασθαι
19 Aussi envoya-t-il Posidonius, Théodote et Mattathias pour tendre la main aux Juifs etrecevoir la leur.	19 διοπερ επεμψεν ποσιδωνιον και θεοδοτον και ματταθιαν δουναι και λαβειν δεξιας
20 Après un examen approfondi des propositions, le chef les communiqua aux troupes, et, lesavis ayant été unanimes, elles manifestèrent leur assentiment au traité.	20 πλειονος δε γενομενης περι τουτων επισκεψεως και του ηγουμενου τοις πληθεσιν ανακοινωσαμενου και φανεισης ομοψηφου γνωμης επενευσαν ταις συνθηκαις
21 On fixa un jour où les chefs s'aboucheraient en particulier. De part et d'autre s'avança unvéhicule; on plaça des sièges d'honneur.	21 εταξαντο δε ημεραν εν η κατ' ιδιαν ηξουσιν εις το αυτο και προηλθεν παρ' εκαστου διφραξ εθεσαν διφρους
22 Judas avait aposté aux endroits favorables des gens en armes, prêts à intervenir en cas deperfidie soudaine de la part des ennemis. Dans leur entretien ils se mirent d'accord.	22 διεταξεν ιουδας ενοπλους ετοιμους εν τοις επικαιροις τοποις μηποτε εκ των πολεμιων αιφνιδιως κακουργια γενηται την αρμοζουσαν εποιησαντο κοινολογιαν
23 Nikanor séjourna à Jérusalem sans y rien faire de déplacé. Au contraire, il renvoya cesfoules qui, par bandes, s'étaient groupées autour de lui.	23 διετριβεν ο νικανωρ εν ιεροσολυμοις και επραττεν ουθεν ατοπον τους δε συναχθεντας αγελαιους οχλους απελυσεν
24 Il avait sans cesse Judas devant les yeux, éprouvant pour cet homme une inclination decoeur.	24 και ειχεν τον ιουδαν δια παντος εν προσωπω ψυχικως τω ανδρι προσεκεκλιτο
25 Il l'engagea à se marier et à avoir des enfants. Judas se maria, goûta la tranquillité, jouit de lavie.	25 παρεκαλεσεν αυτον γημαι και παιδοποιησασθαι εγαμησεν ευσταθησεν εκοινωνησεν βιου
26 Alkime, voyant leur bonne entente, et s'étant procuré une copie du traité conclu, s'en vintchez Démétrius et lui dit que Nikanor avait des idées contraires aux intérêts de l'Etat, car l'adversaire même deson royaume, Judas, il l'avait promu diadoque.	26 ο δε αλκιμος συνιδων την προς αλληλους ευνοιαν και τας γενομενας συνθηκας λαβων ηκεν προς τον δημητριον και ελεγεν τον νικανορα αλλοτρια φρονειν των πραγματων τον γαρ επιβουλον της βασιλειας ιουδαν αυτου διαδοχον αναδειξαι
27 Le roi entra en fureur et, excité par les calomnies de ce misérable, il écrivit à Nikanor, luidéclarant qu'il éprouvait un grand déplaisir de ces conventions et lui donnant l'ordre d'envoyer sans retard àAntioche le Maccabée chargé de chaînes.	27 ο δε βασιλευς εκθυμος γενομενος και ταις του παμπονηρου διαβολαις ερεθισθεις εγραψεν νικανορι φασκων υπερ μεν των συνθηκων βαρεως φερειν κελευων δε τον μακκαβαιον δεσμιον εξαποστελλειν εις αντιοχειαν ταχεως
28 Au reçu de ces lignes, Nikanor fut bouleversé, car il lui en coûtait de violer les conventionsavec un homme qui n'avait commis aucune injustice.	28 προσπεσοντων δε τουτων τω νικανορι συνεκεχυτο και δυσφορως εφερεν ει τα διεσταλμενα αθετησει μηδεν τανδρος ηδικηκοτος
29 Mais comme il n'était pas facile de s'opposer au roi, il épiait une occasion favorable pouraccomplir cet ordre au moyen d'un stratagème.	29 επει δε τω βασιλει αντιπραττειν ουκ ην ευκαιρον ετηρει στρατηγηματι τουτ' επιτελεσαι
30 De son côté, Maccabée, remarquant que Nikanor se comportait plus sèchement à son égardet que son abord ordinaire se faisait plus rude, pensa qu'une telle sévérité ne présageait rien de très bon. Ilrassembla donc un grand nombre de ses partisans et se déroba à Nikanor.	30 ο δε μακκαβαιος αυστηροτερον διεξαγαγοντα συνιδων τον νικανορα τα προς αυτον και την ειθισμενην απαντησιν αγροικοτερον εσχηκοτα νοησας ουκ απο του βελτιστου την αυστηριαν ειναι συστρεψας ουκ ολιγους των περι αυτον συνεκρυπτετο τον νικανορα
31 Quand l'autre reconnut qu'il avait été joué de belle manière par cet homme, il se rendit auSanctuaire très grand et saint pendant que les prêtres offraient les sacrifices accoutumés, et commanda de luilivrer cet homme.	31 συγγνους δε ο ετερος οτι γενναιως υπο του ανδρος εστρατηγηται παραγενομενος επι το μεγιστον και αγιον ιερον των ιερεων τας καθηκουσας θυσιας προσαγοντων εκελευσεν παραδιδοναι τον ανδρα
32 Comme ils assuraient avec serment qu'ils ne savaient où était l'homme qu'il cherchait,	32 των δε μεθ' ορκων φασκοντων μη γινωσκειν που ποτ' εστιν ο ζητουμενος
33 Nikanor leva la main droite vers le Temple et affirma avec serment: "Si vous ne me livrezpas Judas enchaîné, je raserai cette demeure de Dieu, je détruirai l'autel, et, au même endroit, j'élèverai àDionysos un sanctuaire splendide."	33 προτεινας την δεξιαν επι τον νεω ταυτ' ωμοσεν εαν μη δεσμιον μοι τον ιουδαν παραδωτε τονδε τον του θεου σηκον εις πεδιον ποιησω και το θυσιαστηριον κατασκαψω και ιερον ενταυθα τω διονυσω επιφανες αναστησω
34 Sur de telles paroles, il se retira. Mais les prêtres tendirent de leur côté les mains vers le ciel,implorant en ces termes Celui qui a toujours combattu pour notre nation:	34 τοσαυτα δε ειπων απηλθεν οι δε ιερεις προτειναντες τας χειρας εις τον ουρανον επεκαλουντο τον δια παντος υπερμαχον του εθνους ημων ταυτα λεγοντες
35 "O toi Seigneur, qui n'as besoin de rien, il t'a plu que le Temple où tu habites se trouve aumilieu de nous.	35 συ κυριε των ολων απροσδεης υπαρχων ηυδοκησας ναον της σης σκηνωσεως εν ημιν γενεσθαι
36 Maintenant donc, Seigneur saint de toute sainteté, préserve pour jamais de toute profanationcette Maison qui vient d'être purifiée."	36 και νυν αγιε παντος αγιασμου κυριε διατηρησον εις αιωνα αμιαντον τονδε τον προσφατως κεκαθαρισμενον οικον
37 On dénonça alors à Nikanor un des anciens de Jérusalem nommé Razis, homme zélé pourses concitoyens, jouissant d'un excellent renom et qu'on appelait Père des Juifs à cause de son affection pour eux.	37 ραζις δε τις των απο ιεροσολυμων πρεσβυτερων εμηνυθη τω νικανορι ανηρ φιλοπολιτης και σφοδρα καλως ακουων και κατα την ευνοιαν πατηρ των ιουδαιων προσαγορευομενος
38 Inculpé de Judaïsme dans les premiers temps de la révolte, il avait exposé avec toute laconstance possible son corps et sa vie pour le Judaïsme.	38 ην γαρ εν τοις εμπροσθεν χρονοις της αμειξιας κρισιν εισενηνεγμενος ιουδαισμου και σωμα και ψυχην υπερ του ιουδαισμου παραβεβλημενος μετα πασης εκτενιας
39 En vue de montrer la malveillance qu'il nourrissait à l'égard des Juifs, Nikanor envoya plusde 500 soldats pour l'arrêter,	39 βουλομενος δε νικανωρ προδηλον ποιησαι ην ειχεν προς τους ιουδαιους δυσμενειαν απεστειλεν στρατιωτας υπερ τους πεντακοσιους συλλαβειν αυτον
40 car il ne doutait pas que faire disparaître cet homme ne fût un grand coup porté aux Juifs.	40 εδοξεν γαρ εκεινον συλλαβων τουτοις ενεργασασθαι συμφοραν
41 Comme ces troupes étaient sur le point de s'emparer de la tour et forçaient le porche, l'ordreétant donné de mettre le feu et de brûler les portes, Razis, cerné de toutes parts, dirigea son épée contre lui-même;	41 των δε πληθων μελλοντων τον πυργον καταλαβεσθαι και την αυλαιαν θυραν βιαζομενων και κελευοντων πυρ προσαγειν και τας θυρας υφαπτειν περικαταλημπτος γενομενος υπεθηκεν εαυτω το ξιφος
42 il choisit noblement de mourir plutôt que de tomber entre des mains criminelles et de subirdes outrages indignes de sa noblesse.	42 ευγενως θελων αποθανειν ηπερ τοις αλιτηριοις υποχειριος γενεσθαι και της ιδιας ευγενειας αναξιως υβρισθηναι
43 Son coup ayant manqué le bon endroit, dans la hâte du combat, et les troupes se ruant àl'intérieur des portes, il courut allègrement en haut de la muraille et se précipita avec intrépidité sur la foule.	43 τη δε πληγη μη κατευθικτησας δια την του αγωνος σπουδην και των οχλων εσω των θυρωματων εισβαλλοντων αναδραμων γενναιως επι το τειχος κατεκρημνισεν εαυτον ανδρωδως εις τους οχλους
44 Tous s'étant reculés aussitôt, il s'en vint choir au milieu de l'espace vide.	44 των δε ταχεως αναποδισαντων γενομενου διαστηματος ηλθεν κατα μεσον τον κενεωνα
45 Respirant encore, et enflammé d'ardeur, il se releva tout ruisselant de sang et, malgré de trèsdouloureuses blessures, il traversa la foule en courant. Enfin, debout sur une roche escarpée,	45 ετι δε εμπνους υπαρχων και πεπυρωμενος τοις θυμοις εξαναστας φερομενων κρουνηδον των αιματων και δυσχερων των τραυματων οντων δρομω τους οχλους διελθων και στας επι τινος πετρας απορρωγος
46 et déjà tout à fait exsangue, il s'arracha les entrailles et, les prenant à deux mains, il lesprojeta sur la foule, priant le maître de la vie et de l'esprit de les lui rendre un jour. Ce fut ainsi qu'il mourut.	46 παντελως εξαιμος ηδη γινομενος προβαλων τα εντερα και λαβων εκατεραις ταις χερσιν ενεσεισε τοις οχλοις και επικαλεσαμενος τον δεσποζοντα της ζωης και του πνευματος ταυτα αυτω παλιν αποδουναι τονδε τον τροπον μετηλλαξεν