1 E' meglio una crosta di pan secco e la tranquillità che una casa ricolma di sacrifici di discordia. | 1 Lepszy jest suchy kęs chleba w spokoju niż dom pełen biesiad kłótliwych. |
2 Il servo intelligente sta sopra un figlio snaturato e insieme ai suoi fratelli divide i suoi diritti. | 2 Sługa rozumny weźmie górę nad bezecnym synem i z braćmi posiądzie dziedzictwo. |
3 Il crogiolo è per l'argento e il forno è per l'oro; ma è il Signore che scruta i cuori. | 3 Dla srebra - tygiel, dla złota - piec, a dla serc probierzem jest Pan. |
4 Il malevolo presta attenzione a labbra inique; il bugiardo presta l'orecchio a lingua malevola. | 4 Nikczemnik zważa na wargi nieprawe, oszust słucha języka przewrotnych. |
5 Chi deride il povero oltraggia il Creatore; chi gode dell'infelice non resterà impunito. | 5 Kto drwi z ubogiego, znieważa jego Stwórcę, kto cieszy się z klęski, nie ujdzie karania. |
6 Corona degli anziani i loro nipotini; onore dei figlioli sono i loro padri. | 6 Koroną starców - synowie synów, a chlubą synów - ojcowie. |
7 Allo stolto non si addice un parlare onesto; meno ancora a un onesto una lingua menzognera. | 7 Nie przystoi głupcowi mowa wytworna, tym mniej możnemu - warga kłamliwa. |
8 Pietra preziosa è un dono per chi l'ha; dovunque egli si volga ottiene tutto. | 8 Dla dającego - dar kamieniem szczęścia: gdziekolwiek się zwróci, ma powodzenie. |
9 Chi nasconde una colpa si procura l'amicizia; ma chi torna sui fatti si priva di un amico. | 9 Kto szuka miłości, cudzy błąd tai; kto sprawę rozgłasza, poróżnia przyjaciół. |
10 Fa più male un rimprovero all'uomo intelligente che cento colpi all'uomo senza senno. | 10 Nagana głębiej działa na mądrego niżeli na głupiego sto batów. |
11 Solo di ribellioni va in cerca chi è malvagio; ma un messaggio crudele gli vien mandato contro. | 11 Zły szuka jedynie buntu, lecz zwiastun nieszczęścia będzie mu posłany. |
12 Meglio è incontrare un'orsa a cui han rapito i cuccioli che uno stolto nella sua stoltezza. | 12 Raczej spotkać niedźwiedzicę, co straciła małe, niżeli głupiego z jego głupotą. |
13 Uno rende male per bene: la disgrazia mai si allontanerà dalla sua casa. | 13 Kto złem za dobre odpłaca, temu zło nie ustąpi z domu. |
14 L'inizio d'una rissa è come l'acqua che straripa: prima che la rissa scoppi, fuggi via. | 14 Kłótnię zaczynać to dać upust wodzie, nim spór wybuchnie - uciekaj! |
15 Giustificare l'empio e accusare il giusto: il Signore detesta tutt'e due le cose. | 15 Kto uwalnia łotra i kto skazuje niewinnych: Pan do obu czuje odrazę. |
16 Perché il denaro in mano all'insensato? Per comprare sapienza? Ma non ne ha l'animo! | 16 Po cóż pieniądze w ręku głupiego? Brak mu rozumu, by nabyć mądrości. |
17 L'amico ama in ogni circostanza; è un fratello nell'avversità. | 17 Przyjaciel kocha w każdym czasie, a bratem się staje w nieszczęściu. |
18 Uomo privo di senno è chi s'impegna, chi si fa garante per un altro. | 18 Niemądry jest ten, kto daje porękę i kto przysięgą ręczy za bliźniego. |
19 Ama una ferita chi ama la contesa; chi innalza la sua porta cerca la rovina. | 19 Kto lubi kłótnie, grzech lubi, kto podwyższa bramę, szuka zagłady. |
20 Un cuore perverso mai troverà fortuna; chi ha una lingua falsa cadrà nella sventura. | 20 Szczęścia nie zazna serce przewrotne, w zło wpada - kto przewrotny w języku. |
21 Chi genera uno stolto lo fa per suo malanno, né si rallegrerà il padre di uno stolto. | 21 Kto zrodził głupca, wiele ma zmartwień, nie cieszy się ojciec nicponia. |
22 Un cuore contento è un buon rimedio, uno spirito abbattuto inaridisce le ossa. | 22 Radość serca wychodzi na zdrowie, duch przygnębiony wysusza kości. |
23 L'empio accetta un dono di nascosto per deviar le vie della giustizia. | 23 Niegodziwiec dar bierze z zanadrza, by ścieżki prawa naginać. |
24 Lo sguardo dell'uomo intelligente è fisso alla sapienza; gli occhi dello stolto vanno ai confini della terra. | 24 Przed rozumnego obliczem jest mądrość, lecz oczy głupiego na krańcach ziemi. |
25 Tristezza per suo padre è un figlio stolto, amarezza per chi l'ha generato. | 25 Zmartwieniem ojca syn niemądry, goryczą - swej rodzicielki. |
26 Punire l'uomo giusto non è bene, colpire le persone incensurate è contro l'equità. | 26 Dla sprawiedliwego i kara grzywny niedobra, zbić rózgą zacnego to przeciw prawości. |
27 Chi modera le sue parole mostra la sua scienza e chi ha sangue freddo è un uomo intelligente. | 27 Rozsądek posiadł, kto w słowach oszczędny, kto spokojnego ducha - roztropny. |
28 Anche lo stolto, se tace, è reputato saggio; chi chiude le sue labbra è un uomo intelligente. | 28 I głupi, gdy milczy, wydaje się mądrym, kto wargi zamyka - bezpieczny. |