1 Παροιμιαι Σολομωντος, υιου του Δαβιδ, βασιλεως του Ισραηλ, | 1 The proverbs of Solomon son of David, king of Israel: |
2 δια να γνωριση τις σοφιαν και παιδειαν, δια να νοηση λογους φρονησεως, | 2 for learning what wisdom and discipline are, for understanding words of deep meaning, |
3 δια να λαβη διδασκαλιαν συνεσεως, δικαιοσυνης και κρισεως και ευθυτητος, | 3 for acquiring a disciplined insight, uprightness, justice and fair dealing; |
4 δια να δωση νοησιν εις τους απλους, και εις τον νεον μαθησιν και διαγνωσιν. | 4 for teaching sound judgement to the simple, and knowledge and reflection to the young; |
5 Ο σοφος ακουων θελει γεινει σοφωτερος, και ο νοημων θελει αποκτησει επιστημην κυβερνησεως? | 5 Let the wise listen and learn yet more, and a person of discernment wil acquire the art of guidance. |
6 ωστε να εννοη παροιμιαν και σκοτεινον λογον, ρησεις σοφων και αινιγματα αυτων. | 6 for perceiving the meaning of proverbs and obscure sayings, the sayings of the sages and their riddles. |
7 Αρχη σοφιας φοβος Κυριου? οι αφρονες καταφρονουσι την σοφιαν και την διδασκαλιαν. | 7 The fear of Yahweh is the beginning of knowledge; fools spurn wisdom and discipline. |
8 Ακουε, υιε μου, την διδασκαλιαν του πατρος σου, και μη απορριψης τον νομον της μητρος σου. | 8 Listen, my child, to your father's instruction, do not reject your mother's teaching: |
9 Διοτι ταυτα θελουσιν εισθαι στεφανος χαριτων εις την κορυφην σου και περιδεραιον περι τον τραχηλον σου. | 9 they wil be a crown of grace for your head, a circlet for your neck. |
10 Υιε μου, εαν θελησωσιν οι αμαρτωλοι να σε δελεασωσι, μη θελησης? | 10 My child, if sinners try to seduce you, do not go with them. |
11 εαν ειπωσιν, Ελθε μεθ' ημων, ας ενεδρευσωμεν δι' αιμα, ας επιβουλευθωμεν αναιτιως τον αθωον, | 11 If they say, 'Come with us: let us lie in ambush to shed blood; if we plan an ambush for the innocentwithout provocation, |
12 Ας καταπιωμεν αυτους ζωντας, ως ο αδης, και ολοκληρους ως τους καταβαινοντας εις τον λακκον? | 12 we can swal ow them alive, like Sheol, and whole, like those who sink into oblivion. |
13 θελομεν ευρει παν πολυτιμον αγαθον, θελομεν γεμισει τους οικους ημων απο λαφυρων? | 13 We shal find treasures of every sort, we shall fil our houses with plunder; |
14 θες τον κληρον σου μεταξυ ημων, εν βαλαντιον ας ηναι εις παντας ημας? | 14 throw in your lot with us: one purse between us al .' |
15 υιε μου, μη περιπατησης εν οδω μετ' αυτων? απεχε τον ποδα σου απο των τριβων αυτων? | 15 My child, do not fol ow them in their way, keep your steps out of their path |
16 διοτι οι ποδες αυτων τρεχουσιν εις το κακον, και σπευδουσιν εις το να χυσωσιν αιμα. | 16 for their feet hasten to evil, they are quick to shed blood; |
17 Διοτι ματαιως εξαπλονεται δικτυον εμπροσθεν των οφθαλμων παντος πτερωτου. | 17 for the net is spread in vain if any winged creature can see it. |
18 Διοτι ουτοι ενεδρευουσι κατα του ιδιου αυτων αιματος, επιβουλευονται τας εαυτων ψυχας? | 18 It is for their own blood such people lie in wait, their ambush is against their own selves! |
19 Τοιαυται ειναι αι οδοι παντος πλεονεκτου? η πλεονεξια αφαιρει την ζωην των κυριευομενων υπ' αυτης. | 19 Such are the paths of al who seek dishonest gain: which robs of their lives al who take it for their own. |
20 Η σοφια φωναζει εξω, εκπεμπει την φωνην αυτης εν ταις πλατειαις? | 20 Wisdom cal s aloud in the streets, she raises her voice in the public squares; |
21 Κραζει επι κεφαλης των αγορων, εν ταις εισοδοις των πυλων? απαγγελλει τους λογους αυτης δια της πολεως, λεγουσα, | 21 she cal s out at the street corners, she delivers her message at the city gates. |
22 Εως ποτε, μωροι, θελετε αγαπα την μωριαν, και οι χλευασται θελουσιν ηδυνεσθαι εις τους χλευασμους αυτων, και οι αφρονες θελουσι μισει την γνωσιν; | 22 'You simple people, how much longer will you cling to your simple ways? How much longer willmockers revel in their mocking and fools go on hating knowledge? |
23 Επιστρεψατε προς τους ελεγχους μου? ιδου, εγω θελω εκχεει το πνευμα μου εφ' υμας, θελω σας καμει να νοησητε τους λογους μου. | 23 Pay attention to my warning. To you I wil pour out my heart and tel you what I have to say. |
24 Επειδη εγω εκραζον, και σεις δεν υπηκουετε? εξετεινον την χειρα μου, και ουδεις προσειχεν? | 24 Since I have cal ed and you have refused me, since I have beckoned and no one has taken notice, |
25 Αλλα κατεφρονειτε πασας τας συμβουλας μου και τους ελεγχους μου δεν εδεχεσθε? | 25 since you have ignored al my advice and rejected al my warnings, |
26 δια τουτο και εγω θελω επιγελασει εις τον ολεθρον σας? θελω καταχαρη, οταν επελθη ο φοβος σας. | 26 I, for my part, shall laugh at your distress, I shal jeer when terror befal s you, |
27 Οταν ο φοβος σας επελθη ως ερημωσις και η καταστροφη σας εφορμηση ως ανεμοστροβιλος, οταν η θλιψις και η στενοχωρια ελθωσιν εφ' υμας? | 27 when terror befal s you, like a storm, when your distress arrives, like a whirlwind, when ordeal andanguish bear down on you. |
28 τοτε θελουσι με επικαλεσθη, αλλα δεν θελω αποκριθη? επιμονως θελουσι με εκζητησει, αλλα δεν θελουσι με ευρει. | 28 Then they will cal me, but I shal not answer, they wil look eagerly for me and will not find me. |
29 Διοτι εμισησαν την γνωσιν και τον φοβον του Κυριου δεν εξελεξαν? | 29 They have hated knowledge, they have not chosen the fear of Yahweh, |
30 δεν ηθελησαν τας συμβουλας μου? κατεφρονησαν παντας τους ελεγχους μου? | 30 they have taken no notice of my advice, they have spurned al my warnings: |
31 δια τουτο θελουσι φαγει απο των καρπων της οδου αυτων και θελουσι χορτασθη απο των κακοβουλιων αυτων. | 31 so they wil have to eat the fruits of their own ways of life, and choke themselves with their ownscheming. |
32 Διοτι η αποστασια των μωρων θελει θανατωσει αυτους, και η αμεριμνησια των αφρονων θελει αφανισει αυτους. | 32 For the errors of the simple lead to their death, the complacency of fools works their own ruin; |
33 Οστις ομως ακουει εμου, θελει κατοικησει εν ασφαλεια? και θελει ησυχαζει, μη φοβουμενος κακον. | 33 but whoever listens to me may live secure, will have quiet, fearing no mischance.' |