Deuxième livre des Macchabées 8

BIBLES DES PEUPLES	Biblia Tysiąclecia
1 Cependant Judas Maccabée et ses compagnons s’introduisaient secrètement dans les villages. Ils rassemblaient leurs parents et entraînaient à leur suite ceux qui étaient restés fidèles au Judaïsme; c’est ainsi qu’ils rassemblèrent environ 6 000 hommes.	1 Juda Machabeusz i jego ludzie potajemnie przychodzili do wiosek i przywoływali do siebie, i zabierali ze sobą krewnych oraz tych, którzy trwali w judaizmie. Zebrali blisko sześć tysięcy ludzi.
2 Ils suppliaient le Seigneur de regarder son peuple que tous piétinaient et d’avoir pitié de son Temple profané par les impies,	2 Błagali przy tym Pana, aby spojrzał na naród przez wszystkich prześladowany, aby okazał miłosierdzie świątyni, która jest zbezczeszczona przez bezbożnych ludzi,
3 d’avoir pitié de la ville dévastée et réduite à l’état de ruines, d’écouter la voix du sang qui criait vers lui,	3 aby zlitował się nad miastem, które ginie i niedługo ma być zrównane z ziemią, aby wysłuchał krwi, która woła do Niego,
4 de se souvenir du meurtre criminel des petits enfants innocents, et des insultes faites à son Nom: enfin, de montrer sa haine des méchants.	4 aby wspomniał na przeciwne wszelkiej sprawiedliwości mordowanie niewinnych dzieci, wreszcie na bluźnierstwa wypowiadane przeciwko Jego imieniu, i okazał, że nienawidzi zła.
5 Dès que Maccabée eut une troupe organisée, les païens furent incapables de lui résister, car la colère du Seigneur s’était changée en miséricorde.	5 Kiedy Machabeusz stanął na czele oddziału, już był dla pogan niezwyciężony - gniew bowiem Boży w litość się przemienił.
6 Tombant par surprise sur les villes et les villages, il les brûlait; il occupait les positions les plus favorables et, de là, infligeait à l’ennemi des pertes sévères.	6 Na miasta i wsie niespodziewanie napadał i palił je, a zajmując dogodne stanowiska zmuszał do ucieczki niemałą liczbę nieprzyjaciół.
7 La nuit était son meilleur auxiliaire pour ce genre d’expéditions; sa réputation de vaillance se répandit partout.	7 Na takie napady najczęściej obierał noce jako sprzymierzeńców. Opowiadania zaś o jego męstwie rozchodziły się wszędzie.
8 Philippe vit que cet homme ne cessait de progresser et que ses victoires étaient de plus en plus fréquentes; il écrivit donc à Ptolémée, qui était le chef militaire de la Cœlé-Syrie et de la Phénicie, pour qu’il rétablisse les affaires du roi.	8 Widząc, że mąż ten w krótkim czasie doszedł do władzy i że coraz bardziej rośnie jego powodzenie, napisał Filip do Ptolemeusza, wodza Celesyrii i Fenicji, że powinien on wspomóc królewskie sprawy.
9 Ptolémée choisit aussitôt Nicanor fils de Patrocle, l’un des principaux favoris du roi, et l’envoya avec une armée d’au moins 20 000 hommes de diverses nations pour exterminer la race entière des Juifs; avec lui, il envoya Gorgias, un général qui avait une bonne expérience des choses de la guerre.	9 Ten zaś natychmiast wybrał Nikanora, syna Partokla, jednego z pierwszych przyjaciół [króla], i posłał go na czele nie mniej niż dwudziestu tysięcy ludzi, pochodzących ze wszystkich narodów, aby wytępić cały naród żydowski. Dodał mu zaś także Gorgiasza jako wodza, a był to mąż doświadczony w sprawach wojennych.
10 Comme le roi devait un tribut de 2 000 talents aux Romains, Nicanor pensa l’assurer par la vente des captifs que l’on ferait en Judée.	10 Nikanor postanowił ze sprzedaży Żydów w niewolę zapłacić podatek wynoszący dwa tysiące talentów, które król był winien Rzymianom.
11 Il s’empressa donc d’envoyer une invitation aux villes maritimes pour qu’elles viennent acheter des esclaves juifs: il leur en offrait 90 pour un talent. Mais il ne s’attendait pas à la vengeance du Tout-Puissant prête à tomber sur lui.	11 Posłał więc zaraz do miast nadmorskich wezwanie, aby kupowano żydowskich niewolników, obiecując dać im dziewięćdziesięciu niewolników za jeden talent. Nie brał przy tym pod uwagę losu, który miał go spotkać ze strony Wszechmocnego.
12 Judas apprit la marche de Nicanor et il informa ses compagnons de l’arrivée de cette armée.	12 Wiadomość o wyruszeniu Nikanora dotarła do Judy. Gdy zaś on swoim żołnierzom podał wiadomość o zbliżaniu się wojska,
13 Ceux qui manquaient de courage et qui ne croyaient pas à la justice de Dieu s’enfuirent vers d’autres lieux.	13 małoduszni i ci, którzy nie ufali Bożej sprawiedliwości, rozbiegli się i sami opuścili to miejsce.
14 Les autres vendirent tout ce qui leur restait, suppliant le Seigneur de les délivrer de l’impie Nicanor qui les avait vendus avant même que la bataille n’ait commencé.	14 Inni zaś sprzedali wszystko, a jednocześnie błagali Pana, aby sprzedanych już przed bitwą, wyratował od bezbożnego Nikanora,
15 Ils lui demandaient d’intervenir, non pas à cause d’eux, mais par égard pour les alliances conclues avec leurs pères, et parce qu’eux-mêmes portaient son Nom auguste et plein de majesté.	15 jeżeli już nie ze względu na nich samych, to ze względu na przymierza zawarte z ich ojcami i ze względu na wzniosłe i pełne majestatu Jego imię, wzywane nad nimi.
16 Maccabée réunit donc ceux qui étaient restés avec lui, près de 6 000 hommes, et il les encouragea à ne pas se laisser impressionner par l’ennemi. Ils ne devaient pas craindre ces païens malgré leur nombre, car ils venaient les attaquer pour une mauvaise cause. Il les encouragea à combattre de toutes leurs forces,	16 Machabeusz zebrał swoich żołnierzy w liczbie sześciu tysięcy i upomniał ich, aby nie przerażali się [na widok] nieprzyjaciół i aby nie bali się wielkiej liczby pogańskich żołnierzy, którzy niesłusznie przeciwko nim występują, ale aby walczyli mężnie,
17 pensant à la profanation scandaleuse du Lieu Saint, au traitement infligé par eux à la ville outragée, et à la ruine des institutions de leurs pères.	17 mając przed oczyma sprzeczne z wszelkim prawem dokonane zbezczeszczenie wobec świętego miejsca i poniewieranie wyszydzonym miastem, a ponadto jeszcze całokowite zniesienie obyczajów odziedziczonych po przodkach.
18 Maccabée leur disait encore: “Ils ne croient qu’aux armes et à leur propre audace, alors que nous, nous comptons sur Dieu, le Maître de toutes choses, qui peut d’un geste renverser ceux qui viennent nous attaquer, et avec eux l’univers entier.”	18 Oni ufność pokładają w broni, a także w śmiałości swojej - powiedział - my zaś ufamy wszechmocnemu Bogu, który może zarówno tych, którzy idą przeciw nam, jak i cały świat wywrócić jednym skinieniem.
19 Il passa en revue sous leurs yeux les exemples anciens de la protection de Dieu, comme ces 180 000 hommes qui périrent au temps de Sennakérib.	19 Wyliczył im także [przykłady] pomocy, jakiej doznali ich ojcowie, a w tym również [zwycięstwo] odniesione nad Sennacherybem, kiedy zginęło sto osiemdziesiąt pięć tysięcy;
20 Il leur rappela la bataille livrée aux Galates en Babylonie; les Juifs n’étaient que 8 000 hommes à prendre part à la bataille, mais lorsque les 4 000 Macédoniens qui étaient avec eux furent mis en échec, ces 8 000 avaient détruit 120 000 ennemis grâce au secours venu du Ciel, et ils avaient ramassé un abondant butin.	20 a również co się stało w Babilonii w bitwie przeciwko Galatom: jak wszystkich do bitwy stanęło osiem tysięcy razem z czterema tysiącami Macedończyków, gdy zaś Macedończycy znaleźli się w trudnym położeniu, owe osiem tysięcy pobiło sto dwadzieścia tysięcy dzięki pomocy, którą otrzymali z Nieba, a nawet wzięli łupy z tak licznego wojska.
21 Après leur avoir redonné confiance par ces souvenirs et les avoir disposés à mourir pour les lois et pour la patrie, il divisa son armée en quatre troupes.	21 Kiedy ich napełnił odwagą i sprawił, że byli gotowi złożyć życie za prawa i ojczyznę, podzielił swoje wojsko na cztery części,
22 Il plaça ses frères Simon, Joseph et Jonathas à la tête de chacune des troupes, et il leur donna à chacun 1 500 hommes. Éléazar était là lui aussi.	22 na czele każdego oddziału postawił swoich braci: Szymona, Józefa i Jonatana, a każdemu z nich powierzył dowództwo nad tysiącem pięciuset ludźmi.
23 Il fit la lecture du Livre Saint, puis ayant donné comme mot d’ordre: “Secours de Dieu!” il prit la tête de la première troupe et attaqua Nicanor.	23 Ezdraszowi jeszcze kazał odczytać świętą księgę i dał hasło: Z Bożą pomocą! Sam objął dowództwo nad pierwszym oddziałem i uderzył na Nikanora.
24 Le Tout-Puissant vint à leur aide: ils tuèrent plus de 9 000 ennemis, blessèrent et mutilèrent la plus grande partie des hommes de Nicanor et les mirent tous en fuite.	24 Ponieważ zaś Wszechmocny był ich sprzymierzeńcem, zabili ponad dziewięć tysięcy żołnierzy, ranili zaś i okaleczyli większą część wojska Nikanora, wszystkich zaś zmusili do ucieczki,
25 Ils ramassèrent l’argent de ceux qui étaient venus pour les acheter, poursuivirent les ennemis assez loin. Mais ils durent interrompre car le temps leur manquait:	25 a pieniądze tych, którzy przybyli, aby ich kupić, wpadły w ich ręce. Ścigali ich potem dość daleko. Zaprzestali jednak ze względu na późną godzinę.
26 c’était la veille du sabbat, c’est pourquoi ils s’arrêtèrent de les poursuivre.	26 Był to bowiem dzień przed szabatem i dlatego nie mogli biec za nimi zbyt daleko.
27 Quand ils eurent ramassé les armes des ennemis et enlevé leurs dépouilles, ils célébrèrent le sabbat; ils bénissaient Dieu mille fois et louaient le Seigneur qui les avait délivrés en ce jour et avait fait pour eux un premier geste de miséricorde.	27 Kiedy broń została zgromadzona, a łupy wrogom zabrane, oddali się odpoczynkowi szabatowemu, bardziej niż zwykle przy tym błogosławili i wychwalali Pana, który ich wybawił, wyznaczając dla nich na ten dzień początek swojego zmiłowania.
28 Après le sabbat ils distribuèrent une part du butin à ceux qui avaient souffert de la persécution, aux veuves et aux orphelins; eux-mêmes et leurs enfants se partagèrent le reste.	28 Po szabacie część łupów rozdzielono pomiędzy poszkodowanych, wdowy i sieroty, resztą zaś, sami się podzielili i ich dzieci.
29 Ensuite ils se mirent à prier tous ensemble, suppliant le Seigneur miséricordieux de se réconcilier totalement avec ses serviteurs.	29 Gdy zaś tego dokonali, urządzili wspólne modlitwy i błagali miłosiernego Boga, ażeby swoim sługom dał się przejednać do końca.
30 Ils affrontèrent ensuite les hommes de Timothée et Bakidès, ils en tuèrent plus de 20 000; ils s’emparèrent de hautes forteresses et partagèrent encore leur butin en faisant deux parts égales: l’une pour eux, l’autre pour les victimes de la persécution, les orphelins, les veuves et les vieillards.	30 W walce z żołnierzami Tymoteusza i Bakchidesa zabili ponad dwadzieścia tysięcy i opanowali nadzwyczaj wysokie twierdze. Bardzo wielkie łupy podzielili na równe części, dla siebie, dla poszkodowanych, sierot, wdów, a nadto jeszcze dla starców.
31 Ils recueillirent les armes et les déposèrent toutes soigneusement aux endroits les plus convenables, puis ils transportèrent à Jérusalem le reste du butin.	31 Zabrali broń i wszystką starannie złożyli w odpowiednich miejscach, a resztę łupów zanieśli do Jerozolimy.
32 Ils mirent à mort le chef des gardes de Timothée, car c’était un homme très mauvais qui avait fait beaucoup de mal aux Juifs.	32 Filarchę zaś, który znajdował się w otoczeniu Tymoteusza, a który był mężem bardzo bezbożnym i sprawcą wielu krzywd wyrządzonych Żydom, zgładzili.
33 Pendant qu’ils fêtaient leur victoire dans leur capitale, ils brûlèrent ceux qui avaient incendié les saintes portes et s’étaient réfugiés avec Kallistène dans une petite maison; ils reçurent ainsi le juste salaire de leur impiété.	33 Kiedy obchodzili uroczystość zwycięstwa w swoim ojczystym mieście, spalili tych, którzy podłożyli ogień pod bramy świątyni. Byli to Kallistenes i jacyś ludzie, którzy schronili się w pewnym domku. Otrzymali zapłatę godną swojej bezbożności.
34 Ce triple criminel de Nicanor, qui avait amené les 1 000 marchands pour la vente des Juifs,	34 Trzykroć gorszy zaś złoczyńca Nikanor, ten, który tysiące kupców sprowadził, aby sprzedawać Żydów,
35 fut humilié avec l’aide du Seigneur par des gens qui, pensait-il, étaient les derniers de tous. Nicanor se dépouilla de ses vêtements princiers et prit la fuite à travers champs comme un esclave fugitif, sans escorte. Il eut la chance inespérée de se retrouver à Antioche après le désastre de son armée.	35 z pomocą Pana upokorzony przez tych, których uważał za coś najlichszego, zrzucił swoją wspaniałą szatę, a oddaliwszy się od wszystkich, uciekał przez pola jak zbiegły niewolnik. Dzięki nadzwyczajnemu szczęściu przybył do Antiochii, podczas gdy jego wojsko zostało pobite.
36 Lui qui avait promis de régler le tribut dû aux Romains avec l’argent des captifs de Jérusalem, il annonçait maintenant que les Juifs avaient Dieu pour défenseur et qu’ils étaient invincibles, car ils obéissaient aux lois qu’il leur avait ordonnées.	36 Ten, który obiecał uiścić podatek Rzymianom ze sprzedaży niewolników z Jerozolimy, musiał wyznać, że Żydzi mają Obrońcę i że dlatego Żydów nie można pokonać. Postępują bowiem zgodnie z ustanowionymi przez Niego prawami.