1 Quando te assentares à mesa com um grande, considera com atenção quem está diante de ti: | 1 εαν καθισης δειπνειν επι τραπεζης δυναστων νοητως νοει τα παρατιθεμενα σοι |
2 põe uma faca na tua garganta, se tu sentes muito apetite; | 2 και επιβαλλε την χειρα σου ειδως οτι τοιαυτα σε δει παρασκευασαι |
3 não cobices seus manjares que são alimentos enganosos. | 3 ει δε απληστοτερος ει μη επιθυμει των εδεσματων αυτου ταυτα γαρ εχεται ζωης ψευδους |
4 Não te afadigues para te enriqueceres, evita aplicar a isso teu espírito. | 4 μη παρεκτεινου πενης ων πλουσιω τη δε ση εννοια αποσχου |
5 Mal fixas os olhos nos bens, e nada mais há, porque a riqueza tem asas como a águia que voa para o céu. | 5 εαν επιστησης το σον ομμα προς αυτον ουδαμου φανειται κατεσκευασται γαρ αυτω πτερυγες ωσπερ αετου και υποστρεφει εις τον οικον του προεστηκοτος αυτου |
6 Não comas com homem invejoso, não cobices seus manjares, | 6 μη συνδειπνει ανδρι βασκανω μηδε επιθυμει των βρωματων αυτου |
7 porque ele se mostra tal qual se calculou em si mesmo. Ele te diz: Come e bebe, mas seu coração não está contigo. | 7 ον τροπον γαρ ει τις καταπιοι τριχα ουτως εσθιει και πινει |
8 Comido o bocado, tu o vomitarás e desperdiçarás tuas amabilidades. | 8 μηδε προς σε εισαγαγης αυτον και φαγης τον ψωμον σου μετ' αυτου εξεμεσει γαρ αυτον και λυμανειται τους λογους σου τους καλους |
9 Não fales aos ouvidos do insensato porque ele desprezaria a sabedoria de tuas palavras. | 9 εις ωτα αφρονος μηδεν λεγε μηποτε μυκτηριση τους συνετους λογους σου |
10 Não toques no marco antigo, não penetres na terra dos órfãos | 10 μη μεταθης ορια αιωνια εις δε κτημα ορφανων μη εισελθης |
11 porque seu vingador é poderoso e defenderá sua causa contra ti. | 11 ο γαρ λυτρουμενος αυτους κυριος κραταιος εστιν και κρινει την κρισιν αυτων μετα σου |
12 Aplica teu coração à instrução e teus ouvidos às palavras da ciência. | 12 δος εις παιδειαν την καρδιαν σου τα δε ωτα σου ετοιμασον λογοις αισθησεως |
13 Não poupes ao menino a correção: se tu o castigares com a vara, ele não morrerá, | 13 μη αποσχη νηπιον παιδευειν οτι εαν παταξης αυτον ραβδω ου μη αποθανη |
14 castigando-o com a vara, salvarás sua vida da morada dos mortos. | 14 συ μεν γαρ παταξεις αυτον ραβδω την δε ψυχην αυτου εκ θανατου ρυση |
15 Meu filho, se o teu espírito for sábio, meu coração alegrar-se-á contigo! | 15 υιε εαν σοφη γενηται σου η καρδια ευφρανεις και την εμην καρδιαν |
16 Meus rins estremecerão de alegria, quando teus lábios proferirem palavras retas. | 16 και ενδιατριψει λογοις τα σα χειλη προς τα εμα χειλη εαν ορθα ωσιν |
17 Que teu coração não inveje os pecadores, mas permaneça sempre no temor do Senhor | 17 μη ζηλουτω η καρδια σου αμαρτωλους αλλα εν φοβω κυριου ισθι ολην την ημεραν |
18 porque {então} haverá certamente um futuro e tua esperança não será frustrada. | 18 εαν γαρ τηρησης αυτα εσται σοι εκγονα η δε ελπις σου ουκ αποστησεται |
19 Ouve, meu filho: sê sabio, dirige teu coração pelo caminho reto, | 19 ακουε υιε και σοφος γινου και κατευθυνε εννοιας σης καρδιας |
20 não te ajuntes com os bebedores de vinho, com aqueles que devoram carnes, | 20 μη ισθι οινοποτης μηδε εκτεινου συμβολαις κρεων τε αγορασμοις |
21 pois o ébrio e o glutão se empobrecem e a sonolência veste-se com andrajos. | 21 πας γαρ μεθυσος και πορνοκοπος πτωχευσει και ενδυσεται διερρηγμενα και ρακωδη πας υπνωδης |
22 Dá ouvidos a teu pai, àquele que te gerou e não desprezes tua mãe quando envelhecer. | 22 ακουε υιε πατρος του γεννησαντος σε και μη καταφρονει οτι γεγηρακεν σου η μητηρ |
23 Adquire a verdade e não a vendas, adquire sabedoria, instruções e inteligência. | 23 - |
24 O pai do justo exultará de alegria; aquele que gerou um sábio alegrar-se-á nele. | 24 καλως εκτρεφει πατηρ δικαιος επι δε υιω σοφω ευφραινεται η ψυχη αυτου |
25 Que teu pai se alegre por tua causa, que viva na alegria aquela que te deu à luz! | 25 ευφραινεσθω ο πατηρ και η μητηρ επι σοι και χαιρετω η τεκουσα σε |
26 Meu filho, dá-me teu coração. Que teus olhos observem meus caminhos, | 26 δος μοι υιε σην καρδιαν οι δε σοι οφθαλμοι εμας οδους τηρειτωσαν |
27 pois a meretriz é uma fossa profunda e a entranha, um poço estreito: | 27 πιθος γαρ τετρημενος εστιν αλλοτριος οικος και φρεαρ στενον αλλοτριον |
28 como um salteador ele fica de emboscada e, entre os homens, multiplica os infiéis. | 28 ουτος γαρ συντομως απολειται και πας παρανομος αναλωθησεται |
29 Para quem os ah? Para quem os ais? Para quem as contendas? Para quem as queixas? Para quem as feridas sem motivo? Para quem o vermelho dos olhos? | 29 τινι ουαι τινι θορυβος τινι κρισις τινι αηδιαι και λεσχαι τινι συντριμματα δια κενης τινος πελειοι οι οφθαλμοι |
30 Para aqueles que permanecem junto ao vinho, para aqueles que vão saborear o vinho misturado. | 30 ου των εγχρονιζοντων εν οινοις ου των ιχνευοντων που ποτοι γινονται |
31 Não consideres o vinho: como ele é vermelho, como brilha no copo, como corre suavemente! | 31 μη μεθυσκεσθε οινω αλλα ομιλειτε ανθρωποις δικαιοις και ομιλειτε εν περιπατοις εαν γαρ εις τας φιαλας και τα ποτηρια δως τους οφθαλμους σου υστερον περιπατησεις γυμνοτερος υπερου |
32 Mas, no fim, morde como uma serpente e pica como um basilisco! | 32 το δε εσχατον ωσπερ υπο οφεως πεπληγως εκτεινεται και ωσπερ υπο κεραστου διαχειται αυτω ο ιος |
33 Os teus olhos verão coisas estranhas, teu coração pronunciará coisas incoerentes. | 33 οι οφθαλμοι σου οταν ιδωσιν αλλοτριαν το στομα σου τοτε λαλησει σκολια |
34 Serás como um homem adormecido no fundo do mar, ou deitado no cimo dum mastro: | 34 και κατακειση ωσπερ εν καρδια θαλασσης και ωσπερ κυβερνητης εν πολλω κλυδωνι |
35 Feriram-me, dirás tu; e não sinto dor! Bateram-me... e não sinto nada. Quando despertei eu? Quero mais ainda! | 35 ερεις δε τυπτουσιν με και ουκ επονεσα και ενεπαιξαν μοι εγω δε ουκ ηδειν ποτε ορθρος εσται ινα ελθων ζητησω μεθ' ων συνελευσομαι |